قرنطینه، روی اعصاب بچه ها!

فعالیت‌های جدید و ایده‌هایی برای مراقبت از بچه‌هایی که دل‌تنگ زندگیِ قبل از همه‌گیری کرونا شده‌اند و به خاطر اخبار بدی که مدام می‌شنوند، مضطربند. برای تطبیق با شرایط همه‌گیری کرونا، فرزندانمان مجبور شده‌اند مثل سربازهایی بشوند که مدام مراقب تهدیدند! اما هرچه بیشتر در قرنطینه بمانند، خبرهای بد بیشتری بشنوند و با زحمت خودشان را با آموزش از راه دور تطبیق بدهند،‌ این قرنطینه عوارض بیشتری برایشان خواهد داشت. افسردگی، اضطراب و ترس، چیزهایی نیستند که به‌راحتی بتوان در نوجوانان تشخیw داد. آنچه دشوارتر است این است که والدین چطور باید در این ایام ترسناک و نامعلوم،‌ مراقب سلامت روانی فرزندانشان باشند. جدیدترین آمار ما سرنخ‌هایی برای پاسخ به این سؤال دارد اما واقعیت‌های تلخی را نیز آشکار می‌کند. مؤسسۀ کامن‌سنس و سِروِی‌مانکی[1]، پژوهشی روی 800 نوجوان آمریکایی انجام دادند تا دریابند آن‌ها چطور از عهدۀ زندگی در شرایط کرونا برمی‌آیند و برای ارتباطاتشان چه کار می‌کنند. تعجب‌آور نیست که بیشتر آن‌ها مضطرب بودند و همچنین:

• نگران مدرسه هستند. کلاس‌های درس 95% نوجوانان 13تا17 ساله تعطیل شده بود. مدارس 41% آن‌ها به‌کلی بسته شده بود و بیش از یک‌چهارم آن‌ها گفته‌بودند برایشان دشوار است که در خانه،‌ جایی برای مطالعه و درس‌خواندن پیدا کنند.
• با خانواده‌هایشان کج‌خلقی می‌کنند. آن‌ها نه‌تنها نگران اینند که کسی از اعضای خانواده و دوستانشان بیمار شود، بلکه در مورد مسائل مالی هم با خانواده‌شان جرّوبحث می‌کنند، به‌خصوص بچه‌های سیاه‌پوست و لاتین.
• احساس تنهایی می‌کنند. حدوداً از هر 10 نوجوان، 4 نفرشان اظهار کرده‌اند که اکنون «بیش از حد معمول احساس تنهایی می‌کنند». تقریباً همین مقدار هم گفته بودند که «به‌اندازۀ همیشه، احساس تنهایی می‌کنند» و حتی با وجود اینکه بیش ‌از ‌پیش از تلفن ‌همراه و شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، دلتنگ روابط نزدیکشان با دوستانشان شده‌اند.
• اخبار را دنبال می‌کنند. در مقایسه با دوران پیش از همه‌گیری کرونا، اکنون، بچه‌های بیشتری برای دریافت اطلاعات و اخبار، به‌جای دوستان و اعضای خانواده، خودشان مستقیماً به منابع خبری مراجعه می‌کنند.

به‌نظر می‌رسد که نوجوانان بزرگ‌تر هم با نگرانی‌های مشابهی مواجه باشند، یعنی نگرانی‌هایی در باب خانواده و دوستان. همچنین به‌روز بودن با اخبار و اطلاعات برای این ردۀ سنی بسیار مهم است. در این شرایط، نگرانی‌های این‌چنینی در کودکان و نوجوانانی که از پیش مستعدّ احساسات منفی بودند، شدت می‌یابد. اندک نقاط مثبتی نیز در این آمار وجود دارد که برای حفظ سلامت فرزندانتان در شرایط سخت، ایده‌هایی پیشنهاد می‌دهد:

• خانواده بیش از هر زمان دیگری در گذشته اهمیت دارد. نوجوانان می‌گویند که بیش از قبل، با خانواده‌هایشان احساس نزدیکی می‌کنند. لازم نیست کار خاصی بکنید. باهم سریال تماشا کنید، بازی کنید یا عکس‌هایی با اَداهای عجیب‌وغریب بگیرید و آن‌ها را ویرایش و روتوش کنید.
• پیامک‌دادن و استفاده از شبکه‌های اجتماعی نجات‌بخشند! نوجوانان می‌گویند این فعالیت‌ها کمکشان کرده با شرایط کنار بیایند. اگر فرزندتان هنوز از پیامک و شبکه‌های اجتماعی استفاده نمی‌کند،‌ می‌توانید به او اجازه دهید برای تماس تصویری با دوستان یا خویشاوندانتان از تلفن‌همراه شما استفاده کند. حتی می‌توانید زمان‌های منظمی تعیین کنید تا با افراد مهم و نزدیک از خانواده و فامیل، گفت‌وگوی تصویری داشته باشد. حفظ این ارتباطات حیاتی‌اند.
• صحبت‌کردن کمک‌کننده است. نوجوانان می‌گویند که با تماس تلفنی با دوستان و اعضای خانواده‌شان ارتباط دارند. چه کسی فکرش را می‌کرد چنین چیزی دوباره رواج پیدا کند؟

در شرایطی که زندگی ما تا زمان نامشخصی، تاحدودی به هم ریخته، احساس اضطراب واکنشی طبیعی است، اما نباید نقش اخبار و شبکه‌های اجتماعی را در وضعیت احساسی فرزندانمان نادیده بگیریم. اسنپ‌چت و اینستاگرام باعث می‌شوند بچه‌ها احساس کنند با جامعه و دوستانشان ارتباط دارند و اطلاعاتی که از این طریق به ‌دست می‌آورند باعث می‌شود حس کنند در مورد دنیا و وقایعش مطلعند اما وقتی همۀ دنیایشان منابع این‌چنینی باشد که در آن مدام در مورد کرونا بحث می‌شود، ممکن است نتیجه‌اش تزریق احساس ترس به بچه‌ها باشد. اگر خانوادۀ شما سالم مانده و آنقدر خوش‌شانس بوده‌اید که از عواقب و آسیب‌های جسمی بیماری کرونا به‌دور باشید، موقعیت‌ بهتری دارید و می‌توانید مقداری از احساسات و فشارهای روی فرزندتان را کاهش دهید. می‌توانید با تُن‌ صدایی احساسی، با آن‌ها در مورد محتوای رسانه‌ای که دریافت می‌کنند صحبت کنید و احساساتشان را واکاوی کنید. در ادامه چند راهکار می‌آوریم که در این رابطه به شما کمک می‌کند:

• برنامۀ روزانۀ جدیدی تهیه کنید که به شما و خانواده احساس ثبات بدهد. برنامۀ منظمی برای تماشای فیلم و تلویزیون با خانواده، بازی‌کردن و گفت‌وگوی تصویری با دوستان و فامیل بچینید. با ایده‌های مثل خوردن غذاهای صبحانه در شام، یا تهیۀ غذاهایی با یک رنگ مشخص برای یک وعدۀ غذایی، یا پخش موسیقی همراه با غذا، وعده‌های غذایی را جذاب‌ کنید. اینترنت پر از ایده‌های متنوع است. به بچه‌ها اجازه دهید ایده‌هایی را انتخاب کنند و در اجرای آن‌ها کمکشان کنید.
• ارتباطاتی را برای یادگیری گسترش دهید. شکی نیست که در شرایط فعلی مدرسه اولویت سابقش را از دست داده است. اگر هنوز کلاس‌های فرزندتان ادامه دارد، ببینید که آیا مدرسه‌شان منابع بیشتری برای آموختن معرفی کرده است یا خیر. بعضی از معلمان ساعاتی را معین کرده‌اند که در آن جلسات تدریس برگزار می‌کنند و بچه‌ها می‌توانند با برنامه‌های گفت‌وگوی تصویری وارد کلاس شوند.
• ازدست‌دادن برخی چیزهای مهم را بپذیرید. کودکان بسیاری از موقعیت‌هایی را که از آن لذت می‌بردند از دست‌ داده‌اند،‌ از مراسم‌ فارغ‌التحصیلی گرفته تا تک‌خوانی و رقص‌هایشان در جشن‌ تولد‌ها. این‌ها چیزهایی هستند که زندگی کودکان را تعریف می‌کنند. به آن‌ها اطمینان دهید که این شرایط بالاخره به پایان می‌رسد و به آن‌ها قول دهید که پایان این وضعیت را جشن خواهید گرفت. در تقویم، تاریخی را برای کارهایی که در این مورد، در آینده می‌خواهید انجام دهید مشخص کنید.
• به‌ بچه‌ها بگویید چه احساسی دارید و احوالشان را بپرسید. اگر چیزی در اخبار، شما را ناراحت یا عصبانی می‌کند،‌ آن را به فرزندانتان بگویید و از موارد خاصی استفاده کنید تا احساساتتان را به هم مرتبط کنید. حتی می‌توانید واکنش خودتان را شرح دهید. این کار به فرزندانتان هم این فرصت را می‌دهد که احساسات خودشان را بشناسند و بروز دهند. همچنان که به آن‌ها کلماتی برای بیان درست احساساتشان می‌آموزد. به حرف‌هایشان به‌دقت گوش کنید. طبیعی است که دوست داشته باشید حال فرزندتان را خوب کنید اما گاهی مهم است که فقط به حرف‌هایشان گوش دهید. بگویید: «تو احساس غمگینی می‌کنی، این احساس تو را می‌فهمم.»
•  دنبال نکات مثبت باشید. ممکن است هر اتفاقی یا هر چیزی، درون خوشایندی نداشته باشد اما سعی کنید خوش‌بین باشید. بگویید: «افراد بسیاری مانند قهرمانان، دارند با کرونا مبارزه می‌کنند.» یا «بیا دنبال راهی باشیم که ما هم به آن‌ها کمک کنیم.» یا «در موقعیت‌هایی مثل این، دوست دارم به چیزهایی فکر کنم که بابتشان شکرگزارم.»
• به گفت‌وگو تشویقشان کنید. کودکان اطلاعات درست و غلط بسیاری دریافت می‌کنند، به‌خصوص اگر اخبارشان را از یوتیوب و شبکه‌های اجتماعی به‌دست آورند. بپرسید: «امروز چیزی توی اخبار دیدی؟» و «در موردش چی فکر می‌کنی؟». اگر فکر می‌کنید اطلاعاتشان غلط است بگویید: «بیا منابع دیگه رو هم بررسی کنیم و ببینیم این خبرت درسته یا نه».
• مدتی اخبار را دنبال نکنید. برای مدتی از اخبار دوری کنید و با این کار مفهوم «خودمراقبتی» را به‌طور عملی آموزش دهید. برایشان توضیح دهید که چرا بهتر است به‌خاطر سلامتی‌ خود، برای مدتی از این چیزهای منفی دور باشیم. اخبار و اطلاعات و... سرجایشان هستند و هر وقت که بخواهید می‌توانید آن‌ها را ببینید. وقتی بچه‌ها در وضعیت دوری از اخبار و موارد منفی هستند از آن‌ها بپرسید چه احساسی دارند.
• با محتوای امیدبخش و شاد، شاد باشید. برخی سلبریتی‌ها در اینستاگرام[2] داستان‌هایی مناسب وقت‌ خواب می‌خوانند، آهنگ‌های جدید منتشر می‌کنند، یا گاهی با کارهای دیگر، در مردم حس مثبت ایجاد می‌کنند، مثل برنامه «چند خبر خوب» که توسط جان کراسینزکی[3] در یوتیوب اجرا می‌شود. با این‌ها کمی حس خوب به خودتان بدهید.
• فقط باشید. واقعیت این است که تمام چیزی که بچه‌هایتان اکنون نیاز دارند این است که پدر و مادرشان باشید. لازم نیست ابَرانسان باشید! حمایت عاطفی شما برای اینکه بچه‌ها احساس امنیت و محب کنند بسیار مؤثر است. مدرسه، دوستان و اخبار خوب هم به موقعش به وضع عادی بر می‌گردند.

  [1] Survey Monkey [2] @savewithstories [3] John Krasinski پی‌نوشت: این مقاله را Caroline Knorr در Common sense media نوشته و «کدومو» آن را به فارسی ترجمه کرده‌است.