نقد و بررسی انیمه صدای خاموش ( A silent voice)

«صدای خاموش» محصول سال 2016 کشور ژاپن، انیمه‌ای بلند در ژانر مدرسه‌ای و عاشقانه است. خشونت موجود در اثر بیشتر جنبه‌ی روانی دارد؛ به‌همین دلیل مخاطب با صحنه‌های غمگین و اضطراب‌آوری در گروه دوستی مواجه می‌شود. داستان انیمه سرشار از گره‌های ذهنی و شخصیتی است که فهم آن برای نوجوانان راحت‌تر از سایر گروه‌های سنی است.

ایشیدا میل شدیدی به پذیرفته‌شدن در گروه همسالانش دارد و در این راه از خشونت نیز استفاده می‌کند. دوستانش یا اقدامات او را نادیده می‌گیرند یا با او همراهی می‌کنند و حتی کسانی را که به نیشیمیا نزدیک می‌شوند را نیز طرد می‌کنند. آنها تفاوت نیشیما را نمی‌پذیرفتند و برای طردنشدن از گروه دوستی، از سازگاری با او دست برمی‌دارند. پذیرفته‌شدن و به‌رسمیت شناخته‌شدن یکی از نیازهای نوجوانان است. در جریان دیدن این انیمه ممکن است برای نوجوانان این سؤال‌ها به‌وجود آید که آیا برای پذیرفته‌شدن در گروه‌های دوستی باید دست به هر کاری زد؟ آیا خودت بودن برای پذیرفته‌شدن کافی نیست؟ معنای حقیقی دوستی چیست؟

ایشیدا که توسط همسالانش طرد شده است، تبدیل به فردی مضطرب و گوشه‌گیر می‌شود و انگار که دنیا برای او صدایش را از دست داده، حتی از ارتباط چشمی با دیگران نیز فرار می‌کند. اما وقتی بعد از چندسال نیشیمیا را ملاقات می‌کند، راهی غیر از خودکشی را امتحان می‌کند و درصدد جبران برمی‌آید. نیشیمیا که دختری مهربان است او را می‌بخشد و فرصتی دوباره به او می‌دهد، اما نکته اینجاست که او در بخشیدن و مهربان‌بودن با خودش مشکل دارد و خود را مقصر تمام اتفاقات ناخوشایند اطرافیانش می‌داند. شما والدین گرامی می‌توانید درمورد ضعف‌های شخصیتی ایشیدا و نیشیمیا با فرزندتان گفت‌و‌گو کنید تا او متوجه شود که آنها به‌جای پذیرش خود و تلاش برای اصلاح خود، آسان‌ترین اما غم‌انگیزترین، خطرناک‌ترین و غیرقابل جبران‌‌ترین راه یعنی خودکشی را انتخاب کرده بودند. همچنین نقاط مثبت این دو کاراکتر را نیز از یاد نبرید. داشتن روحیه‌ی جبران‌گری و از سوی دیگر دادن فرصت برای جبران اشتباهات از طرف شخص مقابل نیز می‌تواند فرصت طرح بحث مفیدی را به شما دهد.

خانواده و گروه دوستی در این انیمه دو نهاد تأثیرگذار و حمایت‌گر به‌نمایش درآمده است. شما می‌توانید با مثال‌آوری از نقش این دونهاد که به تحول درونی شخصیت‌ها کمک ویژه‌ای کرده‌اند نیز اشاره‌ای داشته باشید.

این اثر، فرصت مناسبی را در اختیارتان قرار می‌دهد که در مورد خشونت در مدرسه و چگونگی مواجهه با آن نیز گفت‌وگویی با فرزند خود داشته باشید. تجربیات شخصی شما ‌می‌تواند فضای این گفت‌وگو را صمیمانه‌تر کند.

ژانر دیگر این انیمه، عاشقانه است. رابطه‌ی عاطفی ظریفی بین ایشیدا و نیشیمیا وجود دارد. روابط دختران و پسران در گروه دوستی عادی‌سازی شده است. همچنین لباس‌های دختران نیز تا حدی نامتعارف است. اگر از جمله خانواده‌هایی هستید که نسبت به این مسائل حساسیت دارند، در انتخاب این محصول برای مصرف فرزندتان به این نکات توجه کنید.

خلاصه: پس از تماشای این انیمه می‌توانید با فرزندتان در مورد انواع چالش‌های روابط دوستانه و پذیرش تفاوت‌های دیگران صحبت کنید.

  آیا تا به‌حال در مدرسه شاهد خشونت‌ علیه دوستانت بوده‌ای؟ چه واکنشی نشان دادی؟ اگر درموقعیت ایشیدا بودی چطور با نیشیمیا رفتار می‌کردی؟ آیا برای پذیرفته‌شدن لازم است از خودت‌بودن و ارزش‌هایت دست برداری؟ دوستی برای تو چه معنایی دارد؟ چه ملاک‌هایی را برای انتخاب دوست در نظر داری؟ نظرت درمورد روش‌هایی که ایشیدا و نیشیمیا برای حل چالش‌هایشان استفاده کردند چیست؟ روش دیگری هم به نظرت می‌رسد؟ به نظرت چرا اولین راه‌حل ایشیدا و نیشیما خودکشی بود؟   خلاصه : آیا در روابط دوستانه‌ات به چالش‌ برخورده‌ای؟ چطور توانستی مدیریتش کنید؟

همه چیز در مدرسه‌ی ایشیدا شویا به‌طور عادی در حال گذر بود که ورود دانش‌آموز جدید به کلاس زندگی او را تغییر داد. دانش‌آموز جدید نیشیمیا شوکو نام داشت. او دختری ناشنوا بود که برای ارتباط برقرارکردن با دیگران از یک دفترچه‌ استفاده می‌کرد. دانش‌آموزان خوب با این مسئله کنار آمده بودند تا اینکه ایشیدا شروع به مسخره‌کردن و آزار او می‌کند و باقی همکلاسی‌ها هم تا حدی با او همراهی می‌کنند. با این حال نیشیمیا سعی می‌کند با او دوست شود، اما ایشیدا به کارهای قبلی‌اش ادامه می‌دهد و حتی سمعک‌های نیشیمیا را خراب می‌کند. در این جریانات نیشیمیا آسیب می‌بیند و مادرش متوجه می‌شود. نیشیمیا از مدرسه منتقل می‌شود. ایشیدا مسئول این اتفاق معرفی می‌شود و توسط باقی هم‌کلاسی‌ها حتی دوستان صمیمی‌اش طرد می‌شود.

سال‌ها از این اتفاق می‌گذرد و ایشیدا تبدیل به پسری گوشه‌گیر و گریزان از ارتباط اجتماعی می‌شود. او به تنها چیزی که فکر می‌کند پرداخت مبلغی است که مادرش به عنوان خسارت به مادر نیشیمیا داده است و تصمیم داشت بعد از جورکردن آن مبلغ با خودکشی به زندگی خود پایان دهد. ایشیدا که در این سال‌ها زبان اشاره را یاد گرفته بود، روزی به‌طور اتفاقی با نیشیمیا روبه‌رو می‌شود و از او می‌خواهد که باهم دوست شوند. رابطه‌ی نیشیمیا و ایشیدا شروع می‌شود؛ هرچند یوزورو، خواهر کوچک‌تر نیشیمیا، مدام خاطرات گذشته را به یاد ایشیدا می‌آورد تا او را از خواهرش دور کند، اما ایشیدا به کار خود ادامه می‌دهد.

یوزورو عکس ایشیدا را همراه با شایعه‌هایی در رسانه‌ی اجتماعی پخش می‌کند و باعث می‌شود بچه‌های مدرسه بیش از پیش از ایشیدا فاصله بگیرند. نیشیمیا متوجه این موضوع می‌شود و با یوزورو دعوا می‌کند. یوزورو از خانه بیرون می‌زند و ایشیدا او را در پارک در حالیکه کفشی نداشت و مریض شده بود پیدا می‌کند و به خانه‌ی خود می‌برد و از اینجا رابطه‌ی یوزورو با ایشیدا خوب می‌شود. کم‌کم دوستان قدیمی دوباره کنار هم جمع می‌شوند ولی بین آنها دوباره کدورتی پیش می‌آید و از هم جدا می‌شوند. نیشیمیا حس می‌کند که دنیای ایشیدا به خاطر او خراب شده است و از خودش بیشتر از قبل بیزار می‌شود. ایشیدا نیز سعی می‌کند روی رابطه‌شان تمرکز کند و سوءتفاهمات بین خود و مادر نیشیمیا را حل کند. همه چیز به نظر خوب می‌رسید تا اینکه در شبی تابستانی زمانی که ایشیدا به همراه خانواده‌ی نیشیمیا به فستیوال رفته بود، نیشیمیا به بهانه‌ای از آنها جدا می‌شود و به خانه برمی‌گردد. ایشیدا برای آوردن دوربین یوزورو به خانه‌ی آنها می‌رود که می‌بیند نیشیما می‌خواهد خودش را از بالکن به پائین پرت کند. ایشیدا او را نجات می‌دهد اما خودش از بالکن پرت می‌شود و صدمه می‌بیند. زمانی که ایشیدا در بیمارستان بود، نیشیمیا تصمیم می‌گیرد رویه‌ی خود را تغییر دهد. بنابراین شروع می‌کند به صحبت‌کردن با دوستان قدیمی و از آنها معذرت‌خواهی ‌می‌کند. با به‌هوش‌آمدن ایشیدا، نیشیمیا به او کمک می‌کند تا دوباره به جمع دوستانش برگردد. این اتفاق می‌افتد. همه‌ی دوستان دوباره دور هم جمع می‌شوند و شخصیتشان رو به‌تغییر می‌رود.

کارگردان: نائوکو یامادا

نویسنده: ریکو یوشیدا بر پایه ی داستان یوشیتوکی اویما

نام تهیه کننده: اهارو اوهاشی، شینیچی ناکامورا

نام بازیگران: میو ایرینو، سائوری هایامی، آئویی یوکی، کنشو اونو، یوکی کانکو

نام شخصیت ها:

ایشیدا شویا: پسر نوجوانی که در کودکی به‌دلیل قلدری‌کردن برای همکلاسی ناشنوایش نیشیمیا شوکو، طرد شده است و پس از آن گوشه‌گیر می شود. او پس سال‌ها با نیشیمیا دیدار می‌کند و سعی دارد اشتباهات گذشته‌ی خود را جبران کند.

نیشیمیا شوکو: دختر ناشنوای مهربانی که به‌دلیل متفاوت‌بودن مورد آزار هم‌کلاسی‌هایش قرار می‌گیرد. او اعتماد به‌نفس پایینی دارد و خودش را دوست ندارد و در این فکر است که روزی خودکشی کند.

نیشیمیا یوزورو: خواهر کوچک‌تر شوکو است. او ظاهری پسرانه دارد و عکاسی را دوست دارد. یوزورو شخصیتی حامی برای خواهر بزرگ‌ترش دارد.

ناگاتسوکا توموهیرو: پسر قدکوتاه و بامزه‌ای که همکلاسی ایشیداست. پس از اینکه ایشیدا او را از دست یک زورگو نجات می‌دهد با او دوست می‌شود و سعی می‌کند به ایشیدا کمک کند تا با ترس‌هایش مقابله کند.

ایشیدا میاکو: او مادر ایشیدا شویاست . میاکو مادری تنهاست و دو بچه دارد. او با آرایشگری امورات زندگی خود را می‌گذراند و فردی مهربان و دلسوز است.

کشور سازنده: ژاپن

کمپانی سازنده: Kyoto Animation

جوایز و افتخارات: جایزه‌ی بهترین انیمیشن از نگاه منتقدان در سال 2016 و برنده‌ی عنوان بهترین انیمیشن سال در آکادمی فیلم ژاپن سال 2017.

مخاطب اثر: نوجوان و خانواده