چگونه بازی های دیجیتال را ارزیابی می کنیم؟

امروزه بازی‌های دیجیتال، چه آنهایی که با موبایل انجام می‌شوند، چه با رایانه و چه با کنسول‌های بازی مثل پلی‌استیشن، بخش جدایی‌ناپذیر فراغت و سرگرمی فرزندان و حتی بزرگسالان شده است. به گواهی آمارهایی که بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به طور دوره‌ای منتشر می‌کند، این مصرف از چند سال قبل شیب زیادی گرفته است و بعد از شیوع کرونا و خانه نشینی بچه‌ها، مصرف بازی‌های دیجیتال وضعیتی انفجاری گرفت!

احتمالا با این صحنه مواجه شده‌اید که فرزند نوجوانتان در یک بازی دیجیتال خشن دارد مغز دشمن را منفجر می‌کند یا دیده‌اید فرزندتان در نقش یک قهرمان زن  درشت‌اندام که لباس‌های چسبانی پوشیده، مشغول بازی‌ست. شاید تجربه کرده باشید یا شنیده باشید که بچه‌هایی پس‌انداز خود یا خانواده‌شان را صرف یک بازی کرده‌اند. با این حساب در جریان هستید که پیدا کردن بازی‌هایی که برای سن و سال فرزندان مناسب باشد چقدر سخت است. امروزه بازی‌ها همه‌جا پیدا می‌شوند؛ از گوشی‌های هوشمند گرفته تا کنسول‌های آنلاین، با تصاویر و محتوایی واقع‌گرایانه‌تر از همیشه. تبلیغات بازی‌ها هم حالا همه جا هستند و دردسر درست می‌کنند. وقتی هم که فرزندتان اصرار دارد یک بازی را بازی کند و می‌گوید که همه دوستانش این بازی را بازی می‌کنند. سخت است که خودتان را با این سرعت وفق دهید و تصمیمات آگاهانه بگیرید، خصوصاً اگر خودتان گیمر و اهل بازی نباشید.

برخی والدین به درستی سراغ رده‌بندی‌های سنی رایج در کشور می‌روند. اما با دیدن رده‌های سنی که فاصله‌ی زیادی از هم دارند بدتر گیج می‌شوند. با اینکه این اعداد با توضیحات و توصیف‌های تصویری همراه هستند، باز هم به والدین کمک نمی‌کند که تشخیص دهد آیا این بازی برای فرزندش مناسب است یا می‌تواند او را سرگرم کند؟ آیا فقط در این بازی‌ها آسیب است یا می‌توان از آنها به عنوان یک ابزار تربیتی استفاده کرد؟ آیا یک بازی بخش‌های مثبتی هم دارد؟

در همین راستا، کدومو، در کنار خانواده‌هاست تا با ارائه توصیف‌ها و توصیه‌هایی دقیق، جامع و منصفانه، به خانواده‌ها کمک کند تا بتوانند انتخاب بهتری داشته باشند. در ادامه به طور خلاصه بیان می‌کنیم که کارشناسان کدومو غیر از ارائه رده‌سنی مناسب، چگونه و بر اساس چه معیارهایی بازی‌های دیجیتال را ارزیابی می‌کند و در موارد مختلف نظر می‌دهند.

 کدومو در ارزیابی بازی‌های دیجیتال به چه نکاتی توجه می‌کند؟

 

خشونت: خشونت جزء اولین مواردی‌ست که هر خانواده‌ای در مورد آن بررسی می‌کند و به طور کلی ارزیابی محصولات رسانه‌ای به خصوص بازی‌های دیحیتال از توجه به خشونت و پیامدهای آن آغاز شده است. ممکن است گاهی خشونت جنبه طنز بگیرد یا آسیب جدی به همراه نداشته باشد؛ اما فرزند کم‌سن‌وسال ما از آن تقلید کند و خدایی نکرده، حادثه‌ای اتفاق بیافتد. ممکن است این خشونت محدود به خشونت فیزیکی مانند کتک کاری یا کشتن و خون‌ریزی نباشد بلکه انواع خشونت دیگر مثل خشونت کلامی یا خشونت جنسی در بازی وجود داشته باشد. مواردی مثل تحقیر، توهین یا حبس و شکنجه!

ترس: حس ترس، یکی از حواسی‌ست که به بقای ما کمک می‌کند و برای در دفع موقعیت خطرناک در ما وجود دارد. امروزه در رسانه‌های مختلف، این ژانر، به عنوان یکی از سبک‌های پرطرفدار مورد اقبال است و پژوهش‌ها نشان می‌دهد، افراد از اینکه توانسته‌اند موقعیت ترسناکی را تحمل کنند، احساس اعتماد به نفس می‌کنند. اما این یک روی ماجراست و تجربه‌ی ترس‌های شدید ممکن است آسیب‌های جدی به همراه داشته باشد. حتی ممکن است ترس‌ها شدید نباشد؛ اما مواردی مثل تعلیق بیش از حد یا حس همواره در خطر بودن که در بازی‌های سبک بتل‌رویال که امروزه پرطرفدار هم هستند، اضطراب و دلهره بازیکن را به همراه دارد که پیامدهایی مثل پیدا شدن تیک‌های عصبی، کاهش تحمل و حوصله یا در بازیکنان کم سن و سال، شب ادراری به همراه دارد.

ناهنجاری‌های اجتماعی: به طور کلی ناهنجاری اجتماعی را می‌توان انحراف از رفتارهای مورد پذیرش عرف جامعه قلمداد کرد. در این بخش رفتارهای این چنینی که با عرف جامعه‌ی ایرانی سازگار نیستند توضیح داده می‌شود. این ناهنجاری‌ها ممکن است بددهانی، نمایش یا استفاده دخانیات، موادمخدر، مشروبات الکلی، موارد جنسی و غیراخلاقی یا اموری که بین انسان‌ها به طور کلی ناپسند است مثل دروغ، قمار، پول‌پرستی، شانس و مانند این‌ها باشد. تجربه این موارد در بازی‌های دیجیتال که از اثرگذارترین رسانه‌های هستند، می‌تواند پیامدهای آسیب‌زایی به همراه داشته باشد. کودکان کم سن و سال ممکن است تقلید کنند و نوجوانان این رفتارها را الگوی خود قرار دهند.

ناهنجاری دینی: در بسیاری از بازی‌های دیجیتال محتواهای نامناسب و مغایر با آموزه‌های ادیان الهی دیده می‌شود. این محتوا محدود به مغایرت نیست و حمله به ادیان الهی و مقدسات آنها مانند مناسک، پیامبران و امکان مقدس نیز وجود دارند. در برخی از بازی‌ها نیز شاهد ترویج و تبلیغ فرقه‌های انحرافی و افکار ضاله و گمراه‌کننده هستیم. خانواده‌ها می‌توانند در این بخش از وجود چنین مواردی آگاهی پیدا کنند.

مصرف‌گرایی: درست است که چون بازی‌های دیجیتال در ابعاد جدید و جهان‌های ساختگی جریان دارند ممکن است فضای بازی متفاوت از فضای بازی باشد و جدی گرفته نشود، اما تا به حال به بیلبوردها در پس‌زمینه‌ی بازی‌های ورزشی دقت کرده‌اید؟ یا تا به حال بازی انجام داده‌اید که قبل از پیش رفتن از شما بخواهد که آن‌ها را حمایت مالی کنید؟ همه‌ی انواع این تبلیغات هدفدار و با منظور خاص است. بازی‌های دیجیتال ممکن است محتواهایی داشته باشند که باعث شود جیب بازیکنان یا پدر و مادرهایشان خالی شود. بازی‌ها ممکن است تبلیغات داشته باشند یا بازیکن را مجبور کنند برای موفق شدن در بازی دست به جیب شود و پول پرداخت کند یا اینکه سیستم پرداخت درون‌برنامه‌ای بازی به نحوی باشد که بازیکن به خرید از بازی اعتیاد پیدا کند. این موارد در این معیار به اطلاع خانواده‌ها می‌رسد.

ارزش یاددهی: همه‌ی محتواها و ویژگی‌های بازی، محتواهای بد و آسیب‌زایی نیست. بازی‌ها ممکن است دارای محتواهای آموزشی، الگوهای مثبت و یا ارزش‌های مثبتی باشند. بازی‌ها ممکن است که ایده‌هایی در مورد مسائل علمی به بازیکنان بدهند و ذهن آنان را درگیر کنند. بازی‌ها می‌توانند ارزش‌های اجتماعی مثل همکاری، دوستی و کمک به یکدیگر را به بازیکنان منتقل کنند و آنها را به این رفتار عادت دهند. بازی‌های جدی و هدفمند هم که به طور مستقیم دارای محتواهای مفید هستند. اینکه یک بازی چقدر محتوای مفید دارد از این بخش قابل دریافت است.

به بخش بازی‌های دیجیتال کدومو خوش آمدید؛ کلیک کنید!

‌.آسانی بازی: غیر از اینکه بازی‌ها دارای محتوای مفید یا مضر هستند، باید برای بازیکنان جذاب باشند. معمولا اولین هدف تجربه یک بازی سرگرمی‌ست اما شاید یک بازی، هر چقدر هم مشهور و نام آشنا باشد، به حدی سخت باشد که بازیکن از آن لذت نبرد و بیشتر اعصاب او را خرد کند. حالا چه؟ در این بخش والدین می‌توانند چک کنند که یک بازی چقدر سخت است و چرا سخت است.

بازی‌پذیری: بازیکنان انواع مختلفی دارند و برای همین بازی‌های مختلف با چالش‌ها و گیم‌پلی‌های مختلف تولید می‌شوند تا بتوانند بازیکنان مختلفی را جذب کنند. بعضی بازیکنان ممکن است رقابت با دیگر بازیکنان و سلطه بر آنان را دوست داشته باشند و برخی دیگر اتفاقا دوست داشته باشند با دیگران ارتباط سازنده برقرار کنند. برخی دوست دارند در جهان بازی بگردند و رازهای مخفی بازی را کشف کنند و دسته‌ای هم دوست دارند چالش‌های بازی را پشت سر گذاشته و موفقیت را به دست آورند.  اینکه این بازی، برای هرکدام از این دسته بازیکنان چه چالش‌هایی دارد و چطور آنها را سرگرم می‌کند، در این بخش قابل دریافت است.

توصیه‌ها: ارزیابی و توصیف یک بازی تمام کاری نیست که کدومو انجام می‌دهد. ممکن است بازی دارای «حساسیت‌های تربیتی» باشد که در توصیف بازی نگنجد اما برای ما والدین مهم باشد. برای مثال ممکن است فضای بازی خیلی غمگین و ناامیدکننده باشد و روی روحیات فرزند ما اثر گذار باشد. یا ممکن است خود بازی مشکلی نداشته باشد اما در بازی امکانی وجود داشته باشد که پیامدهایی به همراه داشته باشد؛ مثل امکان چت متنی و صوتی یا اینکه بازی در مورد حریم خصوصی و امنیت کاربران شفافیت نداشته باشد.

همچنین لازم است والدین به برخی از موارد توجه بیشتری داشته باشند یا برای آن برنامه‌ای داشته باشند مثل وجود دخانیات و مسایل اخلاقی و ایدئولوژیک در بازی. کارشناسان کدومو این موارد را در دو بخش «آنچه لازم است والدین بدانند» و «با فرزندان خود گفت و گو کنید» می‌آورند تا بتوانند نکات تربیتی در مورد هر بازی را به صورت مشخص در اختیار خانواده‌ها قرار دهند.

ماجرای بازی: در این بخش به طور کامل برای والدین توضیح داده می‌شود که بازی در مورد چیست، چه داستانی دارد و چطور پیش می‌رود. اینکه والدین بدانند بازیکن در بازی چه کارهایی باید انجام دهد و یا چه داستانی را دریافت می‌کند بسیار مهم است.

جزئیات بازی: در این بخش توضیح می‌دهیم که ویژگی‌های بازی چیست. اینکه روی کدام سیستم عامل‌ها قابل نصب است و آیا هنوز پشتیبانی می‌شود؟ چه امکاناتی دارد؟ آیا می‌تواندی بدون آنکه نیاز باشد آنلاین شوید بازی را انجام دهید؟ یا چند نفره بازی کنید و خانوادگی لذت ببرید؟ در این بخش هم تلاش می‌کنیم انتخاب بازی را برای شما راحت‌تر کنیم.

بهترین حالت استفاده از کدومو این است که قبل از اینکه بازی را بازی کنید، این موارد را چک کنید تا انتخاب بهتری داشته باشید. اما اگر به هر دلیلی بعد از اینکه خودتان یا فرزندان بازی را تجربه کردید و متوجه نکاتی شدید، باز هم کدومو می‌تواند به شما کمک کند. مخصوصا اینکه غیر از ارزیابی بازی‌های دیجیتال، در بخش مقالات، محتواهایی هستند تا به شما کمک کنند مسیر بهتری را در ارتباط با فرزندانتان طی کنید.

علاوه بر آن خانواده‌ها نیز می‌توانند نظرات خودشان را بیان کنند تا در کنار نظر کارشناسان کدومو به نمایش درآید. این نظرها، به سایر کاربران سایت نیز کمک می‌کند تا انتخاب بهتری داشته باشند و با استفاده از نظر بقیه پدر مادرها، با خیال راحت‌تری بازی را به فرزندشان بدهند.