نقد و بررسی فیلم چراغ قرمز

چراغ قرمز روایت پسر ساده دل عاشق پیشه‌ای است که خیلی اتفاقی به عنوان قاتل وارد داستانی جنایی می‌شود.

بُعد جنایی فیلم در مقایسه با جنبه‌ی طنز و احساسی آن بسیار کمرنگ است. داستان درباره‌ی پسری بیکار از طبقه اجتماعی فقیر است که خاطر خواه دخترخاله‌اش است. طبق همه‌ی داستان‌های کلیشه‌ای در این نوع روایت، پدر دختر مخالف ازدواج آن‌ها بوده و برای پسر شرط می‌گذارد. پسر طی یک پیشامد تصادفی وارد داستانی می‌شود که در قبال دریافت پول زیاد، نقش قاتل کرایه‌ای را بازی کند. او به جای وسوسه، به سبب حُسن رفتار و همکاری با پلیس، دست آخر، صاحب شغل و دخترخاله می‌شود. به گفته‌ی کارگردان اثر، چراغ قرمز یک فیلم ساده و جمع و جور است که ادعای خاصی ندارد و سعی نمی‌کند تماشاگر را به هر بهانه‌ای بخنداند.

خنده‌ی مخاطب در پی طنز موقعیتی است که کارگردان به تصویر کشیده است. لذا، طنز اثر، بسیار تمیز و دور از الفاظ و اعمال ناپسند است. شخصیت‌ها، تیپ‌های تکراری و شناخته شده‌ای هستند که رفتار، سبک زندگی و خواسته‌هایشان برای بیننده ملموس است. بنابراین، چراغ قرمز را می‌توان در فضای خانوادگی بدون هیچ معذوریتی تماشا کرد.

چراغ قرمز، اسمی استعاری است. استعاره از توقف کردن در لحظات تصمیم‌گیری که باید با در نظر گرفتن عواقب آن تصمیم، عمل کرد. این مسئله را در زندگی شخصیت‌ اصلی داستان مشاهده می‌کنیم. بهروز در موقعیتی وارد داستان جنایی می‌شود که لنگ پول و کار است تا شوهرخاله با ازدواج دخترش با او موافقت کند. منتهی بهروز به جای وسوسه شدن، مسیر درست و همکاری با پلیس را پیش می‌گیرد. در انتهای اثر نیز پشت چراغ قرمز تصمیم می‌گیرد زندگی جدیدی را شروع کند. در دیگر خرده روایت‌های قصه همانند تصمیم فهیم برای کشتن رویا و پشیمانی بعد از آن نیز مسئله‌ی تأمل هنگام تصمیم را شاهدیم. نام اثر با مضمون آن هماهنگ است.

مضمون اصلی فیلم با ارجاع به آیه‌ی ۱۲ سوره حجرات که در آغاز آن آورده می‌شود، درباره نقد سوء‌ظن بوده و به قضاوت عادلانه سوق می‌دهد. در فیلم پندار و گمان در مورد دیگری، به دو صورت شدید و کمرنگ مشهود است. شکاکیت بیمارگونه‌‌ بدین نحو است که "فهیم"، همسرش را لحظه به لحظه زیر نظر داشته و دوست داشتن خود و جلب توجه وی را با کنترل همسرش ابراز می‌کند. نمونه‌ی کمرنگ و رقیق شک و سوءظن در رابطه‌ی" بهروز" و" ستاره" است. این پیام اخلاقی، چنانچه گفته شد در شخصیت فهیم بسیار گلدرشت است، به خاطر وجهه‌ی طنز داستان، به صورت مخاطب کوبیده نمی‌شود. طنز، قدری تلخیِ بیانِ مستقیمِ نصیحت را کاسته است.

طنز داستان همانطور که گفته شد، معطوف به موقعیت‌های خنده‌‌دار است. کاراکترها، افرادی معمولی هستند که برای مخاطب آشنا است. بهروز پسر ساده دلی که حرمت مادر را نگه داشته و حلال و حرام سرش می‌شود." سعید"، دوست بهروز، فرد منفعت طلب ولی رفیق پایه و همراهی است." ستاره" و" منشی رؤيا" دخترهای ساده‌ی عاشق پیشه‌ و " آقا و خانم فهیم" افراد ثروتمندی که در جستجوی عشق صادقانه‌ و آرامش هستند‌. لذا، این تیپ‌های شخصیتی برای مخاطب چندان قابل الگوگیری نیستند. لیکن، عملکرد کاراکترها در موقعیت‌های متفاوت و تصمیمی که می‌گیرند می‌تواند برای مخاطب کم‌ سن و سال، قدری تأمل برانگیز باشد.

چراغ قرمز، اثری خانوادگی است که تلاش می‌کند پیام اخلاقی خود را به زبان طنز به مخاطب منتقل کند. مشاهده‌ی آن به دلیل طنز تمیز و هدف‌دار برای تماشای خانوادگی با فرزند بالای ۱۰ سال بلامانع است.

بهروز: پسری ساده‌دل که به خاطر بیکاری و بی‌پولی نمی‌تواند با دخترخاله‌اش ازدواج کند.‌ طی یک اتفاق وارد داستان قتل می‌شود ولی به خاطر حُسن نیت و همکاری با پلیس، دست آخر صاحب شغل شده و به نامزدش می‌رسد.

رؤیا: زنی ثروتمند که به غیر از همسرش، با بقیه رفتار خوبی دارد. به درخواست همسرش از بهروز قرار است کشته شود.

فهیم: همسر رویا که فرد شکاک و بدبینی است که از بهروز می‌خواهد همسرش رویا را بُکُشد.

سعید: دوست بهروز که منفعت طلب بوده و در اجرای نقشه‌های بهروز کمکش می‌کند.

داستان

بهروز پسر ساده دل و بیکاری است که خاطرخواه دخترخاله‌اش است منتهی پدر دختر مخالف ازدواج آن‌ها بوده و با بهروز شرط می‌گذارد طی یک هفته ضروریات اولیه زندگی را مهیا کند.‌ بهروز در یک پیشامد اتفاقی، وارد ماجرایی می‌شود که به عنوان قاتل کرایه‌ای در قبال دریافت مبلغ میلیونی، زن ثروتمندی را به قتل برساند.‌ بهروز از ابتدای ماجرا با پلیس همکاری کرده و طبق نقشه آن‌ها جلو می‌رود. او ماجرا را به زن گفته و طی یک ماجرای دروغین، خبر کشته شدن او را اعلام می‌کنند. همسر زن که شکاکیت بیمارگونه دارد پس از مرگ دروغین همسرش اعتراف می‌کند به خاطر دوست داشتن زیاد وی و جلب توجه او به خودش، این رفتار را داشت. پس از ایم ماجراها، زن از بهروز می‌خواهد برای وی کار کند. شوهرخاله بهروز با ازدواج او و دخترش موافقت می‌کند.

کارگردان: علی غفاری

تهیه کننده: علی غفاری، سعید شرفی‌کیا

بازیگران: پوریا پورسرخ، الناز شاکردوست، رضا شفیعی‌جم، مجید یاسر

کشور سازنده: ایران

مخاطب اثر: نوجوان، بزرگسال، خانواده