بررسی تخصصی فیلم
زهرمار

دیدگاه کدومو

در میان جماعت حاجآقاها، حاج حشمت مداحی وجود دارد که بنا دارد در انتخابات شورای شهر کاندید شود. نیتش خیر است و کموبیش با واقعیتهای جامعه آشناست. حقیقت این است که در زندگی هر آدمی، یک یا چند نقطهی سیاه وجود دارد که لوح سفید زندگیاش را کدر میکند. حاج حشمت ما هم آدمی است مانند بقیه. او باید با دوست قدیمیاش، رهی، که یک آتو از حاج حشمت دارد، مواجه شود. رهی بنا دارد از موقعیت حاج حشمت، استفاده و مشکلات زندگیاش را در زندگی او سرازیر کند. لیلا، زن خلافکار داستان، مُهرهی خوبی برای بردن آبروی حاج حشمت است؛ اما انگار قرار است در میان ارتباط حاج حشمت و لیلا اتفاقات عجیبی رخ دهد.
شاخص های اثر
به گواهی سازندگان، زهرمار یک کمدی است؛ اما با تماشای فیلم، رفتهرفته وجه طنز داستان پنهان میشود. فیلم زهرمار کاملاً جدی است. مصداق خشونت در این فیلم، با مصادیق رایج متفاوت است. آنطور که انتظار میرود خبری از اعمال خشن و زدوخورد نیست؛ ما با نابهنجاریهایی مواجه هستیم که ازشدت عیانبودن، شمایل خشونت به خود گرفته است. بار روانی منفیای که با پایینتربودنِ سن مخاطب، سویهی خشن صحنهها پررنگتر است. فارغ از نمایش عیان بزهکاریها در فیلم، مصداقی از خشونت خانوادگی در فیلم وجود دارد؛ لیلا پدری نااهل دارد. بزهکار و ظالمبودن موجودی بهنام پدر که مظهر امنیت و سخاوت برای دخترش است، هالهای هرچند کمرنگ از خشونت روانی را به تصویر میکشد.
ادامه متنزهرمار، یک فیلم اجتماعیِ جدی است. بهنظر میرسد قدری در نشاندادن ناهنجاریها با نیتِ نشاندادن واقعیتها، زیادهروی شده است. نمایش مصرف سیگار و مواد مخدر، خالکوبی، ناهنجاریهای کلامی بسیار، ذکر کنایهها و جملاتی دالِّ بر تهمت بدکارگی لیلا و فساد جنسی حاج حشمت، نظر به نامحرم (نان زیرکباب) و... ازجمله مواردی هستند که پیامهای مثبت داستان را تاحدی احاطه کردهاند و برای مخاطب کمسن، سویهی خشن به خود میگیرند. چنین صحنههایی عموماً با توجیه «نمایش واقعیت» نشان داده میشوند.
ادامه متنقبل از پرداختن به اصل داستان، باید با کلیت داستان به توافق برسیم. کلیت، عبارت است از نحوهی برخورد قشر مذهبی با قشر بزهکار و غیرمذهبی. آیا این برخورد، بهصورت طنز نمایش داده شده است یا جدی؟ بهنظر میرسد مخاطب تا پایان فیلم، در ابهام طنز یا جدیت داستان میماند. شمایل کاریکاتوری طیفهای مذهبی و غیرمذهبی، کار ما را برای برداشت پیام اصلی فیلم سخت میکند. اگر فیلم طنز است، میتوان چنین کاریکاتوری را (هرچند سخت) پذیرفت؛ اما اگر جدی است، چنین نمایشی مخاطب را اقناع نمیکند. درنهایت باید چنین برداشت کرد نرمش و خیرخواهی، کاری با فرد بزهکار میکند که قانون از انجامش ناتوان است. حاج حشمت، در قبال رهی و لیلا (مریم) وظیفهی نانوشتهای برعهده دارد که کاملاً به اجرا میگذارد. با تجربهی فیلم زهرمار بهنظر میرسد آزمون آبرو، سنگینترین بلا برای قشر مذهبی است. دربارهی لیلا، باید دقت کنیم که هر بزهی یک ریشه دارد. اگر لیلا خلافکار است، بهواسطهی وجود پدری است که او را به چنین ورطهای کشانده است. خانوادهی نااهل، فرزند را (هرچند پاک) به هلاکت میرساند. مگر اینکه دست غیب حشمتها درمیان باشد. ناگفته نماند در میان اصلاح شخصیت لیلا، باید این را دریابیم که او هرچند از خطاهای خود پشیمان است؛ اما این پشیمانی نمیتواند آثار سوء جرم حمل مواد مخدر را بر جامعه توجیه کند. در پایان داستان، نقش قانون در نکوهش خطاهای لیلا مبهم است. همچنین غافل نشویم از شخصیت «خانم حسینی»، بهعنوان یک الگوی نازل از خانمهای مذهبیِ نیکوکار که احتمالاً نقطهای سیاه در داستان زهرمار است. میتوان این تصویر نازل را در منازعهی او با لیلا در خانهی پدر یحیی دید.
ادامه متنفارغ از کیفیت شخصیتپردازیها در فیلم، حاج حشمت الگوی خوبی برای مذهبیها است؛ ازاینجهت که بهجای قضاوت سعی میکند بیشتر بداند. او با ارائهی خلق نیک در برخورد با زنی همچون مریم، فرمول غیرت را در اختیار انسانهای مسئول قرار میدهد. حشمت در ارتباط با مریم، دم از دین و ایمان و ممنوعیت نگاه به نامحرم نمیزند، بلکه با نمایش غیرت، زن نامحرمِ بزهکار را به خود میآورد. با چنین فرمولی خلائی بزرگ در زندگی مریم، که همان امنیت است، جبران میشود. مریم، طعم داشتن تکیهگاه را در زندگی میچشد.
ادامه متنآنچه لازم است والدین بدانند
تصویری که داستان از مذهبیها و غیرمذهبیها ارائه میدهد، لزوماً نمیتواند درست و واقعی باشد. با فرزندتان دربارهی تصویر صحیح و واقعی از طیفهای مختلف اجتماعی صحبت کنید. واقعیتهای اجتماعی نیز در زهرمار، هرچند کلیشهای؛ اما عیان نمایش داده میشود. این را در تماشای فیلم با فرزندتان درنظر بگیرید و دربارهی تصویر واقعی جامعه با او صحبت کنید.
خلاصه: به فرزندتان کمک کنید شخصیتهای کاریکاتوری فیلم را در نسبت با واقعیت جامعه تحلیل کند.
با کودکان خود صحبت کنید درباره
بالاخره زهرمار طنز است یا جدی؟
نشاندادن واقعیتها، افراط در نمایش ناهنجاری را توجیه میکند؟
آیا لازم است به این بهانه، هرچیزی نمایش گذاشته شود؟
بهتر نبود از ابتدا حشمت، مریم را به قانون میسپرد؟
رفتار انتخاباتی حاج حشمت را چگونه ارزیابی میکنی؟
خلاصه: نظرت دربارهی تصویر مذهبیها در فیلم چیست؟
داستان فیلم
«زهرمار» داستان دیگری از مواجههی قشر مذهبیِ مسئول با مشکلات پنهان اجتماعی است. حکایت حاجآقایی که به زن معلومالحالی که یکباره سر راهش قرار گرفته است، کمک میکند و احتمالاً زن بد داستان، اصلاح میشود. «حاج حشمت»، مداح معروفی است که قرار است نمایندهی شورای شهر شود و در تلاش است تا در لابلای تبلیغات ضررانگیز اطرافیانش، خود واقعیاش را نشان دهد. در این میان «رهی»، دوست قدیمیاش، در جریان آتویی که از روزگارِ قدیم از او دارد، بنا دارد مشکلاتش را به زندگی حشمت سرازیر کند. او با اجیرکردن زنی موادفروشی به نام «لیلا» سعی میکند آبروی حاج حشمت را در خطر قرار دهد. زن داستان نیز خودش کم مشکل ندارد و باید تا شب، مبلغ پنجاهمیلیون برای پدر زورگیرش جور کند تا فرزندش از چنگ پدربزرگ رها شود. حالا هردو از رهی رودست خوردهاند.
در گیرودار جورکردن پول، حشمت با لیلا بیشتر آشنا میشود و حقایقی را میبیند که با آنها ناآشنا نبود؛ اما خیلی وقت بود از آنها غافل شده بود. بعد از جورکردن پول، پدر لیلا (که نام واقعیاش مریم است) خواستهی بزرگتری دارد، او خواهان خودِ حشمت است. همهچیز به مردانگی حشمت بستگی دارد. میتواند مریم را رها کند و به انتخابات برسد یا با فداکردن خود، مریم را از مهلکهی پدر نابکار رها کند. حشمت نمیتواند دسترویدست بگذارد؛ ترجیح میدهد با پدر مریم روبهرو شود تا اینکه جا بزند. فداکاری حشمت، راه فراری برای مریم است که فرزندش را نجات دهد و در پی ساختن یک زندگی شرافتمندانه تلاش کند.
جزئیات فیلم
کارگردان / مؤلف: جواد رضویان
نویسنده / مترجم: پیمان عباسی
نام تهیهکننده: جواد نوروزبیگی
نام بازیگران:
سیامک انصاری، شبنم مقدمی، برزو ارجمند، شقایق فراهانی، سیامک صفری، علیرضا استادی، نسیم ادبی، سیامک ادیب، آزیتا ترکاشوند، حسین محباهری، رضا رویگری، آدرینا توشه
نام شخصیتها:
حاج حشمت تهرانی: مداحی است که بنا دارد کاندیدای شورای شهر شود و در میانهی تبلیغات، با حقایق اجتماعی مواجه میشود،
لیلا: (مریم) زن موادفروشی که اجیرشدهی رهی برای اخاذی از حاج حشمت است. این ماجرا، داستانی مفصل دارد،
رهی: دوست قدیمی حاج حشمت است که بنا به کینهای قدیمی، مشکلاتش را روانهی زندگی حاج حشمت میکند.
کشور سازنده: ایران
عکس های منتخب فیلم





نظرات کاربران
هیچ نظری وجود ندارد
هیچ نظری وجود ندارد