نقد و بررسی فیلم پی‌کی (PK)

«پی‌کی» محصول سال 2014 و یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای هند است. این فیلم در ژانری کمدی، درام و موزیکال با بن‌مایه‌های عاشقانه‌ی خاص سینمای هند، پا در عرصه‌ی چالش‌برانگیزی در هندوستان گذاشته ‌و آن «مذهب» است.

این فیلم مورد استقبال و حمایت تعداد زیادی از هندوستانی‌ها قرار گرفت اما برخی از کاهنان زیان‌های فراوانی دیدند و به ‌سینما‌ها حمله کردند و اعتراض‌هایی از سوی آنان صورت گرفت. اما این فیلم نه‌تنها در هند بلکه در دنیای بیرون از‌ هالیوود هم در لیست 250 فیلم برتر سایت IMDB قرار دارد و فروش بسیاری داشته ‌است.

فیلم دو داستان موازی را بیان می‌کند. یک داستان عاشقانه ‌که جاگو دختری هندی عاشق یک پسر پاکستانی مسلمان می‌شود که خانواده‌اش از طریق پیشوای مذهبی‌شان «تاپاسابی» او را از این علاقه منع می‌کنند. داستان دیگر داستانی مذهبی و تخیّلی از یک آدم‌فضایی است که برای پیداکردن گردنبد دزدیده‌شده‌اش به‌دنبال خدا می‌گردد. پی‌کی در هند، کشور هزار مذهب، با آیین‌های متفاوتی آشنا می‌شود و از طریق همه‌ی آن‌ها از خدا می‌خواهد گردنبدش را پیدا کند، اما جوابی نمی‌گیرد. درنهایت این دو داستان به‌ هم می‌پیوندند و یک پایان جذّاب می‌سازند.

پی‌کی سوالاتی ساده ‌اما جذّاب را از مذاهب مختلف می‌پرسد. به نظر او خداوندِ این مذاهب، کمپانی‌های (مذهب) مختلفی روی زمین دارد و مدیران آن‌ها از طریق ترس و خرافات مردم سرمایه‌های زیادی به دست می‌آورند. این کار را با یک مثال ساده‌ به ‌نمایش می‌گذارد. به‌این‌صورت که با قراردادن یک سنگ خونی در سردر یک دانشگاه‌ که دانشجویان مضطربی دارد، سرمایه و نذورات فراوانی جمع می‌کند.

پی‌کی معتقد است همه‌ی مذاهب درواقع ظاهر اعمال و پوشش انسان‌ها را می‌سازند. اصل ایمان به ‌خداوند یکتاست که در هر مذهبی ممکن است. او می‌گوید همه‌ی انسان‌ها فرزندان خداوند هستند. یک پدر برای شنیدن خواسته‌ها و حرف‌های فرزندانش شرط و شروط نمی‌گذارد که مثلاً تا خانه‌ی من غلت بخور تا حرف‌هایت را بشنوم!

البته اینکه پی‌کی انسان‌ها را فرزندان خدا می‌داند، از نظر دین اسلام درست نیست، اما ایمان پی‌کی به خدای یکتا می‌تواند تا حدودی این مورد را کم‌رنگ جلوه دهد.

ایمان می‌تواند امید به ‌زندگی برای مردم باشد و امکان ندارد که خداوند برای فرزندن پولدارش بیشتر وقت داشته ‌باشد و فرزندان فقیرش را در صف‌های طولانی نگه‌ دارد. آیین‌های نوظهوری که راهبان آن‌ها ادعا می‌کنند که می‌توانند کارهای خارق‌العاده‌ای انجام دهند یا با خداوند در ارتباط هستند و پیروان زیادی را هم جذب می‌کنند تنها قصد تجارت کلان و سوءاستفاده‌های شخصی دارند. می‌توان با پرسشگری درست و نقّادانه‌ و ذهنی باز و حقیقت‌طلب، درمقابل این دست از شیادی‌ها ایستاد.

این فیلم می‌تواند به‌ شما اساس تفکّر نقادانه ‌را بیاموزد. بخش اعظمی ‌از هویّت نوجوانان را دین و مذهب آن‌ها می‌سازد. همچنین تمایل پیوستن به گروه ‌و عضوی از یک کل بودن در دوران نوجوانی تشدید می‌شود. در دنیای امروز نوجوانان بسیاری تحت تأثیر این آیین‌های نوظهور قرار می‌گیرند. این فیلم می‌تواند بستر مناسبی برای گفت‌وگو و طرح سوالات اساسی اما ساده‌ و روشنگر فراهم کند.

در جامعه‌ی ما آیین‌های نوظهور اجازه‌ی تبلیغات رسمی‌ ندارند، اما شاهد رواج خرافات به ‌نحو دیگری هستیم. طلسم‌ها، دعا‌ها و دعانویسان که این روز‌ها بازاراشان بسیار گرم است می‌توانند سوژه‌ی ‌همین سوالات ساده ‌باشند. در این زمینه‌ می‌توانید درمورد خطاهای شناختی مانند اثر ‌هاله‌ای، اثر پلاسیبو و سوگیری تأییدی در اینترنت جست‌وجو کرده ‌و در خانواده‌ درمورد آن‌ها صحبت کنید.

همچنین مطالعه‌ی انواع مغلطه‌ می‌تواند در شناخت این شیادان به ‌شما کمک بسیاری کند. شما می‌توانید انواع مغلطه ‌را مطالعه کنید و از هریک از اعضای خانواده ‌بخواهید مثالی برای آن پیدا کنند.

خلاصه: پی‌کی معتقد است همه‌ی مذاهب درواقع ظاهر اعمال و پوشش انسان‌ها را می‌سازند. اصل ایمان به خداوند یکتاست که در هر مذهبی ممکن است. او می‌گوید همه‌ی انسان‌ها فرزندان خداوند هستند یک پدر برای شنیدن خواسته‌ها و حرف‌های فرزندانش شرط و شروط نمی‌گذارد که مثلاً تا خانه‌ی من غلت بخور تا حرف‌هایت را بشنوم!

می‌توانید درباره‌ی مذهب‌های مختلف و آیین‌های آن‌ها همراه با فرزند خود مطالعه کنید.

از فرزند خود بپرسید به ‌نظر او برای شنیدن حرف‌هایش از سمت خداوند چه کارهایی باید انجام دهد.

درمورد تفکّر نقادانه‌ مطالعه کنید و با فرزند خود صحبت کنید.

درمورد خرافه‌های مختلف و تجربیات خود در برخود با آن‌ها با فرزند خود صحبت کنید.

از فرزند خود بپرسید چه چیزی باعث گرایش میلیون‌ها انسان به یک آیین نوظهور می‌شود؟

خلاصه: از فرزند خود بپرسید چه چیزی پی‌کی را نسبت به مردمان دیگر اینقدر متفاوت می‌کند؟ چرا او نمی‌تواند مانند بقیه‌ی ‌انسان‌ها حرف‌‌های راهبان را باور کند؟

پی‌کی یک آدم فضایی است که ‌از یک سیاره‌ی دیگری به ‌زمین آمده ‌اما در همان بدو ورود گردنبدش که درواقع کنترل سفینه‌ی اوست را از او می‌دزدند. در دهلی به ‌او می‌گویند: «خدا می‌دونه‌ گردنبدت کجاست.» او که ‌مناسبات فرهنگی را نمی‌شناسد، در هند، کشور هزار مذهب، به‌دنبال خدا می‌گردد تا بتواند گردنبدش را از او بگیرد.

او اشتباهات طنز زیادی انجام می‌دهد تا متوجه ‌می‌شود که ‌مذهب‌های متفاوت چگونه ‌کار می‌کنند. در همین حین، جاگوی خبرنگار می‌خواهد داستان او را روایت کند. پی‌کی گردنبند خودش را نزد تاپاسابی پیدا می‌کند اما تاپاسابی معتقد است که خدا قسمتی از طبل شیوا (خدای هندو) را به ‌او داده ‌تا برایش معبد بسازند.

پی‌کی متوجه ‌می‌شود که او دروغگو است و با سوالاتی ساده ‌اما جذّاب، مذهب او را زیر سوال می‌برد او معتقد است که مذهب‌ها کمپانی‌هایی هستند که از ترس مردم برای پولدارشدن استفاده‌ می‌کنند. وگرنه ‌همه‌ی ‌انسان‌ها فرزندان خداوند هستند و خدا برای اینکه خواسته‌ی ‌فرزندانش را بشنود شرط و شروط تعیین نمی‌کند. درنهایت در طی یک برنامه‌ی تلوزیونی مردم متوجه ‌دروغ‌های تاپاسابی می‌شوند و پی‌کی گردنبدش را به دست می‌آورد.

کارگردان: راجکومار هیرانی/ Rajkumar Hirani

نویسنده: راجکومار هیرانی،آبیجات جوشی/ Rajkumar Hirani، Abhijat Joshi

تهیه‌کننده: ویدهو وینود چوپرا، راجکومار هیرانی/ Rajkumar Hirani، Vidhu Vinod Chopra

بازیگران: عامر خان، انوشکا شارما، بومان ایرانی/Aamir Khan. Anushka SharmaBoman Irani.

شخصیت‌ها:

پی‌کی: یک آدم‌فضایی که از ‌سیاره‌ی ‌دیگری به ‌زمین آمده ‌اما کنترلی که ‌با آن می‌توانست به‌ سیاره‌اش برگردد را گم کرده‌ است.

جاگو: خبرنگار یک شبکه‌ی ‌خبری است که  داستان پی‌کی را می‌شنود و می‌خواهد به‌ او کمک کند.

تاپاسابی: راهب یک فرقه‌ی هندو است که ‌ادعا می‌کند با خداوند در ارتباط است.

سرفراز: پسری اهل پاکستان است که  عاشق جاگو می‌شود.  

کشور سازنده: هند

کمپانی سازنده:Rajkumar Hirani Films-Vinod Chopra Productions

جوایز و افتخارات: این فیلم یکی از محبوب‌ترین کمدی‌های بالیوودی در خارج از هند محسوب می‌شود و با رتبه‌ ۲۴۸ جزو ۲۵۰ فیلم برتر تاریخ سینماست. جایزه‌ی استارگیلد برای بهترین فیلم2015

مخاطب اثر: نوجوان