مفهوم ناهنجاری اجتماعی در فیلم و انیمیشن

کودکان نیز مانند بزرگسالان می‌توانند رفتارهای مخرب و ضد اجتماعی داشته باشند. اکثر این رفتارهای ضد اجتماعی به دلیل تاثیراتی است که کودک از محیط های اطراف خود می‌گیرد. امروزه یکی از عوامل اثرگذار بر ناهنجاری اجتماعی در کودکان، فیلم ها و انیمیشن‌های بسیاری است که کودکان در معرض تاثیرات شدید آنها قرار می‌گیرند؛ بنابراین در این نوشتار به بررسی مفهوم ناهنجاری‌های اجتماعی در فیلم و انیمیشن می‌پردازیم.

تعریف ناهنجاری اجتماعی

ناهنجاری اجتماعی هر آن چیزی است که در عرف یا قوانین اجتماعی مذموم شمرده می‌شود. باید توجه داشت که برخی ناهنجاری‌های اجتماعی در جوامع نسبی است. یعنی ممکن است امری در یک فرهنگ، مصداق ناهنجاری اجتماعی باشد ولی در فرهنگ دیگر این گونه نباشد. البته برخی ناهنجاری‌های اجتماعی چون دزدی، فریب دادن دیگران، قانون شکنی در همه فرهنگ ناهنجاری اجتماعی محسوب می شوند.

عوامل موثر بر ناهنجاری اجتماعی

ناهنجاری اجتماعی ممکن است به علت‌های مختلف رخ دهد که برخی از این علت‌ها عبارت اند از: عملکرد والدین، الگوهای کودکان در دنیا واقعی و فیلم و انیمیشن، ارتباط با افرادی که دارای ناهنجاری اجتماعی هستند، تماشای فیلم و انیمیشن‌های دارای ناهنجاری اجتماعی و ...

دسته بندی ناهنجاری اجتماعی از نظر کدومو

ناهنجاری‌های موجود در فیلم و انیمیشن‌ها را به صورت کلی می‌توان در دسته بندی زیر درنظر گرفت.

ناهنجاری‌های اجتماعی کلامی

بدزبانی، دروغ گفتن، غیبت کردن، تمسخر لهجه یا زبان، تمسخر چهره دیگران، تمسخر قومیت یا نژاد

ناهنجاری‌های اجتماعی رفتاری

قانون شکنی، آشغال ریختن، نمایش نمادهای ناهنجار با دست و اعضای بدن، استعمال مواد مخدر، نمایش بار و کلوب، آسیب رساندن به اموال عمومی، آسیب رساندن به طبیعت

چند نکته مهم درباره ناهنجاری های اجتماعی فیلم و انیمیشن

شدت و نوع نمایش ناهنجاری های اجتماعی در آثار رسانه ای باهم متفاوت است. اصلی یا فرعی بودن شخصیت ناهنجار، نقش مثبت یا منفی شخصیت ناهنجار در روند ماجرا، نتیجه ناهنجاری اجتماعی، مورد اعتراض قرار گرفتن یا تایید شدن ناهنجاری اجتماعی بر شدت ناهنجاری اجتماعی موجود در اثر موثر است.

اگر ناهنجاری اجتماعی به صورت شیطانی نمایش داده شود، عاملان ناهنجاری ابله و غیرمنطقی جلوه داده شوند، نتیجه بدی برای عاملان ناهنجاری قابل مشاهده باشد، عامل ناهنجاری پشیمان شود، ناهنجاری مورد سرزنش و اعتراض قرار گیرد. شدت اثرگذاری ناهنجاری اجتماعی بر کودک، کاهش می‌یابد.

اگر ناهنجاری اجتماعی باعث موفقیت عاملان آن شود، ناهنجاری به صورت جذاب نمایش داده شود، ناهنجاری از سوی شخصیت مثبت صورت گیرد، ناهنجاری در خانواده رخ دهد، ناهنجاری با طنز باشد و ... اثر گذاری شدیدتری بر کودکان دارد و ممکن است موجب الگوگیری آنان شود.

 مواجه فعال با ناهنجاری های اجتماعی در رسانه

توجه والدین به رفتار خودشان: آنچه والدین در رفتار و گفتار خود نشان می‌دهند؛ تاثیر بسیاری بر کودکان دارد زیرا آنها نخستین الگوهای فرزندان خود هستند

بررسی رده بندی سنی محصولات رسانه ای: والدین می‌توانند از طریق سامانه‌های هدایت مصرف مانند کدومو در ابتدا رده بندی سنی فیلم و انیمیشن‌ها را بررسی کنند و پس از آن اجازه تماشا محصولات رسانه‌ای مناسب سن کودک خود را به او بدهند. در گام بعد به مطالعه ارزیابی تربیتی اثر مربوطه بپردازند تا بتوانند اثرات منفی ناشی از هر محصول در کودک‌شان را کاهش و اثرات مثبت را تقویت نمایند.

عدم تایید ناهنجاری اجتماعی: والدین باید عدم تایید ناهنجاری های اجتماعی در فیلم، انیمیشن یا هر اثر رسانه‌ای دیگر را به کودکان خود گوشزد کنند. این عدم تایید باید همراه با بیان علت، باتوجه به سن کودک و درک او از مسائل باشد.

توضیح تفاوت ها: همان طور که در ابتدا نوشتار مطرح شد، برخی از ناهنجاری‌های اجتماعی در جوامع نسبی است یعنی ممکن است امری در یک فرهنگ، مصداق ناهنجاری اجتماعی باشد ولی در فرهنگ دیگر این گونه نباشد؛ بنابراین لازم است که والدین درباره این تفاوت ها توضیحاتی به تناسب فهم کودکان به آنها ارائه کنند.

پیشنهاد کدومو

اگر به تحلیل فیلم و انیمیشن علاقمند هستید کدومو خواندن مقاله "تبیین مفهوم خشونت در فیلم و انیمیشن" را نیز به شما توصیه می‌کند.