نقد و بررسی فیلم درخت گردو (Walnut Tree)

«درخت گردو» بر اساس سرگذشت واقعی قادر مولان‌نژاد ساخته شده‌است. مردی که یک‌روزه و بر اثر یک فاجعه غیر انسانی توسط صدام حسین، زندگی‌اش متحول شد. در سال‌های پایانی جنگ، صدام حسین که از نتیجه چندین ساله نبرد به ستوه آمده‌بود، دست به روش‌های غیر انسانی زد و سعی کرد تا با بمباران شیمیایی مناطق غیرنظامی، ایران را تحت فشار بگذارد. در همین بمباران‌، همسر قادر و سه فرزندش، دچار جراحات و آسیب‌های جبران‌ناپذیری شدند که منجر به فوت آن‌ها شد. سال‌ها بعد، در دادگاه لاحه، دادگاهی علیه این جنایات غیر انسانی تشکیل شد و رای آن، فقط 17 سال حبس برای تاجری هلندی بود که این مواد شیمیایی را به صدام حسین فروخته بود!

مظلومیت ایران در همه دوره‌ها و دلسوز نبودن مجامع بین‌المللی برای این کشور، مسئله‌ای روشن است که روایت‌هایی از این قبیل، مهر تاییدی بر آن‌ هستند. ایران هیچ‌گاه شروع‌کننده جنگی نبود و 8 سال در دفاع از تمامیت ارضی و جان ملتش در جنگی نابرابر حاضر شد و تلفات بسیار زیادی داد. توجه به این امر و صحبت درباره جوان‌مردی‌ها و رشادت‌های افرادی چون قادر، باعث ایجاد افتخار و تقویت علاقه فرزندتان به ایران خواهد شد.

همچنین نقش قادر و مفاهیمی که شخصیت او به مخاطب منتقل می‌کند، مثل فداکاری، شجاعت، خانواده دوستی و... مفاهیم ارزشمندی هستند که بهتر است پس از تماشای فیلم درباره آن صحبت به میان آید. صحنه‌هایی که از جراحت‌ها، بمباران، آوارگان و کودکان زخمی نمایش داده می‌شود برای فرزندان در سنین کمتر از 15 سال و فرزندان با روحیه حساس، مناسب نیست. هنگام تماشای درخت گردو، به این موضوع توجه کنید.

خلاصه: درباره جوان‌مردی‌های قادر و رشادت‌هایی از این دست، با فرزندتان صحبت کنید.

چرا در جنگ حمله به مناطق غیر نظامی، عملی غیر انسانی‌ست؟ درباره حرام‌بودن سلاح شیمیایی و عدم استفاده ایران از آن، گفت‌وگو کنید. از فرزندتان بخواهید تا بر اساس فیلم، بدی‌های جنگ را بشمارد. از او بپرسید که کدام یک از عواقب جنگ بدتر است؟ آوارگی؟ جراحت؟ ازدست‌دادن عزیزان؟ یا ...

خلاصه: درباره جنگ و عواقب دردناک آن با یکدیگر صحبت کنید.

زندگی قادر که با همسر باردار و سه فرزندش، در روستایی نزدیک به سردشت زندگی‌کنند، با بمباران شیمیایی توسط رژیم عراق، دگرگون می‌شود. همسر و فرزندان قادر، مالمال، ناصر و شهین، که به علت استنشاق و مجاورت با گاز سمی، دچار سوختگی و تاول‌های پوستی شدیدی شده‌اند، برای ادامه معالجه به تبریز منتقل می‌شوند. پزشکان، تغییر وضعیت مریم، همسر قادر، را به صلاح او نمی‌دانند و مریم را برای زایمان، در بیمارستان سردشت نگه‌ می‌دارند. فرزندان قادر که دچار عفونت‌های ریوی و مشکلات تنفسی نیز هستند، این زندگی دردناک را تاب نمی‌آورند و قادر را تنها می‌گذارند. از طرف دیگر، مریم با اینکه خبری از بچه‌ها ندارد، از روی حس مادری، متوجه مرگ آن‌ها می‌شود و از پزشکش درخواست می‌کند، برای اینکه قادر تنها نماند، در صورت امکان، فقط فرزندشان را نجات دهد. مریم نیز بعد از تحمل‌ دردهای بسیار، قادر و دختر تازه متولدشده‌شان را تنها می‌گذارد. قادر که از نوزاد تازه، ژینا، به دلیل اینکه مریم را از او گرفته، دل خوشی ندارد، رهایش می‌کند و تا چند ماه، سراغی از او نمی‌گیرد. در نهایت و با اصرار دکتر احمد، به بهزیستی می‌رود تا دخترش را پس بگیرد، اما او را نمی‌یابد. تلاش‌های قادر و خانواده دکتر احمد، تا آخر عمر او، ادامه پیدا می‌کند ولی به نتیجه‌ای نمی‌رسد. سرانجام قادر، بی‌کس و تنها، از دنیا می‌رود و به خانواده‌ ابدیش می‌پیوندد.

کارگردان/ مولف: محمدحسین مهدویان

نویسنده/ مترجم: ابراهیم امینی- حسین حسنی

نام تهیه کننده: سید مصطفی احمدی

نام بازیگران: پیمان معادی- مهران مدیری- مینا ساداتی- مینو شریفی

نام شخصیت ها: قادر: قادر مولان نژاد، ملقب به اوس قادر، مردی‌ست که به همراه همسر و فرزندانش، در روستایی مرزی نزدیک سردشت زندگی می‌کنند و بمباران شیمیایی این شهر، زندگی آنان را دگرگون می‌کند. هما: آموزگار روستا، که در جریان بمباران شیمیایی، دچار آسیب‌هایی می‌شود که تا سالیان سال، با او همراه است. احمد: پزشک و همسر هما، که به اصرار هما و برای انجام تکلیف و رفع محرومیت، به شهرهای مرزی آمده‌اند و در حال خدمت‌رسانی به مردم هستند. مریم: همسر باردار قادر، که در جریان بمباران شیمیایی به شدت آسیب می‌بیند و بین خودش و فرزندش، جان او را نجات می‌دهد.

کشور سازنده: ایران

کمپانی سازنده: فیلمیران

جوایز و افتخارات: «درخت گردو»، سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول مرد، از جشنواره سی‌وهشتم را، از آن خود کرده‌است.

مخاطب اثر: بزرگسال