نقد و بررسی فیلم بنیانگذار (The Founder)

این فیلم و به‌طورکلّی تاریخچه‌ی مک‌دونالد روایت و داستان «آمریکا» و نیز گسترش «فرهنگ آمریکایی» در سراسر دنیاست. مقابل آشپزخانه‌ی مک‌دونالد در صف می‌ایستی و به‌محض رسیدن به پیش‌خوان سفارشت را می‌دهی. در همان لحظه، بدون زحمت و وقت‌تلف‌کردن، بدون بشقاب، قاشق، چنگال و از این قبیل وسایل دست‌وپاگیر، همبرگر، سیب‌زمینی و نوشیدنی غیرالکلی‌ات را در بسته‌بندی‌های جذّاب و یک‌بار مصرف تحویل می‌گیری و در ماشین، یا پارک یا کنار خیابان یا در خانه ساندویچ کوچک و ارزان‌قیمت اما خوشمزه و باکیفیت مک‌دونالد را نوش جان می‌کنی و تمام؛ سریع، ساده و آسان.

نوعی از سبک زندگی مبتنی بر سرعت، مصرف و لذت. زیاد کار کن؛ زود پول دربیار و زود مصرف کن و آخر هفته‌ی لذت‌بخشی را برای خود رقم بزن. این «آمریکا» و «فرهنگ آمریکایی» است. حال آنکه در فرهنگ شرقی خاصه در فرهنگ اسلامی، کار جوهره‌‌ی انسان است. او به‌واسطه‌ی کار در جامعه فعال می‌شود؛ نشاط پیدا می‌کند و نسبت به قابلیت‌ها و استعدادهای خود به شناختی کامل می‌رسد. انگیزه‌ی او از کار کسب درآمد حلال برای خانواده، برآوردن نیازهای اساسی و برداشتن باری از دوش جامعه است.

والدین عزیز با تماشای این فیلم، نه فقط از تاریخچه‌ی مک‌دونالد و کلاهبرداری ری کراک از برادران مک‌دونالد آگاه شده، بلکه با حقیقت آمریکا و فرهنگ استعماری آن نیز به‌خوبی آشنا می‌شوند. آن‌ها می‌توانند با مطالعاتی در حوزه‌ی غرب‌شناسی در آثار متفکران و نویسندگانی چون «شهید سیدمرتضی آوینی» و «جلال آل احمد» اطلاعات خود را در این زمینه کامل‌تر کنند و با فرزندان خود درباره‌ی چنین مفاهیمی به بحث و گفت‌وگو بنشینند.

مک و دیک (برادران مک‌دونالد) پس از خیانت ری کراک، دچار شوک و خلأ عاطفی می‌شوند. مک سکته می‌کند و به بیمارستان منتقل می‌شود. اعتبار، ایده و تمامی زحمات آن‌ها به‌یک‌باره توسط شریک چندین‌ساله‌شان به غارت می‌رود و تا آخر عمرشان نیز پولی بابت واگذاری امتیاز خود به ری کراک دریافت نمی‌کنند.

از آنجایی که اعتبار و شرکت ری کراک پس از جدایی از مک و دیک دچار خلل و آسیبی نشده و مسیر موفقیت‌آمیز خود را در کسب درآمد جهانی طی می‌کند، والدین باید با فرزندان خود درباره‌ی عمل ناعادلانه و ناجوانمردانه‌ی ری کراک صحبت بکنند تا این عمل او را زیرکی و هوشمندی تلقّی نکنند و در ذهن خود از او یک ابرقهرمان نسازند.

خلاصه: این فیلم گویای «آمریکا» و «فرهنگ استعماری آمریکا» است. برادران مک‌دونالد پس از خیانت ری کراک دچار شوک شده و ‌به‌یک‌باره تمامی اعتبار، ایده و زحمات خود را توسط شریک چندین‌ساله‌شان غارت‌زده دیدند. ازآنجایی‌که شرکت مک‌دونالد همچنان پابرجاست و دچار هیچ خلل و آسیبی نشده، والدین باید با فرزندان خود درباره‌ی عمل ناعادلانه و ناجوانمردانه‌ی ری کراک صحبت کنند.

پشتکار، تلاش، امید و دلسردنشدن از خود مهم‌ترین شاخصه‌های اخلاقی برادران مک‌دونالد و ری کراک است. با فرزندان خود درباره‌ی لزوم داشتن چنین روحیه‌ای خصوصاً در دنیای بزرگ و پیچیده‌ی امروز صحبت کنید.

در قضیه‌ی جایگزین‌کردن آب و پودر بستنی به‌جای شیربستنی آیا ری کراک دچار خطا شد یا برداران مک‌دونالد؟ چرا برادران مک‌دونالد حاضر به قبول این پیشنهاد نشدند؟

چه عواملی باعث شد که ری کراک به برادران مک‌دونالد خیانت کند؟ آیا این عمل کراک را توجیه‌پذیر ارزیابی می‌کنید؟

سرنوشت مک و دیک بعد از خیانت ری کراک چه شد؟ سرنوشت ری کراک پس از خیانت چه شد؟ بازنده‌ی اصلی این داستان چه کسی است؟ چرا؟

اگر شما به‌جای برادران مک‌دونالد بودید چه می‌کردید؟

مک‌دونالد درحال‌حاضر چه وضعیتی دارد؟ شما آینده‌ی مک‌دونالد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

آیا خریداری زمین‌های مک‌دونالد توسط ری کراک یک نوع استعمار نیست؟

استعمار چیست؟ آمریکا چگونه دنیا را به مستعمره‌ی خود تبدیل کرده است؟ چگونه می‌توان در برابر استعمارگر ایستادگی کرد؟

خلاصه: در داستان برادران مک‌دونالد و ری کراک، برنده و بازنده چه کسی است؟

ری کراک 50ساله که سرِ پُرسودا و پُرایده‌ای برای رستوران‌گردانی دارد هربار با اشتباهات و مشکلات مالی موقعیت‌های خود را از دست می‌دهد. حالا او تعداد زیادی مخلوط‌کن پنج‌سر شیربستنی  دارد که برای فروش آن‌ها از یک رستوران به رستوران دیگر می‌رود.

یک روز از سوی رستوران مک‌دونالد سفارش خرید هشت مخلوط‌کن دریافت می‌کند و برای تحویل محصولات خود راهی سن برناردینوی کالیفرنیا می‌شود. او اولین‌بار با یک رستوران سرپایی که فقط شامل یک آشپزخانه بود مواجه می‌شود. رستورانی که غذای آن فقط سه چیز است؛ همبرگر، سیب‌زمینی و نوشیدنی غیرالکلی و صف طویل مشتریان. همبرگر و سیب‌زمینی‌ها در همان لحظه‌ی سفارش با بسته‌بندی‌های یکبارمصرف بدون بشقاب، چنگال و سینی، داغ و تازه آماده‌ی تحویل به مشتری می‌شدند.

ری کراک که از نحوه‌ی کار و سرعت عمل مک‌دونالد شگفت‌زده شده بود از دیک و مک درخواست می‌کند که طرز کار آشپزخانه‌ی خود را به او نشان بدهند. دیک و مک قبول کرده و سرگذشت خود و رستوران مک‌دونالد را نیز برای کراک شرح می‌دهند. کراک که در تمام عمر خود آرزوی داشتن چنین رستورانی را داشت با اصرار و سماجت بسیار زیادی مک و دیک را به قبول گسترش مک‌دونالد و دادن حق امتیاز و ایجاد شعبه‌های دیگری از آن در ایالت‌های آمریکا وامی‌دارد.

آن‌ها قراردادی با یکدیگر منعقد می‌کنند که در طی آن توافق می‌شود که کراک حق هیچ‌گونه تغییری در کیفیت محصول و سیستم کاری مک‌دونالد ندارد، مگر آنکه رضایت دیک و مک را در پی آن داشته باشد. کراک یکی پس از دیگری امتیاز مک‌دونالد را گسترش می‌دهد و در این میان شخصیتش نیز درحال تغییر است. او در این سال‌ها خرده اختلاف‌هایی با دیک و مک نیز پیدا می‌کند. تا‌جایی‌که دیگر از جلب رضایت آن‌ها برای کوچک‌ترین تغییرات به ستوه آمده و در طی یک جلسه و مشورت با سانی‌بورن تصمیم به حذف دیک و مک از مک‌دونالد می‌گیرد.

او شروع به خریداری تمامی زمین‌های رستوران‌های مک‌دونالد می‌کند و امتیازداران آن‌ها را مستأجران خود کرده و بر تمامی آن‌ها مسلّط می‌شود و اینچنین به صاحب اصلی مستغلات مک‌دونالد تبدیل می‌شود. طبق این فرآیند ری کراک زمین رستوران مک و دیک را نیز صاحب می‌شود و اجاره‌نامه‌ی آن‌ها را به‌خاطر عدم رعایت استانداردها (جایگزین‌نکردن آب و پودر بستنی به‌جای شیربستنی) باطل می‌کند و برادران مک‌دونالد هم مجبور به واگذاری امتیاز خود به ری کراک شده و خود را برای همیشه از مک‌دونالد کنار می‌کشند.

ری کراک شرکت مک‌دونالد را در سال 1961 نیز تأسیس کرد و با کمک افراد خود رستوران‌های مک‌دونالد را در سراسر جهان گسترش داد. هم‌اکنون مک‌دونالد یکی از صاحبان کلان مستغلات در دنیاست و روزانه غذای یک درصد از مردم جهان را تأمین می‌کند.

کارگردان: جان لی هنکاک/ John Lee Hancock

نویسنده: رابرت سیگل/ Robert Siegel

تهیه کننده: کرین لاندر، جرمی رنر، آرون رایدر، دان هندفیلد

 Karen Lunder، Don Handfield، Jeremy Renner، Aaron Ryder

بازیگران: مایکل کیتون ، نیک آفرمن ، جان کارول لینچ ، لیندا کاردلینی ، پاتریک ویلسون ، بی. جی نواک ، لورا درن

Michael Keaton، Nick Offerman، John Carroll Lynch، Linda Cardellini، Patrick Wilson، B. J. Novak، Laura Dern

شخصیت‌ها:

ری کراک: مردی در آستانه‌ی بازنشستگی که برای فروش مخلو‌ط‌کن‌های شیربستنی خود به رستوران‌های مختلف سر می‌زد اما هربار با نخریدن از سوی رستوران‌دار‌ها مواجه می‌شد. او در طی آشنایی با برادران مک‌دونالد و گرفتن حق امتیاز از آن‌ها و عقد قراردادی، به گسترش رستوران‌های مک‌دونالد در سراسر ایالت‌های آمریکا و سپس در کل جهان پرداخت. ری کراک در انتها با کلاهبرداری و لغو قرارداد برادران مک‌دونالد، تمام زمین‌های رستوران‌های مک‌دونالد را خریداری کرده و در سال 1961 شرکت مک‌دونالد را تأسیس کرد.

(موریس) مک مک‌دونالد و (ریچارد) دیک مک‌دونالد: برادران مک‌دونالد و تأسیس‌کننده‌ی اولین رستوران به شیوه‌ی فست‌فود در آمریکا بودند. آن‌ها در سال 1940 اولین رستوران مک‌دونالد را در سن برناردینوی کالیفرنیا افتتاح کردند. در سال 1954 با ری کراک آشنا شده و در سال 1961 مجبور به واگذاری تمام امتیازهای مک‌دونالد به ری کراک شدند.

اتل کراک: او همسر اول و حامی ری کراک بود اما کراک در آستانه‌ی تأسیس شرکت مک‌دونالد او را طلاق داد.

جون اسمیت: او همسر رولی اسمیت یکی از امتیازداران مک‌دونالد بود که از رولی جدا شد و با ری کراک ازدواج کرد.

جون مارتینو: او ابتدا منشی دفتر ری کراک بود که درنهایت یکی از شرکای مک‌دونالد شد. جون مارتینو اولین زنی بود که اجازه‌ی استفاده و معامله در تالار بورس نیویورک را به دست آورد.

هری جی سانی‌بورن: او ابتدا معاون مالی شرکت تیست فریز بود که به ری کراک پیشنهاد خرید زمین‌های رستوران مک‌دونالد را داد و زمینه‌ساز تأسیس شرکت مک‌دونالد شد. ری کراک او را معاون مالی مک‌دونالد کرد و درنهایت اولین رئیس و مدیرعامل شرکت مک‌دونالد شد. سانی‌بورن در سال 1967 در یک مشاجره با ری کراک از سمت خویش استعفاء داد و دیگر هیچ‌گاه در ملاء عام از مک‌دونالد صحبت نکرد.

فرد ترنر: او ابتدا آشپز یکی از شعبه‌های مک‌دونالد بود که درنهایت به‌عنوان رئیس ارشد شرکت مک‌دونالد جانشین ری کراک شد. او فعالیت مک‌دونالد را در بیش از 100 کشور گسترش داد.

کشور سازنده: آمریکا

کمپانی سازنده:

The Weinstein Company/ FilmNation Entertainment / Faliro House Productions The Combine