نقد و بررسی فیلم آبادان یازده ۶۰

آبادان یازده ۶۰ نقش کلیدی رادیو نفت ملی و کارکنان آن را در دوران دفاع مقدس روایت می‌کند.

رادیو نفت ملی در سال ۱۳۳۲ در آبادان فعالیت خود را شروع کرد و متعلق به شرکت ملی نفت ایران بود. این رادیو در ایام جنگ، خود به خود از وجهه‌ی ملی خود خارج شده و به یک رادیوی شهری_محلی تبدیل شد که اخبار و نیازهای عادی و روزمره‌ی داخل شهر را مخابره و برطرف می‌‌کرد.

آبادان یازده ۶۰ رسالت و اهمیت رسانه در جنگ را نشان می‌دهد. نقش رسانه در جنگ فرهنگی مسئله‌ای است که به شرایط اکنون نیز قابل تعمیم است. رسانه در انواع مختلف خود همچنان در جریان جنگ فرهنگی، بیشترین و مؤثرترین نقش را دارد. رسانه‌های سرد و گرم یک جامعه تابع فرهنگ و جهان‌بینی آن کشور است. اما، رسانه‌ای همچون شبکه‌های اجتماعی عمومیت جهانی داشته و هجوم برنامه‌ریزی شده‌ی این رسانه سبب سلطه‌ی فرهنگی و فکری می‌شود. کند و کاو کردن فعالیت رسانه‌های مختلف داخلی، خارجی و بین‌المللی در مهم‌ترین وقایع سیاسی_اجتماعی تاریخ ایران معاصر، نقش، اهداف و دامنه‌ی اثرگذاری این رسانه‌ها را نشان خواهد داد. لذا، می‌تواند محل بحث خوبی برای گفتگوی خانواده و فرزندان باشد.

جنگ بستر ملتهب داستان است‌ لذا با داستانی موقعیت محور مواجهیم که پرداخت شخصیت چندانی ندارد منتهی، نقش اقشار مختلف مردم در جنگ را نشان می‌دهد. در آبادان یازده٦٠ گروه‌های مختلف مردمی که در دفاع از وطن نقش داشتند چند دسته‌‌اند. عده‌ای مردم عادی و معمول جامعه هستند که در جنگ، به رزمنده دست‌ خالی یا مسلح تبدیل می‌شوند‌. فرد تندروی مذهبی و مذهبی منعطف. برخی همچون مسیو، ارمنی و جزئی از اقلیت جامعه است که به واسطه تخصصش به کمک کشور می‌آید. فیلم، نقش زنان در دفاع مقدس را از دو بُعد روایت می‌کند؛ دختر مجرد سمجی که در پی به عهده گرفتن مسئولیت خبرنگاری است، در کنارش در کار عمرانی به مردها کمک کرده و کمی هم پرستاری می‌کند. در مقابل، دختر تهرانی لای پر قو بزرگ شده‌ای که نماینده‌ی زنان متأهل جنگ است با همه‌ی آن دلواپسی‌ها و عشق. لذا، هر یک از کاراکترهای داستان، نماینده‌ی یک طیف از جامعه هستند.

شخصیت‌های داستان یک هدف واحد دارند؛ حفظ رادیو نفت ملی به دلیل آنکه صدای مقاومت آبادان است و به مردم روحیه می‌‌دهد. آن‌ها به خاطر موقعیت جنگ دچار تحول روحی و شخصیتی می‌شوند بنابراین، مشخصه‌ای برای الگوگیری ندارند. اما هر کدام از آن‌ها می‌تواند نوجوان امروز را به اندیشه وا دارد که افرادی که شبیه من، یک فرد معمولی بودند، چگونه توانستند در واقعه‌ی ملی_تاریخی سرزمینشان نقش داشته باشند؟ اشخاصی که جدال داخلی دارند چطور می‌شود در برابر دشمن متجاوز، هم هدف شده و دفاع از وطن، آرمان مشترک‌شان می‌شود؟ در جنگ نرم اکنون، نقش منِ نوجوان چیست؟ چگونه می‌توان نگاه دوربُرد داشته و آینده‌ساز بود؟ مطالعه و معرفی رسانه‌های مکتوب و تصویری حول دفاع مقدس می‌تواند پاسخگوی سوالات نوجوان در باره این برهه‌ی تاریخی بوده و قهرمان‌هایی به وی معرفی کند که مثل خود او، افرادی معمولی بودند نه همانند ابرقهرمان‌های هالیوود.

تماشای آبادان یازده ۶۰ باتوجه به زمینه‌ی داستانی آن یعنی جنگ و وقایعی که در آن رخ می‌دهد برای مخاطب بالای ۱۴ سال مناسب است.

بهمن: مدیر رادیو نفت ملی که یک مذهبی میانه‌رو بوده و با وجودی که دوران عقد را می‌گذراند، حاضر نیست به خاطر تأثیر رادیو در روحیه بخشی مردم، ساختمان رادیو و شهر را ترک کند.

موسیو: فردی ارمنی که همسر و تنها دخترش برای تحصیل به خارج از کشور رفته‌اند و او که تکنسین رادیو است کنار بهمن مانده و به سرپانگه داشتن رادیو کمک می‌کند.

نرگس: نامزد بهمن که دختری تهرانی است و از جنگ چیزی نمی‌فهمد. با ماندن کنار بهمن و بچه‌های رادیو به فردی فعال و مؤثر تبدیل شده و نهایتا، شهید می‌شود.

مریم: دختری پویا و امیدوار که در کار خبر نویسی به بچه‌های رادیو کمک می‌کند.

نبی: جوان تندروی مذهبی و از کارکنان رادیو که با بقیه خاصه موسیو تقابل دارد.

داستان

آبادان یازده ۶۰ روایت رادیو نفت ملی در سال ۱۳۵۹ است که بعد از حمله‌ی رژیم بعثی و سقوط خرمشهر، آبادان نیز در معرض سقوط قرار گرفته است. اما کارکنان رادیو نفت ملی حاضر به تخلیه محل کارشان نیستند و این موج رادیو، یازده شصت، را صدای مقاومت آبادان می‌دانند که باعث حفظ روحیه‌ی مردم است.

سال تولید:1398

کارگردان: مهرداد خوشبخت

تهیه کننده: حسن کلامی

بازیگران: علیرضا کمالی، حسن معجونی، نادر سلیمانی، حمیدرضا محمدی، ویدا جوان، شبنم گودرزی

کشور سازنده: ایران

مخاطب اثر: نوجوان، بزرگسال، خانواده