نقد و بررسی فیلم یک جای معمولی (Nowhere Special)

فیلم خشونت، ترس و یا ناهنجاری اجتماعی ندارد اما مضمون آن درباره مرگ است. فضای فیلم بسیار ناامیدکننده و ناراحت‌کننده است. پسربچه‌ معصوم 4 ساله به همراه پدری در آستانه مرگ و مادری که ترکش کرده به دنبال خانواده‌ای برای سرپرستی می‌گردد. سوالات فلسفی عمیقی در فیلم مطرح می‌شود و بی‌جواب می‌ماند. در نتیجه تماشای آن برای افراد زیر 13 سال توصیه نمی‌شود.

هرچند داستان فیلم ساده و یک خطی به نظر می‌رسد اما به واقع اینطور نیست و ذهن مخاطب را هر لحظه بیشتر درگیر سوالات متعددی می‌کند. خانواده‌هایی که جان با آن‌ها ملاقات می‌کند هرکدام مانیفست خود را برای تربیت فرزند دارند. یکی چندین فرزند دارد اما دوست دارد باز هم بچه داشته باشد در حالی که بچه‌های خود را خوب تربیت نکرده است! یکی زنی تنهاست که رابطه ‌ای خارج از عرف داشته و از آن رابطه باردار شده بوده و در نتیجه بچه را از او گرفته‌اند و دیگر قادر به بچه‌دار شدن نیست و اکنون از همسرش جدا شده اما دلش یک بچه می‌خواهد. یک خانواده در رفاه غرق است اما حاضر نیست یک عروسک ساده را به پسربچه 4 ساله ببخشد! این خانواده‌ها هرکدام می‌توانند نگاه جدیدی را به موضوع فرزندپروری و فرزندآوری در ذهن مخاطب شکل دهند. می‌توانیم با فرزند خود درباره دیدگاه‌های متفاوتی که در فیلم مطرح شدند، گفتگو کنیم.

از طرفی موضوع مرگ به شکلی جدی در فیلم مطرح می‌شود. مرگ و دنیای پس از آن همیشه برای انسان و به ویژه نوجوانان پر از شگفتی و ابهام و سوالات متعدد بوده است. در دیالوگ‌های فیلم نیز، دیدگاه‌هایی در این باره بیان می‌شوند. به طور مثال در دیالوگی که بین جان و خانم همسایه رد و بدل می‌شود عدالت و حکمت خداوند زیر سوال می‌رود و سپس خانم همسایه ابراز می‌دارد که انسان‌ها از خاک آفریده نشده‌اند و از هوا هستند!! و پس از مرگ نیز مانند ذرات هوا در این دنیا حضور دارند و می‌توانند با ما حرف بزنند. بهتر است درباره دیدگاه‌های اسلامی در این باره با فرزندان خود صحبت کنید و البته از منابع گوناگونی که در این باره وجود دارند نیز بهره ببرید.

موضوع سوال‌برانگیز دیگری که در فیلم مطرح می‌شود، این پرسش مهم است که آیا باید کودکان زیر 7 سال را با هر موضوع و مسئله‌ای آشنا کرد؟ آیا اینکه جان، درباره مرگ با او صحبت می‌کرد، کار درستی بود؟ اگر بچه‌ها سوالاتی در این باره داشتند، چگونه باید پاسخشان را داد؟ کارشناسان حوزه تربیت کودک معتقدند که نباید ذهن کودکان زیر 7 سال را با مسائل فلسفی عمیق درگیر کرد و سوالاتشان را باید به ساده‌ترین شکل ممکن جواب داد چرا که ذهن کودکان قدرت تجزیه و تحلیل ندارد و این توضیحات بیش از حد، باعث سردرگمی بیشترشان خواهد شد. همیشه باید جواب‌های کوتاه بدهیم و بیشتر توصیف کنیم تا اینکه توضیح دهیم. در نتیجه به نظر می‌رسد شیوه‌ای که مشاور به جان پیشنهاد داد که همان مواجه‌کردن مایکل با حقیقت بود، شیوه صحیحی نبوده است.

شخصیت‌ها:

جان: مردی 34 ساله و پدر یک پسر 4 ساله که مبتلا به یک بیماری لاعلاج است.

مایکل: پسر 4 ساله جان که بسیار آرام است و شیطنت‌های معمول این سن، کمتر از او دیده می‌شود.

داستان اثر:

جان به بیماری لاعلاجی مبتلاست و تا زمان مرگش فرصت زیادی باقی نمانده است. او که به تنهایی از مایکل مراقبت می‌کند (مادر مایکل در 6 ماهگی او را رها کرده است.) به دنبال خانواده‌ای می‌گردد که پس از مرگش، مایکل را بزرگ کنند. چندین خانواده از طرف موسسه به او معرفی می‌شوند. جان و مایکل به دیدن این خانواده‌ها می‌روند تا شرایطشان را بررسی کنند. پس از هفته‌ها، هنوز جان نتوانسته به هیچ خانواده‌ای اعتماد کند. روزها و ساعت‌ها به سختی برای او سپری می‌شود و هر لحظه به مرگ و تنهایی پسرش نزدیک‌تر می‌شود؛ تا اینکه تصمیم می‌گیرد به پیشنهاد مشاور در مورد مرگ با مایکل صحبت کند و موضوع را برایش توضیح دهد. او سعی می‌کند با زبانی کودکانه، مایکل را در جریان بگذارد و سپس جعبه‌ای از خاطرات برایش درست می‌کند. در پایان بالاخره او مایکل را به زنی مجرد که آرزوی بچه‌دارشدن دارد، می‌سپارد.

کارگردان: Uberto Pasolini نویسنده: Uberto Pasolini تهیه‌کننده: Uberto Pasolini Chris Martin Cristian Nicolescu Roberto Sessa بازیگران: James Norton Daniel Lamont کشور سازنده:ایتالیا و فرانسه شرکت سازنده: RAI Cinema Picomedia Digital Cube Eurimages مخاطب اثر: بزرگسال