نقد و بررسی فیلم علف‌زار

«علف‌زار» یکی از فیلم‌های راه‌یافته به جشنواره‌‌ی فجر 1400 است که در چهار رشته نیز نامزد دریافت بهترین جایزه شد. ژانر فیلم جنایی_اجتماعی است و موضوع آن برگرفته از یک پرونده‌ی واقعی است. شدت خشونت، ترس و ناهنجاری این اثر بسیار بالاست و به‌هیچ عنوان گزینه‌ی مناسبی برای تماشای افراد زیر 18سال نمی‌باشد.

علف‌زار، فیلم خوش‌ساختی است که رحم ندارد. پرونده‌‌ی جنجالی، شوک‌های پی‌درپی، نمایش جهل، انحراف، اعتیاد، نفاق، خیانت و... می‌تواند در یک چشم‌ به‌هم‌زدن «امنیت روانی» مخاطب را دچار مشکل کند، اما از طرف دیگر می‌تواند او را نسبت به اعمال ناهنجار نیز دل‌زده کند. لازم به‌ذکر است که پیام فیلم تاحدی می‌تواند احساس امید و امنیت را به مخاطب بازگرداند. شما می‌توانید با تماشای این اثر درباره‌ی علل به‌بارآمدن اتفاقات نمایش‌داده ‌شده در  فیلم با یکدیگر گفت‌وگو کنید.

در این فیلم سه کودکِ قربانی وجود دارد. کودک اولی پسر کوچکی است که به‌سبب تیر خطای پلیس کشته می‌شود. او درواقع قربانی محل زندگی خود است. محله‌ای که در آن اراذل و اوباش منطقه به‌راحتی جولان می‌دهند. کودک بعدی، دختر نامشروع فریبا و محسن است. او قربانی بزهکاری، اعتیاد و انحراف اخلاقی بزرگسالان خود است. سومین کودک نیز پسر ساراست. او نیز قربانی ولنگاری پدر و مادر و اقوام خود است. این موضوع می‌تواند برای مخاطبان تأمل‌برانگیز باشد از این جهت که کودک هم در خانواده و هم در محیطی که در آن زندگی می‌کند نیاز به حدودی دارد، بنابراین تا جایی که ممکن است حضور و آینده‌ی او را باید نظر گرفت.

خلاصه:

این فیلم به‌دلیل شدت بالای خشونت، ترس و ناهنجاری گزینه‌ی مناسبی برای تماشای افراد زیر 18سال نمی‌باشد. این فیلم می‌تواند امنیت روانی مخاطب را چار مشکل کند.

درباره‌ی عملکرد شخصیت‌ها با یکدیگر گفت‌وگو کنید.

به‌نظر شما نمایش این میزان بالا از «خشونت»، «خشونت روانی» و «ناهنجاری» می‌تواند به پائین‌آمدن شدت جرم و جنایت در جامعه‌ی ما کمکی کند؟

به‌نظر شما نمایش بالای خشونت و ناهنجاری می‌تواند در ناخودآگاه مردم تأثیرگذار باشد؟ چه تضمینی وجود دارد که نمایش این موضوعات بتواند همه‌ی مخاطبین را نسبت به خشونت و ناهنجاری دل‌زده کند؟

خلاصه:

به‌نظر شما نمایش این میزان از خشونت و ناهنجاری می‌تواند عموم مردم را رفته‌رفته نسبت به این مفاهیم دچار سِرشدگی کند؟

امیرحسین که بازپرس یکی از شعب قضایی خارج از تهران است آماده‌ی انتقال به شهر تهران است، اما یک حادثه در حوزه‌ی استحفاظی او و یک پرونده این انتقال را برایش سخت می‌کند. حادثه به این شرح است که در یک تعقیب‌وگریز بین اشرار منطقه و مأموران نیروی انتظامی، تیر مأموران به‌خطا می‌رود و یک کودک کشته می‌شود. در این میان دو معتاد به‌نام فریبا و محسن که سال‌ها پیش شریک جنسی یکدیگر بوده‌اند نیز کارشان برای گرفتن شناسنامه برای فرزند نامشروعشان به امیرحسین می‌افتد. از سوی دیگر پرونده‌ی مربوط به فساد اخلاقیِ خانواده‌ی شهردار نیز به‌دست امیرحسین می‌رسد.

«سارا» که عروس خانواده‌ی شهردار است، یک‌شب به‌همراه همسر، خواهر، شوهرخواهر، خواهرشوهر و همسر او مهمانی خارج از عرفی را در استخر یک باغ برگزار می‌کنند. سروصدای مهمانی آنها توجه اراذل و اوباش آن منطقه را به‌خود جلب می‌کند. اوباش به وحشیانه‌ترین شکل ممکن به مراسم آنها حمله می‌کنند. به زنان تجاوز می‌شود و همسر سارا نیز با ضربه‌ی چاقو به کما می‌رود‌.

خانواده‌ی همسر سارا به‌خاطر حفظ آبروی شهردار ادعا می‌کنند که تعرضی به آنها نشده است. شبنم، خواهر سارا نیز با آنها همراه است، زیرا او آن باغ را به خانواده‌ی سارا پیشنهاد داده بود و خودش نیز باوجودِ داشتنِ همسر، گاهی اوقات با مرد دیگری برای برقراری رابطه‌ی جنسی آن مکان را اجاره می‌کرده است. مادر متجاوزین که از عمل شبنم باخبر است او را تهدید کرده که در صورت شکایت، خیانت شبنم را برای همسرش بازگو می‌کند.

 بازپرس پرونده از سوی شهردار تحت فشار قرار می‌گیرد تا پرونده بی‌سروصدا مختومه اعلام شود، اما سماجت سارا مبنی بر شکایت و همچنین درستکاری بازپرس پرونده را به‌سمت دیگری هدایت می‌کند. بازپرس با یکی از متجاوزین به‌صورت خصوصی صحبت می‌کند. او متوجه خیانت شبنم می‌شود و در یک گفت‌وگوی خصوصیِ دیگر با سارا وضعیت شبنم را برای او بازگو می‌کند و به او می‌گوید که در صورت انجام شکایت زندگی خواهرش نیز از هم می‌پاشد. اما سارا به بازپرس می‌گوید که پسر خردسالش شاهد تمام صحنه‌های خشونت و تجاوز بوده است و تنها به‌خاطر اوست که می‌خواهد شکایت کند. بازپرس با قاضی پرونده صحبت می‌کند و قرار بر این می‌شود که این پرونده بدون حضور خبرنگاران و به‌دور از فضای رسانه‌ای به دادگاه منتقل شود تا همه به‌حق و مجازات خود برسند.

از سوی دیگر امیرحسین برای آنکه فرزند نامشروع فریبا و محسن آینده‌ی بهتری داشته باشد برخلاف اصل ماجرا، کاری می‌کند که ثابت شود در زمان تشکیل نطفه بین زن و مرد صیغه‌ی محرمیت جاری شده است.

کارگردان: کاظم دانشی

نویسنده: کاظم دانشی

نام تهیه کننده: بهرام رادان

نام بازیگران: پژمان جمشیدی، سارا بهرامی، ستاره پسیانی، مائده طهماسبی، مهدی زمین‌پرداز، ترلان پروانه، رویا جاویدنیا، فرخ نعمتی، صدف اسپهبدی، متین حیدری‌نیا

نام شخصیت ها:

بازپرس/ امیرحسین: او بازپرس یکی از شعب قضایی است که در آستانه‌ی انتقال به شهر تهران است. در این حین در حوزه‌ی استحفاظی او اتفاقاتی می‌افتد که به دو پرونده‌ی جنجالی ختم می‌شود. امیرحسین برای آنکه حق شاکی پرونده پایمال نشود حاضر به دریافت رشوه نیست.

سارا: او عروس شهردار است که در یک مهمانی خانوادگی مورد تعرض اراذل ‌و اوباش منطقه قرار می‌گیرد. سارا برخلاف نظر خواهر و خانواده‌ی همسرش حاضر به سکوت و پس‌گرفتن شکایتش نیست.

شبنم: او خواهر ساراست که مانند سارا مورد تعرض قرار می‌گیرد. شبنم زنی بدکاره و خائن به همسرش است.

فریبا: او یک زن معتاد است که پس از سال‌ها شریک جنسی خود را پیدا کرده است و حالا می‌خواهد برای فرزند نامشروعش شناسنامه بگیرد.

محسن: او شریک جنسی فریباست.

کشور سازنده: ایران

کمپانی سازنده: خانه‌ی فیلم

جوایز و افتخارات: این اثر بعد از فیلم برگزیده‌ی جشنواره یعنی «موقعیت مهدی» در سیزده رشته نامزد و درنهایت برنده‌ی ۴ جایزه‌ شد که عبارت‌اند از: بهترین صداگذاری، بهترین تدوین، بهترین نقش مکمل زن و بهترین فیلمنامه.

مخاطب اثر: بزرگسالان