نقد و بررسی فیلم به رنگ ارغوان

فیلم سینمایی به رنگ ارغوان، مانند دیگر آثار «ابراهیم حاتمی‌کیا» درون‌مایه‌ای احساسی دارد و در حالی که یک موقعیت سیاسی و حساس را روایت می‌کند، آن را با عشق درآمیخته و شخصیت اصلی را دچار تردید می‌کند. هوشنگ که در انجام ماموریتش بسیار کاربلد است، در دام عشق ارغوان گرفتار شده و ناگهان نسبت به همه‌چیز شک می‌کند. او عواطف انسانی‌اش را نمی‌تواند نادیده بگیرد و نمی‌خواهد مانع ملاقات پدر و دختر شود. او در این دو راهی، درگیر یک جدال درونی می‌شود و حاضر است حتی جان خود را از دست بدهد، اما انتخابی نداشته باشد.

در نهایت هوشنگ درمی‌یابد که عشق و عواطف انسانی، بر ایدئولوژی برتری دارند. این موضوع، مضمون اصلی فیلم است که از جانب طرف دیگر ماجرا، یعنی شفق، نیز نتیجه‌گیری می‌شود. در واقع فیلم به ما نشان می‌دهد که چه سرباز وطن باشیم چه خائن به آن، وقتی پای عشق وسط باشد، همه معادلات و خط‌کشی‌های ذهنی برهم می‌خورد. این مضمون می‌تواند با توجه به جهان‌بینی مخاطب، مثبت یا منفی تلقی شود. با اینکه به رنگ ارغوان، یک فیلم سیاسی است، اما به طور واضح، حرفی از دو سر طیفی که در تعقیب و گریز هم هستند زده نمی‌شود، یعنی مخاطب به طور آشکار نمی‌داند که ماموریت هوشنگ از جانب کدام نهاد است و شفق به کدام گروهک خدمت می‌کند. همین بی‌اطلاعی مخاطب، باعث می‌شود تا پیام اثر، با سیاه‌نمایی یا تخریب نهادهای امنیتی کشور همراه نباشد. روند رشدی که به واسطه عشق در شخصیت‌ها اتفاق می‌افتد، تدریجی است و با استفاده از نمادهایی مثل درخت حاجت، حواشی گزارشات و ... به مخاطب منتقل می‌شود. این روند، در کنار مضمون اصلی، ممکن است برای مخاطبین نوجوان کمتر از 15 سال، کمی گیج‌کننده به نظر رسیده و نیاز به توضیح داشته باشد.

شخصیت‌ها:

میثم(شفق): پدر ارغوان که سال‌ها پیش به عضویت گروهک‌های ضدنظام در آمده و علیه حکومت فعالیت‌هایی انجام می‌دهد. او پس از سال‌ها قصد دیدار با دخترش در ایران را دارد. ارغوان: دختر شفق که به دور از حواشی سیاسی، در رشته جنگل‌داری مشغول به فعالیت است. شهاب8(هوشنگ): مامور دستگیری شفق. او در حین انجام ماموریتش به ارغوان علاقه‌مند شده و نسبت به کاری که انجام می‌دهد مردد می‌شود. محسن: پسری که از گذشته دلباخته ارغوان بوده و میانه آن‌ها بهم خورده است.

داستان اثر:

«میثم» که با نام سازمانی «شفق» در یکی از گروهک‌های ضد نظام مشغول به فعالیت است، قصد دارد تا بعد از سال‌ها به دیدن دخترش «ارغوان» بیاید. وزارت اطلاعات، برای به دام‌انداختن شفق، «شهاب 8» را مامور می‌کنند تا با نام مستعار «هوشنگ» به ارغوان نزدیک شده و برای شفق دام پهن کند. هوشنگ ثبت‌نام دانشگاه جنگل‌داری شده و با ارغوان هم‌کلاسی و همسایه می‌شود تا بتواند او را بهتر زیرنظر بگیرد. بررسی و تحقیقات هوشنگ، منجر به علاقه‌مندی به ارغوان می‌شود. ارغوان که متوجه می‌شود هوشنگ مامور است و برای دستگیری پدرش به او نزدیک شده، از او خواهش می‌کند تا فرصت یک دیدار کوتاه را به آن‌ها بدهد و بعد او را دستگیر کند. روز موعود فرا می‌رسد و با اینکه هوشنگ، به خاطر درگیری احساسات از پرونده برکنار شده، به ارغوان و شفق کمک می‌کند تا پیش از دستگیری، با یکدیگر دیدار کنند.

نویسنده و کارگردان: ابراهیم حاتمی‌کیا تهیه کننده:سیدجمال ساداتیان بازیگران: حمید فرخ‌نژاد- خزر معصومی- کوروش تهامی- فرهاد قائمیان- رضا بابک کشور سازنده:ایران مخاطب اثر:بزرگسال