نقد و بررسی انیمیشن حمله به تایتان (فصل‌های ۱ تا ۴) (Attack on titan)

سریال حمله به تایتان، از انیمه‌های پرطرفدار سال‌های 2013 تا 2020 بوده است. این سریال بر اساس مانگایی به همین نام در چهار فصل ساخته شده و از آن یک سینمایی دو قسمتی در سال 2015 با نام «حمله به تایتان» و «حمله به تایتان: پایان دنیا» نیز منتشر شده است. ساخت این سریال همچنان ادامه دارد و سرانجامِ داستان و شخصیت‌های آن بستگی زیادی به فصل آخر دارد.

لازم است که والدین این اثر را در سه بخش مد نظر داشته باشند:

یک) سیر داستان و خشونت‌های اثر که در رده‌بندی سنی این انیمه تأثیر زیادی دارند:

دنیای خیالی، هیجان‌انگیز و حماسی اثر در کنار شخصیت‌پردازی دقیق و پوشش‌دادن ژانرهای متنوع باعث همه‌پسندی این سریال شده است. نکته‌ی مهم در مورد نحوه‌ی داستان‌پردازی انیمه‌ی حمله به تایتان این است که در روند داستان به‌تدریج از حقایق جدیدی درباره‌ی ماهیت‌ غول‌ها یا شخصیت‌ها رمزگشایی می‌شود که تصور مخاطب را به‌کلی دگرگون می‌کند؛ بنابراین درک دنیای این انیمه برای مخاطب کم‌سن دشوار است. همچنین، صحنه‌های متعدد درگیری انسان با غول‌ها بسیار خشونت‌بار و مشمئزکننده است و به‌رغم انیمه‌بودن اثر، صحنه‌های ناراحت‌کننده، خشن و غیرقابل‌هضم فراوانی دارد که حتی پخش آن در برخی کشورها ممنوع شده است. توجیه خشونت و سایر ناهنجاری‌های اخلاقی مانند خیانت و دروغ‌پردازی نیز می‌تواند به‌صورت ملایمی عقاید مخاطب را دگرگون سازد؛ بنابراین توصیه‌ی ما این است که افراد زیر 18 سال از تماشای این اثر جداً خودداری کنند. خشونت بی‌پرده‌ی این سریال در قالب تقابل بشریت با غول‌ها در زیر لایه‌ی جنگ دو تمدن انسانی مطرح است و این حقیقت را مخاطب پس از گذشت 3 فصل درمی‌یابد. اختلاف عقیده میان این دو تمدن می‌تواند به نحوی یادآوری جنگ‌های مذهبی تاریخ است.

درباره‌ی خشونت‌های این انیمه که بر روی رده‌بندی سنی آن تأثیر زیادی داشته است می‌توانید مقاله‌ی حمله به تایتان‌ها اثری تنها برای بزرگسالان را از همین سایت بخوانید.

دو) نحوه‌ی شخصیت‌پردازی این انیمه:

 طبق نظرسنجی‌ها شخصیت‌های این انیمه از محبوبیت بالایی در دنیای انیمه برخوردارند و شخصیت‌های آن را نمی‌توان مثبت یا منفی تلقی کرد، بلکه در هر شخصیتی نقاط ضعف و قوت و همچنین چرخش شخصیت‌ها از خیر به شر به‌دقت پردازش ‌شده است. همین نکته، قضاوت اخلاقی در مورد آنها را دشوار می‌سازد. برای مثال شخصیت اصلی یعنی «ارن» دچار چرخشی است که سرانجامِ آن بستگی به فصل پنجم سریال دارد و چندان برای مخاطب تشریح نشده است. درک این نوع شخصیت‌پردازی می‌تواند برای افراد زیر  18سال سخت باشد و فکر آنها را درگیر کند. به‌علاوه یک پایان شوکه‌کننده برای این سریال دور از ذهن نیست که مخاطب را در بهت و حیرت فرو ببرد.

درباره‌ی تبدیل شخصیت خیر به شر در انیمه‌ی حمله به تایتان می‌توانید مقاله‌‌ی خیر و شر در انیمه‌ی حمله به تایتان‌ها را از همین سایت بخوانید.

والدین دقت داشته باشند که در این انیمه ما بارها شاهد مرگ شوکه‌کننده و دراماتیک شخصیت‌های محبوب هستیم و مواجهه با مرگ از محورهای اصلی این انیمه است. همانطور که می‌دانید پذیرش مرگ یا سوگواری برای عزیزان به‌طور طبیعی حتی برای بزرگسالان دشوار است، چه برسد به کودکان و نوجوانانی که می‌توانند با قصه‌ها زندگی کنند و از نظر عاطفی عمیقاً درگیر غم‌های داستان‌ها شوند و دلهره و ترس را تجربه کنند.

ناهنجاری اجتماعی در این اثر شامل نژادپرستی و صحنه‌هایی از برهنگی و نوشیدن الکل است. به‌صورت غیرمستقیم نیز ارتباطات عاطفی بین دو شخصیت مونث دیده می‌شود. البته در مقایسه با خشونت، این موارد شدت و فراوانی بالایی ندارند و تماشای آن نمی‌تواند برای افراد بزرگسال نگران‌کننده باشد.

خلاصه: خشونت بالای این اثر، ممکن است برای نوجوانان آزاردهنده باشد. علاوه بر این نوع شخصیت‌پردازی این سریال ممکن است به نحوی مرز بین خوب و بد را از بین ببرد که حتی بزرگسالان نیز نیازمند تحلیل و موشکافی این موارد هستند.

طبق ارزیابی ما این اثر مختص گروه سنی بالای 18سال است، اگر از بد حادثه کودک یا نوجوان شما به تماشای این اثر پرداخته است خوب است بدانید که در این مجموعه باید و نبایدهای اخلاقی متعددی مطرح است که می‌تواند برای نوجوانان سوال‌برانگیز باشد و ذهن آنها را درگیر کند. چنانچه والدین سوالاتی در این زمینه مطرح کنند و توانایی پاسخ‌دادن به این سوالات را داشته باشند، می‌توانند ذهنیت منسجمی را در خصوص اصول اخلاقی در نوجوانان ایجاد کنند. در صورتی که والدین نمی‌توانند فرزند خود را قانع کنند، زیر سوال‌بردن برخی مسائل در این اثر، می‌تواند نوجوان را از یک پذیرنده‌ی صِرف به یک مصرف‌کننده‌ی پرسش‌گر تبدیل کند. سوالاتی که درستی یا نادرستی انتخاب و تصمیم شخصیت‌ها  را مورد قضاوت قرار می‌دهد. به‌عنوان مثال:

پس از اینکه فهمیدید ارن، دزدهای میکاسا را به قتل رساند، چه احساسی داشتید؟ آیا این کار او را درست می‌دانید؟

میکاسا پس از این واقعه با وجود ارن معنای جدیدی می‌یابد. به نظر شما او یک انسان قدرتمند است یا انسانی وابسته و ضعیف؟

جنگ میان دو ملت مارلی و الدیا را چگونه قضاوت می‌کنید؟ راه‌حل نهایی چه می‌تواند باشد؟

به‌نظر تو آیا چرخش شخصیت ارن از خیر به شر توجیه‌پذیر است؟ درباره‌ی او می‌توان گفت که هدف وسیله را توجیه می‌کند؟ چرا؟

خلاصه: در خصوص درستی یا نادرستی تصمیم‌ها و اقدامات شخصیت‌های محبوب این اثر از فرزندتان سوال کنید تا متوجه شوید که چه مقدار این قضاوت تحت‌تاثیر محبوبیت شخصیت‌ها دگوگون می‌شود.

الدیا و مارلی، نام دو تمدن رقیب و متخاصم است. مردم الدیا، توانایی تبدیل‌شدن به غول دارند و هزاران سال قبل بر جهان حکومت می‌کردند. مارلیایی‌ها معتقدند بینانگذار تمدن الدیا، یمیر، با شیطان قراردادی بسته تا قدرت تبدیل‌شدن به غول‌ها را بدست آورد؛ بنابراین تمامی الدیایی‌ها را شیطانی می‌دانند. البته ماجرا از دیدگاه الدیایی‌ها متفاوت است. آنها معتقدند که اجدادشان تنها با استفاده از قدرت غول‌ها به آبادانی و توسعه‌ی قاره پرداخته‌اند و برای یمیر قدرت مطلق و جایگاهی خداگونه قائل هستند.

پس از یمیر، قدرت غولی او به 9 قسمت تقسیم شد و هر کدام تایتانی را تشکیل داد. ملت مارلی معتقدند افراد یمیر گونه‌های دیگر را پست خطاب کردند و بدین ترتیب، 1700 سال به نسل‌کشی و ظلم و ستم پرداختند. آنها که در گذشته تحت ظلم و ستم فراوان بوده‌اند، به‌تدریج قدرت 7 غول از 9 غول را به‌دست آوردند و درنهایت جنگ درگرفت و مردم الدیا به جزیره‌ای به نام پارادایس فرارکردند و در آنجا با کمک غول‌ها، سه لایه دیوار پنجاه متری ساختند تا از حمله‌ی غول‌ها در امان بمانند. البته عده‌ای از الدیایی‌ها در کنار مارلیایی‌ها می‌مانند که متحمل نژادپرستی، ظلم و قوانین تحقیرآمیز شدند.

بعد از این، پادشاه الدیا با قدرت خاص خود حافظه‌ی مردمش را پاک می‌کند به‌طوری که هیچ یک از آنها نمی‌دانند که می‌توانند به غول تبدیل شوند و از ماهیت غول‌ها، چگونگی پیدایش و خصوصیات آنها و اینکه چرا دائماً مورد حمله قرار دارند، بی‌خبرند. آنها تصور می‌کنند بشریت تنها درون دیوارها زندگی می‌کند و از انسان‌های خارج دیوار اطلاعی ندارند و حکومت مارلی نیز الدیایی تحت قلمرو خود را به غول تبدیل کرده و قصد دارد به جزیره‌ی پارادایس حمله کند.

 داستان سریال از نقطه‌ای آغاز می‌شود که ارن یائگر، پسر نوجوانی که درون دیوارها زندگی می‌کند آرزو دارد از این حصار آزاد شود. طولی نمی‌کشد که دیوار ماریا، توسط غول عظیم‌الجثه که قدش از دیوار هم بلندتر است، خراب می‌شود و غول‌های زیادی به شهر وارد می‌شوند. ارن که در تلاش بود مادرش را نجات دهد، مجبور به ترک او می‌شود و بلعیده‌شدن مادرش را توسط غول خندانی تماشا می‌کند. او که همیشه دوست داشت به گروه شناسایی بپیوندد، اکنون به قصد انتقام‌جویی از غول‌ها در هدفش ثابت‌قدم می‌شود. هرچند او قدرت یا استعداد خاصی ندارد، اما همین انگیزه و هدفمندی سبب می‌شود به دوستان و هم‌رزمانش انگیزه‌ی مبازره دهد. گروه نظامی که وظیفه دارد نظم و امنیت بشریت را تأمین کند شامل سه دسته است. ارن به دنبال پیوستن به «گروه شناسایی» است که با هدف درک ماهیت غول‌ها به بیرون دیوارها برای تفحص می‌روند. این گروه هر بار با تلفات شدیدی باز می‌گردند و برخی از مردم کار آنها را احمقانه می‌دانند. ارن به همراه دو دوست صمیمی‌اش آرمین و میکاسا به گروه شناسایی ملحق می‌شود. مبارزات خونین با غول‌ها به‌صورت دلخراشی ادامه می‌یابد و مردم درون دیوار خطر انقراض را احساس می‌کنند.

 ارن به‌صورت اتفاقی پی‌ می‌برد که می‌تواند تبدیل به غول شود و از این توانایی در جهت پیشبرد اهداف گروه شناسایی استفاده می‌کند. در ادامه می‌بینیم که این تنها ارن نیست که قابلیت تبدیل‌شدن به غول دارد، بلکه برتولت، راینر و آنی، هم‌رزمانش درگروه شناسایی نیز می‌توانند به غول تبدیل شوند. البته آنها دشمن مردم درون دیوار هستند که به گروه شناسایی نفوذ کرده‌اند تا ارن را بدزدند. در این سریال، به تدریج حقایقی آشکار می‌شود که خط داستانی و شخصیت‌ها را به کلی دگرگون و مخاطب را شگفت‌زده می‌کند.

کارگردان: تتسو آراکی، ماساشی کویزوکا، یوچیرو هایاشی، جون شیشیودو/Tetsurō Araki, Masashi Koizuka , Yuichiro Hayashi, Jun Shishido

نویسنده: یاسوکو کوبایاشی، هیروشی سکو، شینتارو کاواکوبو/ Yasuko Kobayashi, Hiroshi Seko, Shintarō Kawakubo

نویسنده‌ی مانگا: هاجیمه ایسایاما/ Hajime Isayama

نام تهیه کننده: Tetsuya Kinoshita, Kensuke Tateishi, Toshihiro Maeda

نام بازیگران: Yûki Kaji, Josh Grelle, Yui Ishikawa, Hiro Shimono, Mike McFarland, Romi Park

نام شخصیت ها:

اِرِن یائِگر: پسر نوجوانی که مصمم است به‌عنوان یک سرباز از بشریت محصور در دیوارها در برابر غول‌ها دفاع کند. او استعداد فوق‌العاده‌ای ندارد، اما از آنجا که شاهد خورده‌شدن مادرش توسط غول‌ها بود، به‌قصد انتقام‌جویی با تلاش و جدیت به گروه شناسایی ‌می‌پیوندد. ارن به زودی به توانایی تبدیل‌شدن به غول در خودش پی می‌برد که برای گروه شناسایی بسیار مفید واقع می‌شود. برای او از دست‌دادن دوستانش، میکاسا و آرمین، ترس بزرگی است. شخصیت ارن تا پایان داستان، دچار تحول‌ می‌شود و مثبت یا منفی بودن شخصیت را نمی‌توان با قطعیت بیان کرد.

میکاسا آکِرمن: دختری درونگرا و قدرتمند است که در مبارزه با غول‌ها مهارت بالایی دارد. او از نژاد خاصی است که در گذشته، عده‌ای برای دزدیدن او خانواده‌اش را کشتند و ارن او را نجات داد؛ به همین دلیل همیشه تا پای جان از ارن محافظت می‌کند و همراه با او به گروه شناسایی می‌پیوندد.

آرمین آرِلِت: دوست ارن و میکاساست و تنها نقطه ضعفش بدن نحیف اوست که این ضعف را با عقل و دانشش جبران می‌کند. او همراه با ارن سرباز می‌شود و در تصمیمات مهم و موفقیت‌های گروه شناسایی نقش دارد.

تایتان: غول‌های عظیمی به نام «تایتان» که تنها به‌دنبال بلعیدن انسان‌ها هستند. غول‌ها از نظر ظاهری شبیه به انسان‌‌ اما با قدی بیش از سه متر هستند. غول‌ها  برهنه‌اند، اما اندام جنسی ندارند و در صورت زخمی‌شدن می‌توانند خود را به سرعت ترمیم کنند. تنها راه کشتن غول‌ها، بریدن قسمتی از پشت گردن ‌آنهاست که سربازان با کمک شمشیر‌های خود این وظیفه را به عهده دارند. تایتان‌ها انواع مختلف و توانایی‌های خارق‌العاده‌ای دارند. تایتان‌های خالص انسان‌هایی بوده‌اند که مایع نخاعی غول به آنها تزریق شده است. این نوع از تایتان‌ها بدون هوش و ناتوان در برقراری ارتباط هستند که انسان‌ها را می‌بلعند. در برابر آنها تایتان‌های هوشمند نیز انسان‌هایی هستند که با اراده‌ی خود می‌توانند به غول تبدیل شوند. برای تبدیل‌شدن به غول هوشمند، یک غول خالص باید غول هوشمند دیگری را بخورد تا قدرتش به او منتقل شود.

برتولت و راینر: دو دوستی هستند که همزمان با ارن وارد گروه شناسایی می‌شوند، اما این دو همان غول عظیم‌الجثه و غول آهنینی هستند که در ابتدای داستان، به دیوار ماریا حمله کردند و در واقع دشمن بشریت درون دیوارها هستند.

کشور سازنده: ژاپن

کمپانی سازنده: ویت استودیو، ماپا/ Wit Studio, MAPPA

جوایز و افتخارات: جایزه‌ی برترین انیمه‌ی سال کرانچی رول 2022 . حمله به تایتان به موفقیتی تجاری نیز تبدیل شد، چنان‌که بیش از ۲۸ میلیون نسخه از مانگای آن تا پایان سال ۲۰۱۳ به فروش رسید و پخش انیمه‌ی آن باعث افزایش ناگهانی محبوبیت این مانگا شد.

مخاطب اثر: بزرگسال