عاشقانه های یواشکی

با توجه به رشد و گسترش شبكه هاي اجتماعي مجازي و استفاده روزافزون از اين فناوري جديد، شاهد ورود عناصر فرهنگي جديدي در ميان خانواده ها و حريم خصوصي آنها هستيم كه باعث پيدايش سليقه ها، نگرشها و باورهاي متفاوتي در ميان آنها شده است.

امروزه كمتر خانواده اي را مي توان يافت كه اعضاي آن ساعتي از وقت خود را صرف استفاده از شبكه هاي اجتماعي مجازي نكند و رفتار و افكارشان تحت تأثير آن قرار نگيرد. شبكه هاي اجتماعي مجازي بخش اعظم زمان زوجين جوان را به خود اختصاص داده و به دليل گستردگي و ناشناخته ماندن آن آسيب هاي اجتماعي چندي را بر خانواده ها وارد كرده است.

توسعه فن آوری هاي ارتباطي و ظهور پديده جديدي به نام «فضاي مجازي» موجب از ميان رفتن بسياري از محدوديت هاي زماني و مكاني و پيدايش سبك هاي زندگي جديد، تكثر نمادها، تغيير در ذائقه ها، رشد انتظارات و تو قعات گرديده است.

استفاده بيش از از حد فضاي مجازي اغلب با از دست دادن زمان و وظايف مهم همراه است از آنجا كه زندگي زناشويي باعث ايجاد وظايف متعدد در ابعاد مختلف از جمله فعاليت هاي اقتصادي، مراودات عاطفي، مراقبت از همسر و فرزندان و توجه به سلامت رواني و جسماني، براي زوج ها مي شود، لذا اختصاص زمان بيش از حد به فضاي مجازي باعث تغيير در سبك زندگي زوجين شده و زمينه رفتار انحرافي و عدم تعهد به وظايف زندگي زناشويي و شغلي را براي فرد مهيا می كند.

برخلاف دنیای واقعی، در دنیای مجازی برای کسب اطلاعات تنها امکان استفاه از حس بینایی‌مان را داریم. آن هم به مقدار کم چون امکان بهره‌گیری از برداشت‌های ناشی از تعامل غیرکلامی را هم نداریم. کلمه‌های تایپ‌شده، عکس یا آواتاری از طرف مقابل یا ویدئویی از شخصی که مقابل دوربین نشسته است، تنها داده‌های ماست. البته هنگام تماشای ویدئو حس شنوایی‌مان هم به‌کار می‌افتد اما بخش عمده‌ی رابطه‌ی مجازی را واژه‌ها تشکیل می‌دهند.

گسترش فضای مجازی در جامعه، فرصت هایی برای افزایش آگاهی افراد فراهم کرده است؛ اما استفاده از این فضا تهدیداتی را نیز به همراه دارد. بدترین پیامد آن را می توان به خطر افتادن حریم خصوصی افراد، منزوی شدن آن ها و گسیختگی بنیان خانواده دانست. دلیل اصلی بروز این پیامد منفی این است که افراد در فضای مجازی، مقولات خطرناکی مانند سست نشان دادن بنیان خانواد و عادی سازی سردی روابط زن و شوهر، طلاق، همجنس گرایی و ... دیده می شود.

از آثار نامطلوب فضای مجازی بر نهاد خانواده می توان این موارد را برشمرد: تلفن همراه ممکن است با فراهم کردن زمینه برای گسترش ارتباطات خارج از نظارت خانواده، موجب بدگمانی زوجین به یکدیگر، افزایش بی توجهی به قول و قرارها و تعهدات خانوادگی، تداخل حوزه های شغلی با زندگی خصوصی و در نهایت، کاهش روابط و تضعیف اعتماد متقابل اعضای خانواده، به ویژه زوجین شود.

در رابطه ی زوجین، برخی از خصوصیات آن ها مثل خوش خلقی، عمل به وعده ها، برآوردن خواسته ها و انتظارات یکدیگر مطرح می شود که تلفن همراه می تواند زمینه ی سستی تعهدات خانوادگی را فراهم کند؛ روندی که سرانجام آن، کاهش تفاهم و درک متقابل، بی اعتنایی، برآورده نشدن خواسته ها و انتظارات همسر، پیش بینی ناپذیری و سردی روابط و بی اعتمادی همسران خواهد بود.

راهبردهای عاطفی، اخلاقی و اجتماعی برای توسعه اعتماد در نهاد خانواده شامل موارد زیر است:

پرورش محبت، ابراز عشق و محبت، راستگویی و صداقت، خیرخواهی، پرهیز از خود محوری، تبیین روشنگرانه ی رفتار، هم فکری و مشورت، رازداری، آرامش بخشی، هنر خوب گوش دادن به سخنان همسر برای تعمیق ارتباط، پرهیز از مخفی کاری، رعایت آداب در گفتار و رفتار و احترام متقابل، خود نگه داری و مدارا، خوش بینی، پرهیز از مطلق اندیشی، سپاسگزاری در قبال خدمات، رهایی از هرگونه رابطه ی عاطفی دیگر، تعاون و همکاری، تولید نسل و پرهیز از مقایسه همسر با دیگران. استفاده نادرست از فضای مجازی می تواند راهبردهای یاد شده را کم رنگ کند.

ابزار ادراکی ما در دنیای واقعی و مجازی یکسان است اما در دنیای مجازی امکان استفاده از بسیاری از این ابزارها را نداریم. رفتار و واکنش‌های ما در دنیای مجازی مشابه دنیای واقعی است اما با شدت بیشتر، چون پیامدهای کمتری به‌دنبال دارد. به نظر می‌رسد احتمال بروز مشکل در رابطه و عشق مجازی خیلی زیاد باشد چون ما خود واقعی‌مان را به‌تمامی ارائه نمی‌کنیم و بنابراین دیگران تنها آن چیزی را می‌بینند که ما می‌خواهیم.