چگونه در مورد چالش‌های خطرناک رسانه‌های اجتماعی با فرزندان خود صحبت کنیم؟

چالش، واژه‌ای است که با ظهور رسانه‌های اجتماعی، هر روز بیشتر به گوشمان می‌خورد. غیر از چالش‌ها یا مسئله‌هایی در رابطه با رسانه‌ها یا شبکه‌های اجتماعی با آن مواجه هستیم. چالش‌هایی در همین رسانه‌ها اجرا می‌شود که بیشتر نوجوانان، مخاطب آن هستند. هدف از این چالش‌ها در واقع استفاده بیشتر از آن شبکه اجتماعیِ خاص است. همچنین و جذب بیشتر مخاطبان با استفاده از جلب مشارکت. در این‌مقاله سعی در بیان مضرات و احیانا فواید این چالش‌ها و نحوه مواجهه والدین با آن‌ها، داریم.

 

چالش‌های رسانه‌های اجتماعی که وایرال می‌شوند، چیست؟

آزمایشگاه سلامت دیجیتال در بیمارستان کودکان بوستون، چالش‌های رسانه‌های اجتماعی را به این صورت تعریف می‌کند: "معمولاً شامل کاربرانی می‌شود که ویدیویی از خود، در حال انجام اقدامات غیرعادی، نمایشی، خنده‌دار یا مخاطره‌آمیز ضبط می‌کنند و این محتوا را با دیگران به اشتراک می‌گذارند، دیگران آن را پذیرفته و تکمیل می‌کنند. و همینطور به اشتراک‌گذاری و انجام مجدد آن ادامه می‌دهند."

نوشین امین الدین، رئیس شورای آکادمی اطفال آمریکا می گوید: "هر زمان که چیزی محبوب شود که اغلب در مورد چالش‌های رسانه‌های اجتماعی که ویروسی می شوند، اتفاق می‌افتد، می‌تواند کنجکاوی کودک و یا نوجوان را جلب کند. در مورد کودکان، نوجوانان و رسانه‌ها اینگونه است که اگر افراد دیگر آن را انجام می‌دهند، پس من هم انجام می‌دهم، حتی اگر ایده‌ای باشد که در خارج از این چالش، هرگز تصور انجام آن را نیز نمی‌کردند."

آیا همه چالش‌ها خطرناک و مضر هستند؟

همه چالش‌های رسانه‌های اجتماعی خطرناک نیستند. برخی از چالش ها حتی باعث افزایش آگاهی می‌شوند.

در سال 2014، "چالش سطل یخ" مبارزه با ALS که یک بیماری عصبی بدون درمان شناخته شده است را سرعت بخشید. رئیس و مدیر عامل انجمن ALS ، در مصاحبه‌ای گفت: "پنج سال پس از اینکه چالش سطل یخ جهانی شد، سرعت تحقیقات در تشخیص و در نهایت درمان این بیماری به شدت افزایش یافته است و محققان ALS را بیش از گذشته به پیشرفت‌های واقعی در این زمینه نزدیک کرده است."

چالش‌های سرگرم‌کننده‌ای نیز وجود دارند، از رقص‌های خنده‌دار گرفته تا صداگذاری‌های احمقانه! توجه به این نکته برای والدین مهم است که گرایش هایی مانند اینها ایمن هستند البته تا زمانی که دسترسی کودک به اینترنت به خوبی تحت نظارت باشد.

نمونه‌ای از چالش‌های خطرناک در شبکه‌های اجتماعی

اما در مقابل چالش‌های سرگرم‌کننده و یا گاهی مفید، برخی از چالش‌ها، حتی برای سلامتی انسان مضر هستند. اما نوجوانان بدون توجه به این مسئله، وارد آن می‌شوند.

چالش نهنگ آبی، یکی از چالش‌هایی بود که در سال 1396، باعث خودکشی دو دختر اصفهانی شد. این دو نوجوان، قبل از اقدام ، در ویدیویی ضبط شده، اعلام کردند که به دنبال اجرای چالش هستند. این اتفاق زنگ خطر و هشدار را برای والدین، به صدا درآورد.

یکی دیگر از چالش‌های مشهور حتی سازمان غذا و داروی آمریکا را وارد موضوع کرد. و مجبور به صدور هشدارهای سلامتی شد، چالش Chicken NyQuil بود. این چالش در شبکه اجتماعی TikTok توسط فردی به نام ملیسا اونگ، کلید خورد. در این چالش، افراد باید مرغ را در شربت سرماخوردگی نایکویل، بجوشانند و سپس میل کنند! نام این چالش، چالش مرغ خواب‌آلود بود چرا که این شربت، خواب‌آور است.

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هشدار داد که پخت غذا در دارو آن را غلیظ کرده و بخارات مضری را آزاد می‌کند که منجر به مصرف بیش از حد آن و در نتیجه مسمویت غذایی می‌شود!

قبل از این چالش، چالشی در TikTok وایرال شده بود که استفاده بیش از حد از Benadryl (دیفن هیدرامین) را برای القای توهم تشویق می‌کرد.

همه خطرات در چالش‌های رسانه های اجتماعی به شکل دارو نیست. در سال 2018، واشنگتن پست گزارش داد که نوجوانان بعد از پختن تاید، آن را می‌جوند یا بسته‌های مواد شوینده را به طور کامل در دهان خود می‌ریزند! در سال 2013، چالش "دارچین" در فضای مجازی منتشر شد که در آن نوجوانان به یکدیگر جرأت می‌دادند تا یک قاشق دارچین آسیاب شده را در 60 ثانیه بدون آب بخورند! انجام این کار می‌تواند باعث ذات الریه آسپیراسیون، فروپاشی ریه ویا حتی آسیب دائمی ریه شود!

چه چیز چالش‌های رسانه‌های اجتماعی را خطرناک‌تر می‌کند؟!

این چالش‌های رسانه‌های اجتماعی از این جهت بسیار خطرناک هستند چرا که شامل فشار همسالان و تفکر گروهی می‌شوند و کودکان و نوجوانان تأثیرپذیر را برای به خطر انداختن جان یا سلامت خود، تهدید و تشویق می‌کنند. وقتی یک حرکت، تبدیل به حرکتی جمعی می‌شود، خطر آن بیشتر خواهد شد.

چرا چالش‌های رسانه‌های اجتماعی جذاب هستند؟

خطرات برخی از چالش‌های رسانه‌های اجتماعی به وضوح بیشتر از مزایا و سرگرمی‌های درگیر شدن در آنهاست. پس چرا بچه‌ها حتی با آگاهی از این خطرات، هنوز در آن شرکت می‌کنند؟ دکتر امین الدین می‌گوید که بسیار طبیعی است که کودکان احساس کنند مجبور هستند در کاری که دوستان و همسالانشان انجام می‌دهند، در چالش‌های خطرناک و یا مثبت رسانه‌های اجتماعی سهیم شوند.

زیشان خان، روانپزشک کودک، نوجوان و بزرگسال می‌گوید: بسیاری از بچه‌ها فقط سعی می‌کنند خود را با آنچه همه همسالان خود انجام می‌دهند تطبیق داده و در آن جا بیفتند! بچه‌ها اغلب سعی می‌کنند با انجام کارهای سرگرم‌کننده و هیجان‌انگیز وقت‌ خود را پر کنند. او اضافه می‌کند: کودکان و نوجوانان ممکن است به دنبال "۱۵ دقیقه شهرت" خود باشند و این رفتار توجه‌جویانه شبیه به این است که بچه‌ها به یکدیگر جرأت می‌دهند تا کاری احمقانه یا مخاطره‌آمیز را انجام دهند.

جولیان لاگوی که یک روانپزشک است می‌گوید: رسانه‌های اجتماعی راهی عالی برای انتشار چیزهایی درباره خودتان است که توسط بسیاری از دانش‌آموزان دیگر مدرسه شما دیده می‌شود و این بستگی دارد به اینکه چقدر می‌توانید در چالش‌ها شرکت کنید و مورد تحسین همسالانتان قرار بگیرید. برای بچه‌ها، دیده شدن آنلاین در چالش‌ها به جایگاه اجتماعی آنها در مدرسه کمک می‌کند. این فشار همسالان است که به مشارکت گسترده در این چالش‌ها کمک می‌کند.

 

چگونه با فرزندم درباره این چالش‌ها صحبت کنم؟

والدین باید خطرات ناشی از مشارکت در روندهای خطرناک رسانه‌های اجتماعی را توضیح دهند. دکتر امین الدین می‌گوید: مهم ترین کاری که والدین می‌توانند انجام دهند این است که با فرزندان خود در مورد کارهایی که دوست دارند به صورت آنلاین انجام دهند، صحبت کنند. دریابند که چه نوع ویدیوهایی را تماشا می‌کنند، چه کسانی را دنبال می‌کنند. و سپس در مورد اثرات مثبت و منفی آن گفتگو کنند. او ادامه می‌دهد که والدین باید بر رفتار فرزندان خود نظارت کنند. اگر رسانه‌های اجتماعی باعث می‌شود آنها احساس غم یا ناکافی‌بودن کنند، والدین باید بتوانند این موضوع را آشکارا با فرزندان خود در میان بگذارند و آنها را راهنمایی کنند که چه افرادی را دنبال کنند. و همینطور مدت زمانی که آنلاین هستند را تنظیم و مدیریت کنند. این برای چالش‌های رسانه‌های اجتماعی نیز صدق می‌کند.

دکتر خان توضیح می‌دهد که والدینی که درگیر استفاده فرزندانشان از رسانه‌های اجتماعی هستند، می‌توانند پناهگاه امنی برای کودکانی باشند که برای اجرای «لایک‌ها» و چالش‌ها تحت فشار هستند! او می‌گوید: بهترین کاری که والدین می‌توانند انجام دهند این است که در دسترس باشند! تا جایی که ممکن است به فرزند اطمینان دهید که آنجا هستید تا با او صحبت کنید یا به او کمک کنید. این حضور و گفتگو باید به نحوی باشد که بچه‌ها که نگران قضاوت شدن یا شرمندگی نباشند. صحبت کردن با فرزندانتان در مورد رفتارهای پرخطر مهم است. دکتر لاگوی می‌گوید: «والدین باید به فرزندان خود در مورد خطرات

آن بگویند تا آنها بتوانند به تنهایی یک تصمیم خوب و ایمن بگیرند. توانمندسازی فرزندانتان برای انتخاب‌های خوب در مورد امنیتشان، یک گفتگوی مادام العمر است. با باز نگه داشتن خطوط ارتباطی با فرزندان خود در مورد اینکه چگونه رسانه‌های اجتماعی می‌توانند مملو از فشار و استرس باشند، می‌توانید به آنها کمک کنید تا یاد بگیرند که چگونه بفهمند کدام چالش ایمن است و کدام خطرناک.

راهکارهای دیگری برای والدین

به غیر از گفتگو و آگاه‌سازی فرزندان از خطرات چالش‌های رسانه‌های اجتماعی، راهکارهای دیگری نیز توصیه شده است.

آکادمی اطفال آمریکا (AAP) تنظیم یک نقشه راه رسانه برای خانواده را پیشنهاد می‌دهد. برنامه‌ای که به بچه‌ها کمک کند تا بتوانند بر روی ریل آموزش رسانه قرار گیرند. دکتر امین الدین می‌گوید: مهم است که والدین همیشه و به طور منظم با فرزندان خود صحبت کنند. تا بفهمند چه نوع محتوایی مصرف می‌کنند. و به هرگونه تغییر در رفتار یا خلق و خوی فرزندانشان توجه کنند. در این مسیر، لازم است قوانینی را در خانه تنظیم و اجرا کنند.

دکتر کان پیشنهادهای دیگری نیز ارائه می‌دهد: اختصاص زمان‌ خاصی که فرزند شما می‌تواند آزادانه به تلفن، تبلت، تلویزیون، بازی‌های ویدیویی و غیره دسترسی داشته باشد. و تنظیم تایمر روی دستگاه‌های خاصی که به‌طور خودکار با پایان زمان خاموش می‌شوند.

دکتر لاگوی همچنین اپلیکیشن My Mobile Watchdog را پیشنهاد می‌دهد که می‌تواند به والدین کمک کند تا استفاده از رسانه‌های اجتماعی را ردیابی کنند. او توضیح می‌دهد: بهترین کاری که والدین می‌توانند انجام دهند این است که: میزان استفاده فرزندانشان از رسانه‌های اجتماعی را کنترل کنند. صحبت با کودکان در مورد محتوایی که آنلاین می‌بینند، بسیار مهم است. دکتر امین الدین می‌گوید: تعیین زمان‌ و مکانی بدون صفحه نمایش در خانه خوب است؛ اما نکته اصلی این است که راه‌های ارتباطی را باز نگه داریم و درک کنیم که بچه‌ها چه چیزی را آنلاین می‌بینند و چگونه ممکن است بر سلامت روحی و جسمی آنها تأثیر بگذارد.

صداقت و شفافیت را در ارتباط با نوجوانان فراموش نکنید.

ممکن است شروع مکالمه و گفتگو با نوجوانان دشوار باشد. آزمایشگاه سلامت دیجیتال بیمارستان کودکان بوستون پیشنهاد می‌کنند که برای شکستن یخ رابطه‌تان، فعالیت‌های مشترکی را پیش‌بینی کنید. مثلا با هم به کوه بروید، به کافه بروید و تفریح کنید. به فرزندتان بگویید که همیشه در کنارشان هستید. و سلامت، ایمنی و رفاه او برایتان در اولویت است. موضوع کودکان و نوجوانان صداقت است. در رابطه با آن‌ها طوری رفتار کنید که به صداقت شما ایمان بیاورند. و اعتمادشان جلب شود. شفاف بودن با آنها در مورد تهدیداتی که چالش‌های رسانه های اجتماعی می توانند ایجاد کنند، بسیار مهم است.