برگزاری نشست آشنایی با نظام‌های رده‌بندی سنی

بررسی شیوه پایبندی کشورها و سیستم‌های فرهنگی مختلف به رده‌بندی سنی محتوای رسانه‌ای تولید شده برای کدومو که خودش نوعی سیستم رده‌بندی محتواست، اهمین ویژه‌ای دارد.

به همین علت هفته گذشته با آقای مسعود کارگر، دبیر فرهنگی روزنامه صبح نو، جلسه‌ای چند ساعته داشتیم تا شیوه اجرای سیستم‌های رده‌بندی سنی محتوای رسانه‌ای در کشورهای مختلف را بررسی کنیم، و همچنین در مورد نقاظ ضعف ایران برای اجرا و پایبندی به یک سیستم رده‌بندی سنی محتوای رسانه‌ای گفتگو کنیم.

در این جلسه پایبندی به سیستم‌های رده‌بندی سنی محتوا در برخی کشورها از جمله انگلستان، آمریکا، کانادا و ... به صورت کلی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و مهمترین ویژگی‌های هریک از این سیستم‌ها مطرح شد.به عنوان مثال در انگلستان به علت محدودیت‌های دسترسی و وجود شبکه‌های کابلی گسترده رعایت رده‌بندی سنی محتوای رسانه‌ای اغلب به صورت سنتی در خانواده اجرا می‌شود.

در آمریکا اما اجرای قانون برای عدم ورود کودکان و نوجوانان به سینماها بسیار سختگیرانه است و از طرف دیگر به علت دسترسی‌های زیادی که به محتوای رسانه‌ای به سادگی وجود دارد، مدارس و کالج‌های دانش‌آموزان ضرورت پایبندی به رده‌بندی سنی را به والدین و دانش‌آموزان آموزش می‌دهند.

در مقام مقایسه می‌توان مهمترین نقاط ضعف ما برای اجرا و پایبندی به رده بندی سنی را موارد زیر دانست:

• در دسترس نبودن یک سیستم رده بندی سنی با شاخص‌های دقیق که مورد تایید و پذیرش همه اعضاء درگیر در موضوع باشد.

در حال حاضر در اغلی VOD ها نوعی از رده بندی سنی اعمال می‌شود.ساترا و تلویزیون نیز برخی از محتواها و صحنه‌های دارای خشونت را با هشدار رده بندی سنی +14 سال منتشر می‌کنند. اما شاخص‌ها در هیچ یک از این موارد دقیق و مشخص نیست. و به نوعی شاهد اعمال سلیقه فردی در مشخص شدن مصداق‌ها و شاخص‌های استفاده شده در رده‌بندی‌ها هستیم.

• دیر آغاز شدن فرآیند اجرای رده‌بندی

در دنیا فرآیند اعمال شاخص‌های رده‌بندی محتوا از مرحله نگارش محتوا و تولید محصول رسانه‌ای و با مشخص کردن دقیق مخاطب آغاز می‌شود. اما متاسفانه در ایران بعد از کامل شدن فرآیند تولید و صرفا به دلیل برطرف کردن برخی مشکلات قانونی در توزیع و تحویل محتوا به مخاطب نهایی یک رده‌بندی سنی به فیلم الصاق می‌شود. ظاهرا محتوا سینمایی در ایران با هدف به حداکثر رساندن مخاطب تولید میشود و در پایان مسیر وقتی برخی خط قرمزها رد شده مخاطب کودک و نوجوان از تماشای فیلم یا سریال نهی می‌شود، که البته خود این موضوع باعث ایجاد کنجکاوی و تلاش بیشتر مخاطب برای مصرف محتوا خواهد بود.

• جدی نبودن اجرای قانون در سینماها و VOD ها

در کشوری مانند آمریکا اعمال قانون در سینما یا پلتفرم‌های ارائه محتوای تصویری بسیار جدی است. هیچ کودک یا نوجوانی که زیر سن قانونی باشد نمی‌تواند وارد سینما یا پلتفرم شده و محتوایی که مناسب سن او نیست را مصرف کند. و در صورت مشاهده نقض قانون مجازات‌هایی برای پدر و مادر و یا فرد خاطی در نظر گرفته می‌شود. در ایران اما حتی وقتی یک فیلم سینمایی با رده بندی +15 سال اکران می‌شود هیچ نظارتی برای اعمال محدودیت برای ورود افراد زیر این سن انجام نشده و به راحتی کودکان با والدین خود وارد سالن سینما شده یا محتوا را از پلتفرم‌های ارائه محتوای تصویری دریافت می‌کنند.

• جدی نبودن قانون کپی رایت

به علت جدی نبودن اجرای قانون کپی رایت و از طرف دیگر فراگیر شدن استفاده از اینترنت پر سرعت در ایران، بسیاری از محتواها به روش‌های مختلف از طریق اینترنت در اختیار همه قرار می‌گیرد. این در حالی است که در دیگر کشورها به علت ضرورت رعایت قانون کپی رایت و پایبندی به حقوق مولف بسیاری از محتواها هیچ‌گاه در مسیر دسترسی کودکان و نوجوانان قرار نمی‌گیرند.

در پایان جلسه با جمع‌بندی محتوای ارائه شده و همچنین تشکر آقای کارگر از تیم تحریریه و ارزیابی کدومو به علت ارائه محتوای رده‌بندی شده به مخاطبی که دغدغه تربیت دارد به پایان رسید.