«بازی مرکب» اولین سریال کره‌ای بود که توجه ایرانیان را جلب کرد؟

اولین مواجهه ما ایرانی‌ها با محصولات فرهنگی کره جنوبی به جمعه‌های سال 1386 برمی‌گردد؛ زمانی که صداوسیما شروع به پخش سریال «جواهری در قصر» کرد. این اثر خیلی سریع به سریال محبوب مردم ایران تبدیل شد و بر طبق آمارها 50 درصد بیننده داشت. لباس پوشیدن، نوع غذا خوردن، مناسبات دربار سلطنتی و ... توجه ما را جلب کردند و مدت‌های طولانی نگران دختر خدمتکار جوانی بودیم که از پس هر کاری برمی‌آمد. رویارویی ما با فرهنگ کره جنوبی به همین نقطه ختم نشد و تنها از جمعه‌ها به سه‌شنبه‌ها منتقل شد. صداوسیما شروع به پخش سریال «افسانه جومونگ» کرد. گرچه امروز این سریال نمادی برای یک اثر تکراری است؛ اما در زمان خودش 80 درصد بیننده داشت و براساس یک روایت همه‌گیر هر وقت «جومونگ» پخش می‎‌شد خیابان‌های شهرها خلوت می‌شدند.

‌ ‌‌

چهارده سال از زمان پخش سریال جواهری در قصر می‌گذرد. در حال حاضر آثار فرهنگی کره جنوبی برای ما بیگانه و ناشناخته نیستند. تابه‌حال چندین فیلم سینمایی و سریال جدید از صداوسیما پخش شده‌است، بخشی از وی‌اودی‌ها به آثار کره‌ای اختصاص یافته‌است. در سال 2020 اولین فیلم غیرانگلیسی‌زبان که موفق به دریافت اسکار بهترین فیلم شد، یک اثر کره‌ای با نام «انگل» بود که در ایران هم بینندگان زیادی داشت و تقریباً یک سال بعد از آن سریال «بازی مرکب» در بین بینندگان بین‌المللی و همین طور ایرانی محبوبیت قابل توجهی کسب کرد.

شاید همه‌ی این موارد دلالت بر این دارد که دوران سیطرۀ آثار آمریکایی بر ذائقه مردم دنیا و همین طور ایران رو به پایان است. در کنار محبوبیت سریال‌هایی مانند «خانه کاغذی» و «دارک» که محصولات کشورهای اروپایی هستند، محصولات کشور کره جنوبی نیز جای خود را در سبد فرهنگی خانواده‌های ایرانی باز کرده‌اند. با این مقدمه قصد داریم در این یادداشت انواع آثار تولید شده در کره جنوبی را بررسی کنیم.

همه چیز از «گوجون‌پیو» شروع شد!

همان طور که گفتیم اولین مواجهۀ ما ایرانی‌ها، با سریال‌های کره جنوبی از جواهری در قصر، جومونگ و... آغاز شد؛ اما در کنار این موارد شبکه ماهواره‌ای فارسی‌وان نیز اقدام به دوبله و پخش سریال‌های کره‌ای کرد که در میان مخاطبان ایرانی، هوادارانی داشت. پس از مدتی سریال‌های کره‌ای که حالا دیگر با اصطلاح خاص خود یعنی «کیدراما» شناخته می‌شدند، در کلوب‌های فیلم به صورت سی‌دی به فروش می‌رسید. سریال‌هایی مانند «پسران فراتر از گل»، «تو زیبایی»، «رویای بلند» و ... از مواردی هستند که در سال‌های پایانی دهه هشتاد و ابتدایی دهه نود توجه مخاطبان ایرانی را جلب کرده‌بودند.

این سریال‌های اولین تجربه‌های گروهی بودند که در آینده «کیدرامر» نامیده می‌شوند. داستان اغلب آن‌ها از الگوی خاصی پیروی می‌کند. پسر پولدار و مغروری که دلبستۀ دختر فقیر و جوانی می‌شود اما موانعی در راه رسیدن آن‌ها به یکدیگر وجود دارد. همان‌طور که از جزییات داستان مشخص است شخصیت‌پردازی این سریال نیز مشابه قصۀ آن الگوی مشخصی دارد. صحنه‌های این سریال‌ها نیز از کلیشه‌های خاصی پیروی می‌کردند. مواردی که گرچه برای بیننده جذاب و نفسگیر بود اما شاید احتمال وقوعشان در دنیای واقعی چیزی نزدیک به صفر بود.

امتداد سنت قدیمی در «وارثان» و ظهور ژانرهای جدید

روند سریال‌سازی با شیوه‌ی اولیه تا سال 2013 و پس از آن نیز ادامه داشت. سریال‌هایی مانند «وارثان» با پیشرفت‌های مختصری همچنان از الگوی قدیمی پیروی می‌کردند. اما در کنار آن‌ها سریال‌هایی با داستان‌هایی متنوع‌تر نیز توجه مخاطبان ایرانی را جلب کردند. سریال‌هایی با ژانر اکشن مانند «هیلر»، با ژانر تخیلی مانند «شوالیه زیر شیروانی» و آثاری مانند «بکش و خلاصم کن» در ژانر روان‌شناسی. این آثار از لحاظ فنی پیشرفت چندانی نسبت به اسلاف خود نداشتند و از نظر داستانی همچنان تا حدی پیرو الگوهای قدیمی بودند. اما برنامه‌ریزی فرهنگی کشور کره جنوبی روند بلندمدتی برای افزایش سطح کیفی سریال‌های خود داشت.

‌ ‌

«گوبلین» و جهش 2016

در سال 2016 با پخش سریال «گوبلین» که اثری در ژانر فانتزی بود سطح کیفی سریال‌های ساخت این کشور جهش قابل توجهی داشت. پیشرفت در استفاده از جلوه‌های ویژه، صحنه‌پردازی و فیلمبرداری از مواردی است که موجب شد سریال‌های پس از 2016 با آثار پیش از آن تفاوت زیادی داشته‌باشند. در این سال آثاری مانند «کی2»، «نسل خورشید»، «عاشقان ماه»، «افسانه دریای آبی» و ... توجه مخاطبان ایرانی را جلب کردند.

در سال‌های پس از 2016 سریال‌های بیشتری با محتوای متفاوت و پیام مثبت پررنگ‌تر ساخته شدند. شخصیت‌های سریال‌های رمانتیک از شخصیت‌های کلیشه‌ای تک‌بعدی که رفتار واحدی داشتند به شخصیت‌های پیچیده‌تر ارتقا پیدا کردند. به همین ترتیب روابطی که در داستان به تصویر کشیده می‌شود پیچیده‌تر شد. ما از افرادی که علت رفتارهای مثبت یا منفی آن‌ها مشخص نیست، به شخصیت‌هایی رسیدیم که در مورد علت رفتار و انتظارات خود گفتگو می‌کنند و در طول داستان سعی دارند که چالش‌ها و راه‌حل‌های یک رابطه عاطفی را به تصویر بکشند. سریال‌هایی مانند «ادامه بده»، «وقتی هوا خوب باشه پیدات می‌کنم.» و «دهکده ساحلی چاچاچا».

‌ ‌

علاوه بر این ساخت سریال‌هایی با محتوای انگیزشی نیز افزایش پیدا کرد. داستان جوانانی که برای رسیدن به یک هدف تلاش می‌کنند و در این مسیر از یکدیگر کمک می‌گیرند. سریال‌هایی مانند. «ایته‌وون کلس»، «برای هدفم مبارزه می‌کنم»، «استارتاپ» چنین پیامی را منتقل می‌کنند.

از طرفی سریال‌هایی با بررسی مشکلات و چالش‌های جوانی و سالمندی نیز وجود دارد. در این سریال‌ها مشکلات هر گروه سنی و راه‌حل‌های برون‌رفت از این مشکلات بررسی می‌شود. مانند «در دوردست بهار سبز است» و «نور چشمانت.» سریال‌هایی با دغدغه‌های اجتماعی نیز در این سال‌های ساخته شدند که مشکلاتی مثل فقر و معضلات اجتماعی را با بیان راه‌حل‌هایی بررسی می‌کردند. مانند سریال «آجوشی من».

عصر «اسکویید گیم»

روند پیشرفت سریال‌های کره‌ای تا به امروز ادامه داشته‌است. علاوه بر افزایش پخش سریال‌ها از نظر کمی، این آثار از مناظر مختلف کیفی نیز رشد قابل توجهی داشته‌اند. فیلمنامه‌ها از الگوها و کلیشه‌های خاص قدیمی فراتر رفته‌اند و داستان‌هایی متنوع‌تر در ژانرهای مختلف را پوشش می‌دهند. سطح کیفی ساخت سریال نیز با افزایش بودجه و سرمایه‌گذاری‌های شرکت‌های مختلف، رشد قابل توجهی داشته‌است. با این تفاسیر دیدن موفقیت سریال «بازی مرکب» و «جهنم‌دره» برای «کیدرامر»‌هایی که از ابتدا همراه این آثار بوده‌اند، اتفاق چندان عجیبی نیست.

‌ ‌

از طرفی بینندگان سریال‌های کره‌ای، این آثار را به سریال‌هایی مانند «بازی مرکب» و «جهنم دره» که سطح بالایی از خشونت و ناهنجاری دارند محدود نمی‌بینند. آثار ساخت کره جنوبی طیف متفاوتی از فیلمنامه و ژانر را در برمی‌گیرد که در میان آن انواع متنوعی از داستان را می‌توان یافت که سطوح متفاوتی از خشونت، ناهنجاری، ترس و پیام و الگوی مثبت دارند.

کدومو و آثار کره‌ای!

محصولات ساخته شده در کره جنوبی امروز بخش مهمی از سبد فرهنگی خانواده‌ها را تشکیل می‌دهند. این آثار نیز مانند باقی آثار ساخته‌شده در جهان دارای مزایا و معایب مخصوص به خود هستند. کدومو قصد دارد با ارزیابی این محصولات مسیر انتخاب تماشا این آثار را برای مخاطبان خود هموارتر بسازد.