نقد و بررسی فیلم هری پاتر و سنگ جادو (harry potter and the sorcerer's stone)

«هری پاتر و سنگ جادو» اولین بخش از مجموعه هری پاتر است. این مجموعه جزو محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین داستان‌های جهان است. فیلم سینمایی هری پاتر با اقتباس از کتابی با همین نام به نویسندگی «جی.کی رولینگ» نویسنده‌ی انگلیسی نوشته شده است. دنیای ساخته شده توسط جی.کی رولینگ دنیایی فانتزی، موازی جهان واقعی است که در آن جادوگرها به طور مخفیانه زندگی می‌کنند. این جهان مناسبات و حتی سازمان‌های مخصوص به خود را دارد. برای مثال در ابتدای فیلم هری پاتر و سنگ جادو، هری همراه با هاگرید به بازار مخصوص جادوگران، بانک مخصوص جادوگران و... می‌رود و در ادامه به ایستگاه قطار جادوگری و مدرسه جادوگری راه پیدا می‌کند. مناسبات دنیای جادوگری با جادو اداره می‌شود. برای مثال در مدرسه آن‌ها جادو درس داده می‌شود اما نکته‌ی اصلی داستان اینجاست که جادوگران با استفاده از نیروی خارق‌العاده خود شکست‌ناپذیر نمی‌شوند. در دنیای آن‌ها هم جادوگران خوب و بدی وجود دارند که باعث وجود درگیری‌هایی می‌شوند. برای مثال مادر و پدر هری توسط جادوگر شرور لردولدمورت کشته شده‌اند چون در مقابل رفتار شرارت‌آمیز او ایستاده‌اند.

به این ترتیب می‌توان گفت که داستان هری پاتر با خلق جهانی فانتزی مسائل دنیای واقعی را به تصویر می‌کشد. مدرسه‌ی هاگوارتز گرچه یک مدرسه ویژه است اما اتفاقاتی که در آن می‌افتد مشابه مدارس معمولی است. دانش‌آموزان تنبل و پرتلاش وجود دارد،  دانش‌آموزان با یکدیگر دوست هستند و از دوستان خود حمایت می‌کنند و یا ممکن است با یکدیگر درگیر شوند و چیزهایی مانند قلدری و... را تجربه کنند. به این ترتیب می‌توان از اتفاقات داستان فانتزیِ هری پاتر برای زندگی واقعی نیز الگو گرفت. برای مثال همکاریِ هری و دوستانش می‌تواند الگوی خوبی برای دوستی و کارگروهی باشد و یا حمایت آن‌ها از دوستان ضعیف‌ترشان در مدرسه پیام مثبتی به بیننده منتقل می‌کند.

در ادامه دانش‌آموزان این مدرسه با وجود سنِ کم خود نسبت به مسائل دنیای جادوگری دغدغه‌مند هستند. آن‌ها می‌دانند که اگر لردولدمورت مجدداً به زندگی برگردد جامعه‌ی جادوگری وارد شرایط سختی می‌شود به همین خاطر با استفاده از توانایی‌های خود تلاش می‌کنند که در مقابل نیروهای شرور بایستند. رفتار هری و دوستانی الگوی خوبی برای احساس مسئولیت در مقابل جامعه و همنوعان است.

هری پاتر در این مجموعه نمادی برای «شجاعت»، «نپذیرفتن ظلم» و «حمایت از خانواده و دوستان» است. او در مقابل پیشنهاد ولدمورت برای پیوستن به او مخالفت می‌کند گرچه می‌داند که جانش در خطر است و در تمام قسمت‌های داستان (و در ادامه‌ی مجموعه) برای نجات دوستان و نزدیکان خود تلاش می‌کنند. شخصیت‌های مثبت این داستان نیز هر کدام به نوعی ویژگی‌های مثبت دارند. برای مثال رون و هرمیون دوستان خوب و حمایت‌گری برای هری هستند و آن‌ها نیز در مقابل ظلم و تبعیض می‌ایستند. مادرِ رون در این داستان هری را مانند پسر خود می‌داند و از او حمایت می‌کند. پروفسور دامبلدور و مک‌گونگال به توانایی دانش‌آموزان خود اعتماد می‌کنند و به آن‌ها فرصت خودشکوفایی می‌دهند. از طرفی هری به عنوان قهرمان داستان و اطرافیان او عاری از نقص و اشتباه نیستند. آن‌ها در داستان سنگ جادو اسیر پیش‌داوری می‌شوند و نسبت به معلم خود سوءظن پیدا می‌کنند اما در ادامه متوجه می‌شوند که اشتباه کرده‌اند. این اتفاق می‌تواند الگوی مثبتی برای پرهیز از پیش‌داوری و سوءظن باشد. از طرفی آن‌ها با وجود قهرمان بودن شکست‌ناپذیر و بدون اشتباه نیستند و در قسمت‌هایی از داستان مستأصل می‌شوند و برای رسیدن به راه‌حل از دیگران کمک می‌گیرند این نکته در قسمت‌های بعدی مجموعه نیز به صورت پررنگ‌تر به نمایش در می‌آید.

از طرفی بینندگان باید توجه کنند که حوادث این داستان در بستر یک دنیای تخیلی اتفاق می‌افتد که صرفاً برای جذابیت قصه خلق شده‌است. برای مثال در دنیای واقعی انسان‌ها با جارو پرواز نمی‌کنند و نمی‌توانند با چوبدستی خود جادو کنند. به این ترتیب همه‌ی اتفاقات داستان را تنها باید به عنوان یک حادثه تخیلی و داستانی پذیرفت. از طرفی گرچه هری، رون و هرمیون می‌توانند به مشکلات غلبه کنند و آسیب نبینند اما این اتفاق ممکن است در دنیای واقعی به شکل دیگری رخ دهد. توجه نکردن به توصیه والدین و مربیان و ورود به حوادث پرخطر ممکن است نتایج جبران‌ناپذیری داشته باشد.

در نهایت داستان هری پاتر و سنگ جادو اثری سرگرم‌کننده برای نوجوانان است که با توجه به نکات ذکر شده می‌تواند پیام‌های مثبتی برای مخاطبان داشته باشد. علاوه بر این کتاب‌های مجموعه‌ی هری پاتر پیشنهاد مناسبی برای علاقه‌مند کردن نوجوانان به کتابخوانی است.

خلاصه آنچه لازم است والدین بدانند:

هری پاتر و سنگ جادو اولین قسمت از مجموعه‌ی هری پاتر است. باید توجه داشت که این مجموعه در ژانر فانتزی است و عناصر موجود در آن با دنیای واقعی تفاوت دارد گرچه پیام‌های داستان در دنیای واقعی نیز معنا پیدا می‌کند. شخصیت‌های مثبت و منفی این داستان هر کدام الگوهایی برای رفتار مناسب در دنیای واقعی هستند.

در مورد زندگی هری پاتر گفتگو کنید. چرا هری پاتر پدر و مادر خود را از دست داده‌است؟ هری بعد از اینکه متوجه می‌شود والدینش در دنیای جادوگری قهرمان به حساب می‌آیند چه احساسی پیدا می‌کند؟

در مورد مناسبات دنیای جادوگری گفتگو کنید. آیا جادو باعث شده مشکلات انسان‌ها حل شود؟ درگیری‌های میان جادوگران خوب و طرفداران ولدمورت به چه دلیل شکل گرفته؟

در مورد رفتارهای هری و دوستانش گفتگو کنید. در چه قسمت‌هایی هری کار درست را انجام داد و در چه قسمت‌هایی مرتکب اشتباه شد؟ اینکه هری پاتر در نگاه مردم یک قهرمان است باعث می‌شود که بدون نقص و اشتباه باشد؟

در مورد رفتارهای دراکو مالفوی و دوستانش گفتگو کنید؟ آیا چنین افرادی در مدارس معمولی نیز حضور دارند؟ برخورد ما در مقابل این افراد باید چگونه باشد؟

چه چیز باعث می‌شود که ولدمورت در داستان یک شخصیت منفی باشد؟

در مورد ویژگی‌های داستان‌های فانتزی و وجود عناصر خارق‌العاده گفتگو کنید. اشاره کنید که این داستان‌ها با زندگی واقعی تفاوت دارند. در مورد ارتباط پیام‌های این داستان با واقعیت‌های موجود در جامعه صحبت کنید. چطور داستان‌های فانتزی می‌توانند مسائل زندگی واقعی را به تصویر بکشند؟

خلاصه با فرزندان خود صحبت کنید:

در مورد رفتار شخصیت‌های مثبت و منفی و تفاوت‌ها و شباهت‌های داستان‌های فانتزی و دنیای واقعی گفتگو کنید.

«هری پاتر و سنگ جادو» اولین قسمت از مجموعه‌ی داستانی هری پاتر است. هری پاتر قهرمان معروف دنیای جادوگری، پسرکی است که در یک سالگی از طلسم مرگبارِ جادوگر شرور «لردولدمورت» در امان مانده و باعث ناتوانی و ناپدید شدن ولدمورت شده است. او در همین درگیری نیز پدر و مادر خود را از دست داده ‌است. «آلبوس دامبلدور» که قوی‌ترین جادوگر زمان خود است برای محافظت از هری او را به خاله و شوهرخاله‌اش می‌سپارد. در ابتدای داستان هری یازده ساله است و از گذشته و هویت واقعی خود هیچ اطلاعی ندارد و تصور می‌کند که پدر و مادرش در سانحه‌ی رانندگی کشته شده‌اند. تا زمانی که نامه‌ی مدرسه‌ی جادوگری هاگوارتز به دست او می‌رسد. خاله و شوهرخاله‌ی او تلاش می‌کنند که نامه‌ها را از دسترس هری دور نگه دارند چون از جادوگرها متنفرند اما در نهایت «هاگرید» که کلیددار مدرسه‌ی هاگوارتز است به دنبال هری می‌آید و به او می‌گوید که جادوگر است.

هری در یازده سالگی به مدرسه‌ی جادوگری هاگوارتز راه پیدا می‌کند. در ابتدای سال با «رون ویزلی» و «هرمیون گرنجر» دوست می‌شود. آن‌ها در ادامه به طور اتفاقی متوجه می‌شوند که چیزی در مدرسه آن‌ها عادی نیست. سگی سه سر از یک اتاق مخفی محافظت می‌کند و به نظر می‌رسد که افرادی از بین معلمین مدرسه سعی دارند که به این اتاق نفوذ کنند. آن‌ها متوجه می‌شوند شیء پنهان‌شده در اتاق مخفی «سنگ جادو» است که به افراد زندگی جاودانه می‌بخشد و از طرفی می‌فهمند که لردولدمورت به دنبال دست پیدا کردن به این سنگ است و احتمال می‌دهند که پروفسور اسنیپ همدست او باشد. هری، رون و هرمیون تلاش می‌کنند که مسئولین مدرسه را از این خبر مطلع کنند اما در نهایت موفق نمی‌شوند و به ناچار خودشان برای جلوگیری از حادثه وارد اتاق مخفی می‌شوند. بعد از طی کردن مراحل و چالش‌های متعدد هری با پروفسور کوییرل مواجه می‌شود که همدست ولدمورت است و به روح ولدمورت اجازه داده که وارد بدنش شود. هری و کوییرل درگیر می‌شوند، اما وقتی کوییرل هری را لمس می‌کند دستانش می‌سوزد. هری با گذاشتن دستانش به روی صورت کوییرل او را نابود می‌کند و سنگ جادو را از دسترس ولدمورت که در پشت سر کوییرل ظاهر شده است دور نگه می‌دارد. در ادامه دامبلدور برای هری توضیح می‌دهد که محبت و شجاعت درون وجود او باعث شده ولدمورت با دست زدن به او موقتاً نابود شود. داستان هری پاتر و لردولدمورت در قسمت‌های بعدی ادامه پیدا می‌کند.

کارگردان: کریس کلمبوس/ Chris Columbus

نویسنده: جی.کی رولینگ/ K. Rowling

نام تهیه کننده: دیوید هیمن/ David Heyman

نام بازیگران: دنیل رادکلیف، روپرت گرینت، اما واتسون

Daniel Radcliffe ،Rupert Grint ،Emma Watson

نام شخصیت ها:

هری پاتر: پسری که در یک سالگی پدر و مادرش توسط جادوگر شرور «لردولدمورت» کشته شده‌ اما او به طرز معجزه‌آسایی زنده مانده ‌است و باعث شده که لردولدمورت برای مدتی ناتوان و ناپدید شود. هری از گذشته‌ی خود خبر ندارد تا وقتی که نامه‌ای از مدرسه‌ی جادوگری هاگوارتز دریافت می‌کند.

لرد ولدمورت: جادوگری شرور که به برتری جادوگرها نسبت به غیرجادوگرها اعتقاد داشته و به همین دلیل باعث ایجاد درگیری‌هایی شده است. لردولدمورت بعد از تلاش ناموفق برای کشتن هری پاتر ناپدید می‌شود.

آلبوس دامبلدور: مدیر مدرسه جادوگری هاگوارتز و تنها جادوگری که لردولدمورت از او می‌ترسد.

رون ویزلی: پسری از یک خانواده اصیل جادوگر که همکلاسی و بهترین دوست هری پاتر است.

هرمیون گرنجر: دختری از یک خانواده غیرجادوگر (مشنگ‌زاده) که یکی از بهترین دوستان هری پاتر است.

نویل لانگ‌باتم: همکلاسی هری، رون و هرمیون که پسری خجالتی و دست و پاچلفتی است.

پروفسور اسنیپ: استاد درس معجون‌سازی و سرپرست گروه اسلایترین که با هری و دوستانش رابطه‌ی خوبی ندارد.

پروفسور کوییرل: استاد درس دفاع در برابر جادوی سیاه که تازه به این مدرسه آمده است و در نهایت مشخص می‌شود که همدست ولدمورت است.

کشور سازنده: انگلستان، آمریکا

کمپانی سازنده: Warner Bros. Pictures