نقد و بررسی فیلم خون شد

این فیلم بستر خشونت‌آمیزی دارد. هدف اصلی آن تحکیم خانواده و ارج‌نهادن به مفهوم خانه و خانواده است، اما خشونت‌هایی که در مسیر این هدف به وجود می‌آید، چهره‌ی هدف را تا حد زیادی مخدوش می‌کند.

خشونت‌ها در جریان قتل‌های فضلی اتفاق می‌افتد. او برای آنکه خانه را از چنگ بیگانه درآورد و اعضای خانواده را دور هم جمع کند، دست به حذف مقصرین بیرونی می‌زند. اگرچه تمامی مقتولان گناهکار بودند، اما این نمی‌تواند توجیه مناسبی برای ارتکاب قتل باشد.

از طرف دیگر، فضلی بدون دردسر آدم می‌کشد و با عواقب کار خود روبه‌رو نمی‌شود. در انتها نیز مثل یک قهرمان‌ به سمت مرگ می‌رود. توجه داشته باشید که فضلی قهرمان داستان نیست. او یک قاتل است و برای حل عجولانه‌ی بحران‌های خانوادگی، از این روش غلط استفاده می‌کند.

اگر از بد حادثه، نوجوان شما این اثر را تماشا کرده است، با اشاره به عواقب جبران‌ناپذیر دیگری که می‌توانست در مسیر او قرار بگیرد با فرزندان خود صحبت کنید. نگذارید که فضلی در نظر نوجوانتان به یک مرد شجاع و غیور تبدیل شود.

ریشه‌ی مشکلات این خانواده سبک غلط زندگی پدر و تأثیر آن بر زندگی فرزندان بوده است. این موضوع می‌تواند برای مخاطبان قابل‌تأمل باشد. خانواده اولین نهادی است که افراد در آن رشد می‌کنند. سکان این نهاد نیز در دست والدین است؛ بنابراین آن‌ها نقش مستقیمی در سرنوشت اعضای خانواده دارند. شاید اگر پدر خانواده مسیر درستی در زندگی خود در پیش می‌گرفت و مسئولیت‌های خود را به‌درستی انجام می‌داد، نه فضلی قاتل می‌شد و نه باقی اعضای خانواده درگیر اشتباهات و تصمیمات غلط می‌شدند.

خلاصه: خشونت‌های این اثر قابل‌توجیه نیستند. شخصیت اصلی یک قاتل بی‌پرواست، نه یک قهرمان شجاع و غیور. ریشه‌ی مشکلات این خانواده در سبک غلط زندگی آن‌ها، به‌خصوص پدر خانواده بوده است.

هدف اصلی فضلی سروسامان‌دادن به خانه و اعضای خانواده بود. از فرزند خود بپرسید آیا فضلی روش درستی را برای تحقق این هدف در پیش گرفته بود؟ اگر تو جای فضلی بودی، چه می‌کردی؟

به نظرت فضلی چطور آدمی است؟ چرا؟

اشتباه آقاخان چه بود؟

به نظرت عاشق‌شدن فاطمه از روی هیجان نبود؟

چرا فاطمه و شراره از خانواده‌ی خود روی گردان شده بودند؟ اگر تو جای آن‌ها بودی چه می‌کردی؟

به نظرت چقدر حوادث این داستان می‌تواند واقعی باشد؟

آیا جامعه‌ی امروزی می‌تواند دلایل فضلی از انتقام را بپذیرد؟

خلاصه: آیا خشونت‌های لحظه‌ای و پاک‌کردن صورت‌مسئله می‌تواند مشکلات را حل کند؟

«فضلی» که برادر بزرگ‌تر و ستون خانواده است، پس از سال‌ها به خانه‌ی سنّتی‌شان برمی‌گردد (احتمالا در زندان بوده) و در همان بدو ورود متوجه مشکلات بزرگی می‌شود. او در خانه افراد غریبه‌ای را به‌عنوان سرایدار در کنار پدر و نامادری‌اش می‌بیند و خبردار می‌شود که سند خانه در دست وکیلی به نام «گلاب» است.

از سوی دیگر، متوجه می‌شود که برادر عصبی و مجنونش «مرتضی» در آسایشگاه روانی است. خواهرش «فاطمه» توسط شوهرش معتاد شده و در فقر و بی‌کسی به سر می‌برد و خواهر ناتنی‌اش «شراره» بدنام شده و از سوی همه طرد شده است.

فضلی برای آنکه دوباره اعضای خانواده را دور هم جمع کند به سراغ مرتضی می‌رود و او را از تیمارستان به خانه برمی‌گرداند. سپس دنبال فاطمه می‌رود. او شوهر فاطمه و دو مرد نانوایی که فاطمه را وادار به تن‌فروشی می‌کردند می‌کشد و خواهرش را به خانه برمی‌گرداند و او را ترک می‌دهد. حالا نوبت شراره است. شراره با مردی به نام صفدر ازدواج کرده بود و بابت این ازدواج از سوی خانواده‌ی خود طرد شده بود. صفدر که به کارهای سیاسی می‌پرداخت، دستگیر و کشته شده است.

شراره که از صفدر باردار است توسط پدرشوهرش با وکیلی به نام گلاب آشنا می‌شود. گلاب سند خانه‌ی آقاخان را می‌گیرد تا خانه را بکوبد، اما از سند سوءاستفاده کرده و هرکاری که دلش می‌خواهد با آن خانه انجام می‌دهد. شراره توسط گلاب بدنام می‌شود. وقتی پاکی و نجابت شراره برای فضلی روشن می‌شود به خانه بازمی‌گردد.

حالا فضلی باید خانه‌شان را پس بگیرد. او و مرتضی به سراغ گلاب می‌روند و با ایجاد یک درگیری خشونت‌آمیز سند خانه را از او پس می‌گیرند. اما فضلی به سبب جراحت چاقو، زخمی شده و اگرچه صحنه‌ای از مرگ او نمایش داده نمی‌شود، اما تا پای مرگ برای خانه و خانواده‌اش ایستادگی می‌کند.

کارگردان: مسعود کیمیایی

نویسنده: مسعود کیمیایی

تهیه کننده: جواد نوروز بیگی

بازیگران:

سعید آقاخانی، نسرین مقانلو، سیامک صفری، لیلا زارع، سیامک انصاری، هومن برق‌نورد، مریم عباس‌زاده، اکبر معززی

شخصیت‌ها:

فضلی: او برادر بزرگ خانواده است که پس از سال‌ها بی‌خبری و دوری (احتمالا زندان) به خانه برمی‌گردد. اما خانه را به‌تاراج‌رفته و خانواده را فروپاشیده می‌بیند.

مرتضی: او برادر کوچک‌تر خانواده است. مرتضی مجنون و عصبی است که چندسالی را در آسایشگاه افراد استثنائی گذرانده.

خانم‌جان: او مادر خانواده و همسر دوم آقاخان است که مادر شراره و نامادری فضلی، مرتضی و فاطمه است. خانم‌جان زنی قوی اما سختی‌کشیده است.

آقاخان: او پدر خانواده است. پیرمردی که در جوانی دست‌ِبزن داشته و رفیق‌باز و بی‌مسئولیت بوده است و عامل اصلی مشکلات و ازهم‌پاشیدگی خانواده است.

فاطمه: او دختر اول خانواده است. بعد از رفتن فضلی توسط همسرش معتاد شده و روزگار خود را با تن‌فروشی و کارکردن برای شوهرش می‌گذراند.

شراره: او دختر خانم‌جان است. بعد از ازدواج با صفدر، توسط خانواده طرد شد و پس از دستگیری و فوت همسرش مورد ظلم یک وکیل و پدرشوهرش قرار گرفت.

گلاب: وکیلی است سند خانه‌ی آقاخان را گرفته و خودسرانه کارهایی در آن انجام می‌دهد.

کشور سازنده: ایران

کمپانی سازنده: نمایش گستران