نقد و بررسی انیمیشن افسانه شاهدخت کاگویا (The Tale of the Princess Kaguya)

انیمه «شاهدخت کاگویا» در عین لطافت و فانتزی کودکانه‌ای که دارد، مشتمل بر مضامین عمیق و جدی است. کاگویا دنیای پر از خوبی و بدی زمین را به شهر رویایی و بدون غم ماه ترجیح می‌دهد. برخی از منتقدین این ترجیح را، رویگردانی از کائنات و ملکوت و ابدیت(بودا، خدای کائنات) تلفی می‌کنند. می‌توانید در این‌باره با فرزند نوجوان خود صحبت کنید. کدام پیام اصلی اثر است؟ ستایش رویگردانی از ملکوت یا نمایش حقیقت زمین(توأمانی خوب و بد)؟ کدومو همواره بر لزوم تفکیک واقعیت از خیال تأکید دارد؛ ضمن تأیید این اصل در مورد مخاطبان خردسال،  استثنائا می‌توان از بستر فانتزی این محصول برای ایده‌های خلاقانه استفاده کرد. می‌توانید با فرزندتان افسانه‌های بیشتری پیدا کنید. «افسانه» و «اسطوره» به عنوان وجهی مهم از هویت هر ملت، نقشی اساسی در تربیت فرزندانمان دارد. کاگویا دختری قوی است. او زودتر از بقیه کودکان رشد می‌کند. از ماه آمده و با خودش برکت آورده است تمام این خصائل از او یک «اسطوره» با ویژگی‌های انسانی و فراانسانی ساخته است. شخصیت‌های مشابهی در ادبیات کهن ایرانی وجود دارد. مانند «زال» در شاهنامه بعنوان کودکی تنومند یا «گردآفرید» بعنوان زنی لطیف و در عین حال توانمند و اسطوره‌ای. در مانگاها و فولکورهای ژاپنی نیز چنین است. خوب است فرزندتان را با اساطیر و افسانه‌های ایران و سایر ملل آشنا کنید.

خلاصه: ضمن صحبت در مورد دوگانه زمین و ملکوت، دریچه افسانه ملل را به روی فرزندانتان بگشایید.

چرا کاگویا و سوتمارو به هم نرسیدند؟

چرا کاگویا از برگشت به ماه ناراحت بود؟

خطای پدر کاگویا چه بود؟

اگر جای پدر بودی برای شاهدخت چه می‌کردی؟

چرا آن همه ثروت و لبا‌س‌های زیبا برای کاگویا خوشحال‌کننده نبود؟

دنیا را در این انیمیشن چگونه دیدی؟

در این انیمیشن دنیای ما بهتر است یا ماه؟

خلاصه: تو اگر جای کاگویا بودی زمین را انتخاب می‌کردی یا آسمان؟

در روزگاران دور، در اعماق جنگل‌های زیبای ژاپن، مردی میانسال، با تراشکاری چوب بامبو، با همسرش روزگار می‌گذراند. روزی ناغافل، از یکی از درختان بامبو، بجای شیره درخت، چیزی می‌یابد که در عقلش نمی‌گنجد. چه کسی می‌تواند باور کند که در تنه درخت بامبو، دخترکی زیبا، در محفظه‌ای از نیلوفر، به خواب رفته باشد؟ بامبوشکن که فرزندی ندارد، این موجود کوچک را هدیه‌ای ازسوی خداوند می‌داند. پس تصمیم می‌گیرد که او را بزرگ کند. او خبر ندارد که شاهزاده کوچک، یک انسان عادی نیست. این موجود کوچک زودتر از بچه‌های عادی رشد می‌کند. هرچه روزها می‌گذرد، برکت در زندگی این مرد و زن بیشتر سرریز می‌کند. پیرمرد مطمئن است که دخترکش یک موجود عادی نیست. پس باید از او به بهترین شکل مراقبت کند. دخترک بیخبر از برنامه‌های پدر در جنگل به همراه «سوتمارو»، پسر زحمتکش ده که در کودکی او را نجات داده، روزهای خوشی را می‌گذراند. می‌بیند و تجربه می‌کند. او دنیا را زیر پاهایش حس می‌کند و تا می‌تواند کار می‌کند. او عاشق هم شده است. در میانه این تجربه شگفت‌انگیز، باید همه چیز را رها کند و راهی پایتخت شود. چون پدرش معتقد است که دخترکش باید مانند شاهزاده‌ها زندگی کند. زندگی اشرافی برای شاهزاده جذابیتی ندارد. این درحالیست که همه اهالی شهر محو زیبایی و مهربانی او هستند. او «کاگویا» نامیده شده است. «لرد آکیتا»، کاهن اعظم، این نام را برای او برگزیده است؛ نور درخشان، پرنسس درخشان بامبوی لطیف؛ اما هیچکس خبر ندارد که او میان بندهای آداب تصنعی ژاپنی اسیر است. طولی نمی‌کشد که مقامات به خواستگاری او آمده و حاضراند هرکاری برای او بکنند. انگیزه‌های تباه آنان برای کاگویا تحمل‌ناپذیر است. هیچکس نمی‌داند که با غمگین شدن او، موکلین شهر ماه در 15 ام ماه او را خواهند برد. کاگویا بی‌قرار است. او زمین را با همۀ دشواری‌هایش دوست دارد. زمین خوردن و بلند شدن، تجربه کردن، پدر و مادر، طبیعت، همه و همه برای او عین زندگی است. اما او نمی‌تواند دربرابر کائنات بایستد. او زندگی زمینی را به ابدیت و جاودانگی ترجیح می‌دهد. اما خواست خداوندگاران کائنات چیز دیگری است...

کارگردان/ مولف: ایسائو تاکاهاتا

نویسنده/ مترجم: ایسائو تاکاهاتا، ریکو ساکاگوچی

نام تهیه کننده: یوشیاکی نیشیمورا، توشیو سوزوکی، سیئیچیرو اوجیئیه

نام بازیگران: نوبوکو میاموتو، تاتسویا ناکادای، توموکو تاباتا

نام شخصیت ها:

شاهدخت کاگویا: دخترکی که در ماه متولد شده و طی اتفاقی عجیب به زمین آمده است؛ داستان انیمه، روایت ارتباط او با زمین و انسان‌ها است.

بامبوشکن: پیرمردی که کاگویا را می‌یابد و پدرخواندگی او را می‌پذیرد.

سوتمارو: پسری جوان و خودساخته است که کاگویا را از کودکی‌اش شناخته و به او علاقمند است.

کشور سازنده: ژاپن

کمپانی سازنده: Studio Ghibli

جوایز و افتخارات: اسکار بهترین پویانمایی ۲۰۱۵