نقد و بررسی فیلم داستان دست‌انداز

«داستان دست‌انداز» یک فیلم در ژانر فانتزی است. رها یک نویسنده شکست خورده است که از طرف خانواده و جامعه، مدام مورد انتقاد قرار می‌گیرد و شغلش به رسمیت شناخته نمی‌شود. او احساس کم‌بودن دارد و گمان می‌کند هرچه که باشد، از طرف دیگران مورد قبول نیست. رها در یکی از داستان‌هایش، دختری را روایت می‌کند که دلش می‌خواسته باشد. او تخیل می‌کند که اگر به جای شخصیت امروزش، آدم دیگری بود، چه زندگی می‌توانست در انتظارش باشد. تصویری که در «داستان دست‌انداز» نمایش داده می‌شود، تصویری‌ست که همه ما، دست‌کم یک‌بار در زندگیمان به آن فکر کرده‌ایم؛ اینکه اگر انتخاب‌های دیگری داشتیم، الان کجا بودیم؟ دیدن این فیلم، مرغ خیال ما را به پرواز درمی‌آورد و به او اجازه می‌دهد بر شانه آرزوهای نزیسته‌مان بنشیند و به ما نشان بدهد آدمی که می‌توانستیم باشیم، با آدمی که هستیم، چه تفاوت‌هایی دارد. درباره این انتخاب‌های سرنوشت‌ساز، که هرکدام می‌توانستند مسیر زندگی‌مان را عوض کنند، با فرزندتان صحبت کنید و از او بخواهید، موقعیت خیالی خود را ارزیابی کند؛ همانطور که رها، زندگی خیالی خود را سبک و سنگین می‌کرد و ایرادات آن را نیز تخیل می‌کرد. چرا که هر زندگی، با هر مدل انتخاب، ایرادهایی دارد که در نظر نگرفتن آن‌ها، ممکن است انسان را مایوس و ناامید کند.

در این فیلم دیدیم که همه انتخاب‌های ما، بر زندگی دیگران نیز تاثیرگذار است؛ مثلا کسی که قانون را رعایت نمی‌کند و از چراغ قرمز عبور می‌کند، ممکن است ناخواسته تاثیر مخربی بر زندگی سایر راکبین اتومبیل‌ داشته باشد. دانستن این امر، به ما کمک می‌کند که در انتخاب‌ها و تصمیماتمان، با دقت بیشتری عمل کنیم و تاثیرات احتمالی آن را نیز در نظر بگیریم.

رها در رشته شیمی تحصیل کرده بود اما از آن‌جایی که علاقه‌ای به آن نداشت، آن را رها کرده بود و به سراغ نویسندگی رفته بود. شغل او از جانب اطرافیانش جدی گرفته نمی‌شد و همین باعث شده بود که او احساس تنهایی و نادیده‌گرفتن بکند. باید توجه داشته باشیم که آینده هر فرد را علاقه او می‌سازد و فرزندانمان حق دارند برای مسیر آینده‌شان، علاقه خود را دخیل کنند؛ کسی که کاری را با علاقه انجام دهد، به مراتب موفق‌تر از شخصی‌ست که از روی اجبار یا مصلحت، سراغ شغلش می‌رود.

وجود برخی از ناهنجاری‌ها سبب شده که این فیلم، مناسب تماشا در جمع خانوادگی و افراد کمتر از 15 سال نباشد.

خلاصه: «داستان دست‌انداز»، یک فیلم فانتزی است که درباره تصمیمات سرنوشت‌سازی که می‌توانستند زندگی ما را دگرگون کند، صحبت می‌کند.

رشته تحصیلی رها چه بود؟ چرا او این رشته را دوست نداشت و به چه شغلی علاقه‌مند بود؟

اگر تو به جای رها بودی، شغلی را انتخاب می‌کردی که در آن تحصیل کردی، یا شغلی که به آن علاقه داری؟

چرا آرزو از اینکه شهروز از کارهای او تقلب می‌کرد عصبانی می‌شد؟

آرزو چه نسبتی با رها داشت؟

اگر تو یک آرزوی خیالی داشته باشی، چه شکلی‌ست؟ به چه کاری مشغول است؟ علاقه‌مندی‌هایش چیست؟

خلاصه: درباره آرزوی خیال خود، دل‌مشغولی‌ها، زندگی و هدف او صحبت کنید.

رها که یک داستان‌نویس ناموفق است و همه، توقع شغلی نان و آب‌دار را از او دارند؛ در حال نوشتن یک داستان، مرز بین رویا و واقعیت برایش مبهم می‌شود و شخصیت‌های داستانش را در دنیای واقعی می‌بیند. داستان آخر او، داستان دختری به نام آرزوست، که در واقع، زندگی و رویاهای رها را زندگی می‌کند. آرزو نیز در زندگی‌اش شکست و ناکامی دارد ولی فرقش با رها در این است که می‌بیند اگر شکست نخورده بود، به چه جایگاهی می‌رسید. در داستان رها، همه شخصیت‌های اطرافش، زندگی دیگری دارند و در دنیای خیال، در یک جایگاه دیگر قرار دارند.

ویترین اثر: «داستان دست‌انداز»، داستان نویسنده‌ای ناموفق است، که داستان آخرش درباره رویاهای ازدست‌رفته خودش است. او با خودش خیال می‌کند که اگر هرکدام از موقعیت‌های زندگی‌اش، به موفقیت منجر شده بود، چه جایگاه و چالش‌هایی داشت. این نویسنده، در زندگی واقعی از همه سرکوفت می‌شنود و شغل نویسندگی‌اش زیر سوال می‌رود؛ اما در دنیای خیال همه‌چیز فرق می‌کند.

در این داستان فانتزی، مرز بین خیال و واقعیت گم می‌شود و تنها با نشانه‌هایی می‌توان فهمید روایت، در داستان واقعی اتفاق می‌افتد یا داستان خیال. همچنین می‌بینیم که انتخاب‌های ما، بر روی دیگران و سرنوشت آن‌ها اثرگذار است و باید خیلی مراقب رفتار و عملکردمان باشیم.

استعمال سیگار، پیپ و مشروبات الکلی، موتورسواری خانم‌ها، نمایش چند صحنه از فیلم‌های پیش از انقلاب و بازیگران بی‌حجاب و اصطلاحاتی نامناسب، باعث می‌شود که این فیلم، برای تماشا در جمع خانوادگی پیشنهاد نشود.

کارگردان: کمال تبریزی

نویسنده: فرزاد فخری‌زاده

نام تهیه کننده: محمد آفریده

نام بازیگران: همایون ارشادی- رویا نونهالی- هدی زین‌العابدین- حبیب رضایی- امید نعمتی

نام شخصیت ها: رها: نویسنده‌ای نه چندان موفق که در حالی که آخرین داستان خود را می‌نویسد، جهان واقعیت و خیالش بهم می‌پیوندد.

آرزو: شخصیت خیالی داستان رها. آرزو، زندگی نزیسته رهاست. آنچه که او می‌توانست باشد و نیست.

رامین: همسر رها. او نویسندگی را شغل مناسبی برای رها نمی‌بیند و مدام از او می‌خواهد به کار دیگری مشغول شود.

کشور سازنده: ایران

مخاطب اثر: بزرگسال