نقد و بررسی فیلم تیغ و ترمه

ترمه در فیلم «تیغ و ترمه» نماد دخترانی است که قربانی انتخاب‌های غلط و تصمیمات اشتباه والدین می‌شوند. عشق‌های خفته، روابط پنهانی و عدم تعهد به چارچوب‌های اخلاقی و عرفی و پایبندنبودن به قواعد دینی تبعات جبران‌ناپذیری را به همراه دارد که علاوه‌بر نابودی کانون خانواده، تباهی و آسیب‌دیدن فرزندان را نیز در پی دارد.

ترمه دختری هنرمند و بااستعداد است که اگر والدینش سبک زندکی بهتری انتخاب می‌کردند، قطعا سرنوشت او به گونه‌ی دیگری رقم می‌خورد‌. توصیه می‌شود در اثنای فیلم به نکات مهم رعایت قواعد و هنجارهای اجتماعی و دینی اشاره کنید و سرنوشت شخصیت‌هایی مثل امیر، جهان، لیلی و ترمه را نتیجه‌ی انتخاب این نوع سبک زندگی معرفی کنید. فرزند شما دراین سن ممکن است به فکر انتخاب سبک زندگی و انتخاب دوست، همراه و شریک دائمی خود باشد؛ روشنگری و توصیه‌های شما به فرزندتان می‌تواند در انتخاب او تأثیر چشمگیری داشته باشد. اگر فرزندتان تنهایی به دیدن این فیلم اقدام کرده است، می‌توانید فیلم را در زمانی دیگر باهم ببینید و به نکات گفته شده اشاره کنید. ناهنجاری‌های اجتماعی موجود در فیلم به جهت رخ‌دادن در سینمای ایران، به‌عنوان کشوری اسلامی، وزن و تأثیرگذاری بیشتری دارد.

خلاصه: توصیه می‌شود به بدرفتاری‌ها و ناهنجاری‌های فیلم بر اثر انتخاب سبک زندکی غلط اشاره شود.

چرا سرنوشت ترمه این‌گونه رقم خورد؟

چه‌کسانی در سرنوشت ترمه مقصر هستند؟

آیا جهان می‌‌توانست از اتفاقات تلخ روابطش با لیلی جلوگیری کند؟

با توجه به توهین و تحقیرهای امیر، چرا ترمه به امیر دلبسته است؟

آیا خودکشی پدر ترمه کار درستی بود؟ سرنوشت ترمه به خودکشی پدرش می‌تواند ارتباط داشته باشد؟

از فرزند خود بپرسید اگر روزی به‌جای پدر ترمه باشد، با این موضوع (خیانت) چگونه کنار می‌آید؟

آیا انتقام‌گرفتن ترمه از امیر، جهان و مادرش به این شکل درست است؟

برای ادامه‌ی زندگی ترمه و انتخاب او برای نجات از این وضعیت کنونی، چه راهکاری را پیشنهاد می‌دهید؟

خلاصه: سعی کنید فرزند خود را درگیر داستان کنید و او را به تحلیل و اظهارنظر درباره‌ی رفتار سخصیت‌های داستان وادارید.

ترمه دختری ۲۶ساله است که در کودکی پدر خود را از دست می‌دهد و بعد از مدّتی مادرش او را تنها می‌گذارد و در خارج با  مردی ازدواج می‌کند. بعد از سال‌ها، مادر ترمه به ایران می‌آید و اتفاقاتی رقم می‌خورد که باعث می‌شود راز مرگ پدر ترمه و روابط پنهانی مادرش با جهان فاش شود.

ترمه به نقاشی علاقه دارد و به استاد خود که مردی است به نام امیر علاقه‌مند می‌شود. او سال‌هاست که منتظر یک اشاره از سوی اوست، ولی تنها توهین و تحقیر امیر نسبت به ترمه را شاهد هستیم. امیر مردی است هوس‌باز که عزمی برای زندگی ندارد و ازاینکه انتخاب و تجربه‌های متعددی در روابط و مراودات خود داشته باشد ابایی ندارد. ترمه یک روز صبح سرزده وارد خانه‌ی امیر می‌شود و متوجه رابطه‌ی امیر با دوستش می‌شود.

در سوی دیگرِ داستان، مادر ترمه است که اکنون به ایران بازگشته و برخلاف میل جهان، عموی ترمه، اصرار دارد که با او دیداری داشته باشد. هنگامی‌که لیلی (مادر ترمه) به خانه‌ی جهان می‌رود، گفت‌وگو و مکالمات آن‌ها ترمه را مشکوک می‌کند. هردوی آن‌ها همدیگر را تهدید به افشاگری می‌کنند؛ همین موضوع باعث می‌شود تا ترمه به این موضوع پی‌ببرد که در گذشته رابطه‌ای بین مادرش و عمو جهان بوده است.

مادر ترمه که برای گرفتن حق و حقوق خود و خانه‌ی پدری ترمه به ایران آمده است و می‌داند که همه‌ی این اموال دست جهان است دست از تلاش برنمی‌دارد و جهان را تحت فشار می‌گذارد. یک شب به خانه‌ی جهان می‌رود و جهان که به مشروبات الکلی اعتیاد دارد، آن شب اختیار از کف می‌دهد و در دام مادر ترمه می‌افتد و در یک مراوده‌ی ناخواسته مجبور می‌شود به خواسته‌ی او تن دهد.

صبح فردا که ترمه به دیدار جهان می‌رود متوجه ماجرا می‌شود. ترمه او را تهدید می‌کند که او را برای همیشه ترک خواهد‌ کرد و به او می‌گوید: «تو دوبار به پدرم خیانت کردی. یک‌ بار در جوانی و یک بار هم به‌خاطر عشق جامانده از جوانی.» او که حالا به راز خودکشی پدرش و خیانت مادر و عمویش پی برده است عصبانی می‌شود و تمام شیشه‌های مشروب را می‌شکند و با شیشه‌ی شکسته‌ی مشروب به جهان حمله می‌کند و او را زخمی می‌کند. بعد از آن به فرودگاه می‌رود تا قبل از خروج لیلی از ایران او را ببیند و انتقامش را از او نیز بگیرد.

ترمه با ازدست‌دادن امیر، مادرش و جهان که برایش مثل پدر بود، برای همیشه تنها می‌شود و تصمیم می‌گیرد تمام اموالش را به پول تبدیل کند و برای مدّتی تنها زندگی کند.

کارگردان: کیومرث پوراحمد

نویسنده: کیومرث پوراحمد

تهیه کننده:علی قائم‌مقامی

بازیگران: دیبا زاهدی، پژمان بازغی، لاله اسکندری، هومن برق‌نورد، مهران رجبی، کوروش سلیمانی، شراره رنجبر،

شخصیت‌ها:

ترمه: دختری جوان که در کودکی پدرش را از دست می‌دهد و مادرش نیز او را ترک می‌کند.

امیر: استاد نقاشی و دوست و نامزد ترمه. او مردی هوس‌باز است که برای مراودات خود هیچ حد و مرزی نمی‌شناسد.

لیلی: مادر ترمه و زنی که به عشق خود خیانت می‌کند و بعد از مرگ شوهرش، دخترش ترمه را تنها می‌گذارد و در خارج از کشور با مردی دیگر ازدواج می‌کند.

گلاره: تنها دوست ترمه و منشی عمو. در تمام لحظه‌ها کنار ترمه است و او را از رفتارهای امیر آگاه می‌کند.

عمو: دوست پدر ترمه، مردی که در دام خیانت لیلی گرفتار می‌شود و در ازای اتفاقاتی که برای ترمه رخ می‌دهد، سعی می‌کند برای ترمه پدری کند.

ساعد: دوست صمیمی و قدیمی پدر ترمه. او شخصی امین و درستکار است.

کشور سازنده: ایران