نقد و بررسی انیمیشن دفترچه‌ی مرگ ( Death Note)

سریال «دفترچه‌ی مرگ» بر اساس یک مجموعه مانگا به‌همین نام ساخته شده است. از این مانگا و سریال، چند فیلم سینمایی نیز در سال‌های مختلف تولید شده است.

این سریال به‌دلیل ژانر و موضوع خود حاوی صحنه‌هایی از اقدام به قتل توسط یک دانش‌آموز 17ساله از طریق دفترچه‌ای افسانه‌ای است. اگرچه او با شعار عدالت‌طلبی دست به زنجیره‌ای از قتل‌ها می‌زند، اما این اقدام نه در داستان اثر و نه در دنیای حقیقی نمی‌تواند مشروعیتی داشته باشد.

 مخاطب در سیر این داستان با چالش‌هایی مواجه خواهد شد که اساساً آیا قانون می‌تواند به‌تنهایی برای داشتن جامعه‌ای امن و عدالت‌محور کافی باشد؟ چه کسی اجازه دارد مجرم را شناسایی و برای او مجازات تعیین کند؟ انسان‌های معمولی چه نقشی می‌توانند در گسترش عدالت و کم‌شدن شدت جرم و جنایت داشته باشند؟

لایت یاگامی با در اختیارداشتن دفترچه‌ی مرگ در مسیری از تحول درونی قرار می‌گیرد. او بی‌هیچ دلیلی، بدون آنکه حتی دارای تروما یا گذشته‌ی رنج‌آور و تاریکی باشد، کم‌کم از یک انسان عدالت‌طلب به موجودی قدرت‌طلب، مغرور، شیطان‌صفت و جاه‌طلب تبدیل می‌شود، تا جایی که خود را خدای دنیای جدید معرفی می‌کند. عدالت مدنظر لایت، عدالتی برخواسته از آراء فیلسوف آلمانی «فردریش نیچه» است. به این منظور که برای برقراری عدالت لزوماً نباید عادل بود، بلکه باید قدرت داشت و اگر کسی مورد ظلم قرار گرفت، به این دلیل است که او قدرت ندارد. پس اگر عدالت می‌خواهی، به‌دنبال قدرت باش! پیشنهاد می‌کنیم برای فهم راحت‌تر این پیام، مقاله‌ی «عدالتی برآمده از دفترچه‌ی مرگ» را در همین سایت مطالعه بفرمایید.

وجود شینیگامی‌ها و نمایش دنیای آنها در این اثر می‌تواند تبدیل به یک فرصت مطالعاتی در زمینه‌ی فرهنگ‌های ژاپنی برای شما شود.

خلاصه:

پس از تماشای این سریال می‌توانید درباره‌ی مفهوم عدالت‌طلبی، خیر و شر و مسیر تحول شخصیت اصلی صحبت کنید.

به‌نظر تو چرا لایت یاگامی خود را خدای دنیای جدید معرفی می‌کند؟ چرا نمی‌تواند خود را مثلا خدای عدالت معرفی کند؟ عدالت مدنظر لایت چه عدالتی است؟

به‌نظر تو آیا لایت شخصیتی عادل است؟

فکر می‌کنی چه چیزی باعث شکست لایت شد؟

شخصیت‌های دوست‌داشتنی این سریال از نظر تو چه کسانی هستند؟

آیا لایت یاگامی برای تو یک قهرمان است؟

اگر دفترچه‌ی مرگ در اختیار تو بود از آن چه استفاده‌ای می‌کردی؟ به‌نظرت اصلا می‌توان از این دفتر استفاده‌ی مثبت و مشروعی کرد؟

به‌نظرت در این داستان هدف می‌تواند وسیله را توجیه ‌کند؟

خلاصه:

به‌نظر تو اگر هستی از نظم و قانون خود خارج شود از انسان‌ها کاری برمی‌آید؟

ژاپن در جرم و فساد فرورفته است و هر روز تعداد زیادی از تبه‌کاران توسط پلیس دستگیر می‌شوند. در همین حین پسر نوجوانی به‌نام لایت یاگامی به‌طور تصادفی در حیاط مدرسه‌ به دفتر عجیبی برمی‌خورد که روی آن نوشته شده «دفترچه‌ی مرگ». قانون دفتر می‌گوید که با نوشته‌شدن نام شخص و تصور چهره‌ی او توسط صاحب دفتر، آن فرد تا چهل ثانیه می‌میرد. لایت با لمس دفتر موجودی عجیب را در برابر خود می‌بیند. او یکی از خدایان مرگ است که در افسانه‌ها به «شینیگامی» معروف است. نامش ریوک است و تنها توسط کسی که دفتر را لمس کرده است دیده می‌شود. او تا زمانی که دفتر به‌دست لایت باشد با او خواهد ماند. لایت که شخصیتی عدالت‌طلب دارد تصمیم می‌گیرد که از دفتر برای نابودی فاسدان و تبه‌کاران استفاده کند؛ او این اشخاص را از طریق روزنامه و اخبار شناسایی می‌کند و با نوشتن نام و تصور چهره‌‌شان تمام آنها را از میان برمی‌دارد.

طولی نمی‌کشد که این مرگ‌های مشکوک پای پلیس را به داستان باز می‌کند. پدر لایت که رئیس اداره‌ی پلیس ژاپن است از مرد جوانی به‌نام L که معروف‌ترین کارآگاه دنیاست دعوت به‌همکاری می‌کند. هیچکس تا به‌حال L را ندیده و او تنها از طریق یک کامپیوتر با جهان بیرون ارتباط برقرار می‌کند. L در تصمیمی بی‌سابقه به ژاپن می‌رود و با پدر لایت و چند پلیس دیگر یک گروه تحقیقاتی تشکیل می‌دهد. لایت که از این موضوع مطلع می‌شود تصمیم می‌گیرد که خود را نزدیک دشمنش یعنی L نگه دارد. پس با یک برنامه‌ریزی خود را به آنها اثبات می‌کند و وارد گروهشان می‌شود.

پس از ورود چند شخصیت فرعی و فراز و فرودهای بسیار، L به لایت مشکوک می‌شود، اما برای اثبات آن مدرکی ندارد. از اینجا چالش‌های میان لایت و L آغاز می‌شود که تا انتهای سریال ادامه دارد و با مرگ شخصیت‌های اصلی به پایان می‌رسد.

کارگردان: تِتسورو آراکی/ Tetsurō Araki

نویسنده: توشیکی اینوئه/ Toshiki Inoue

نویسنده‌ی مانگا: تسوگومی اوباTsugumi Ohba/

نام بازیگران: Mamoru Miyano, Brad Swaile, Vincent Tong

نام شخصیت ها:

لایت یاگامی (کیرا): پسری 17ساله که شخصیتی باهوش، درس‌خوان، آرام، ساکت و درونگرا دارد. پدر او رئیس پلیس ژاپن است و لایت نیز دوست دارد در همین مسیر ادامه‌ی تحصیل دهد. او یک روز به‌طور اتفاقی در حیاط مدرسه دفتری پیدا می‌کند که قابلیت آن کشتن افراد است. لایت دفتر را برمی‌دارد تا از آن برای کشتن فاسدان و جنایت‌کاران ژاپن استفاده کند، اما قدرت دفتر او را به یک قاتل زنجیره‌ای به‌نام کیرا تبدیل می‌کند.

ریوک: یکی از خدایان مرگ که با عنوان (شینیگامی) شناخته می‌شود. او تنها برای کسی ظاهر ‌می‌شود که دفترچه‌ی مرگ را لمس کرده باشد. ریوک صاحب دفترچه‌ی مرگی است که به‌دست لایت یاگامی افتاده است.

ریوزاکی (L): مرد جوانی که در کارآگاهی سرآمد جهان است. L ظاهر و پوشش عجیبی دارد. موهای او آشفته، لباسش همیشه یک بلوز و شلوار معمولی و طرز نشستن و حالت دست‌هایش غیرعادی است. در جریان دستگیری کیرا، پلیس ژاپن از L دعوت به‌همکاری می‌کند. او رقیب اصلی لایت نیز شناخته می‌شود.

میسا آمانه: دختر جوانی که در ژاپن به‌عنوان یک مدل معروف شناخته می‌شود. او دختری ساده و تاحدی احمق است. قاتل پدر و مادر میسا توسط کیرا کشته شده‌اند و از همین روی او علاقه‌ی زیادی به کیرا دارد. میسا خود نیز دفترچه‌ی مرگی در اختیار دارد و از همین طریق با لایت یاگامی ارتباط برقرار می‌کند و عاشق او می‌شود.

رِم: یکی از خدایان مرگ که با عنوان (شینیگامی) شناخته می‌شود. او تنها برای کسی ظاهر می‌شود که دفترچه‌ی مرگ را لمس کرده باشد. رم صاحب دفترچه‌ی مرگی است که به‌دست میسا آمانه افتاده است. رم علاقه‌ی زیادی به میسا دارد و از او مراقبت می‌کند.

نییِر N)): پسر نوجوانی که پس از کشته‌شدن L جای او را در پروژه‌ی دستگیری کیرا می‌گیرد. نییِز نیز از نظر هوش و ظاهر شباهت بی‌اندازه‌ای به L دارد.

سویچیرو یاگامی: پدر لایت و رئیس اداره‌ی پلیس ژاپن است. او پلیسی وظیفه‌شناس است که در جریان پرونده‌ی کیرا کشته می‌شود.

کیومی تاکادا: او ابتدا هم‌دانشگاهی لایت یاگامی بود. زنی آرام و جذاب که بعدها به سخنگوی لایت در رسانه‌ها تبدیل می‌شود. کیومی با لایت رابطه‌ای عاطفی نیز برقرار می‌کند، اما سرانجام به‌خاطر منافع لایت کشته می‌شود.

کشور سازنده: ژاپن

کمپانی سازنده: MADHOUSE

مخاطب اثر: بزرگسال

جوایز و افتخارات: سریال‌انیمه‌ی دفترچه‌ی مرگ در ششمین مراسم Tokyo Anime Awards در سال ۲۰۰۷ در کنار «کد گیاس» و «رؤیاهای هاروهی سوزومیا» برنده‌ی جایزه‌ی بهترین مجموعه‌ی تلویزیونی شد. همچنین در نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سال ۲۰۰۷ مجموعه مانگای دفترچه‌ی مرگ برنده‌ی جایزه‌ی زوندرمان در بخش بهترین مانگای بین‌المللی شد؛ این جایزه به محبوب‌ترین اثرها از نگاه مردم اهدا می‌شود.