نقد و بررسی کتاب کمیک ایلیا؛ تولد یک قهرمان

سابقه کمیک در ایران به دهه 50 شمسی و داستان رستم و اسفندیار باز می‌گردد. با توجه به روند رشد کمیک در این سال‌ها، ایلیا به جهات زیادی در جایگاه خوبی قرار دارد. تصاویر کتاب یکی از نقاط قوت آن است، هرچند خالی از اشکال نیست. موضوع داستان چندان بکر و جدید نیست اما هیجان و کشش لازم را برای رده سنی هدف ایجاد می‌کند. شباهت ابرقهرمان، سبک لباس‌‌ها و استفاده از شنل، سیر اتفاقات و ... به ابرقهرمان‌های هالیوودی، شاید برای سنین کمتری که به این ابرقهرمان‌ها علاقمند هستند، و همچنین برای مخاطبین معدودی که احتمالا با ابرقهرمان‌های هالیوودی آشنا نیستند، جدید، گیرا و پرکشش باشد. اما برای سنین بالاتر از 12 سال ممکن است این شباهت کمی ناامیدکننده، حوصله‌سربر و کودکانه بنماید.

از نکات قابل توجه این است که امیرعلی و دوستانش کارهای پرخطری انجام می‌دهند و این درحالیست که سن آن‌ها در کتاب مشخص نمی‌شود و به نظر می‌رسد نوجوان دوره اول باشند که یعنی به سن قانونی نرسیده‌اند و این موضوع را حساس‌تر می‌کند. از آن مهم‌تر، با اینکه نوجوان در این مرحله از زندگی بیشتر به سمت دوستانش گرایش دارد اما خانواده و والدین همیشه نقش مهمی را ایفا می‌کنند در حالیکه در این کمیک نقش خانواده بسیار کم‌رنگ است؛ پدری که شهید شده و مادری که در همان ابتدای داستان فوت می‌کند و حتی واکنش امیرعلی و ریحانه به فوت مادرشان چندان واقعی و باورپذیر نیست. همه این موارد ممکن است به وفور در محتواهای بصری فانتزی و ماجراجویانه‌ی کودک و نوجوان هم دیده شود و چندان جدی به نظر نرسد اما با توجه به اینکه رده سنی روی جلد +8 تعیین شده است و این سن هنوز با دنیای نوجوانی فاصله دارد، اهمیت موارد یادشده پررنگ‌تر می‌شود؛ بعنوان مثال در این دوره سنی خانواده همچنان جایگاه برتر را دارد. در نتیجه اگر کودک زیر 10 سال قصد خواندن این مجموعه را داشت بهتر است حتما والدین درباره موارد یاد شده با کودک به گفتگو بنشینند.

داستان ابهاماتی نیز دارد و سوال‌هایی برای مخاطب ایجاد می‌کند که حداقل در این فصل به جواب آن‌ها نمی‌رسد؛ مثل چرایی انتخاب امیرعلی در این سن و شرایط و شروع ماجراها، سن امیرعلی و دوستانش، تغییر لباس یکهویی در ملا عام، جنگ بزرگی که خضر امیرعلی را به تماشای آن می‌برد (بر اساس تحقیق و تحلیل ما در کدومو به نظر می‌رسد جنگ خیبر باشد) و ... . البته که این سوالات بسته به سن و درک مخاطب ممکن است برایش ایجاد شود یا نشود.

تصاویری که از هیولاها نشان داده می‌شود ممکن است در ناخودآگاهِ کودکان زیر 10 سال ترس زیادی ایجاد کند. بعنوان مثال ممکن است به ظاهر نترسد و با اشتیاق و هیجان داستان را دنبال کند اما به شکل‌های دیگری (مثل خواب‌های ناآرام) خودش را نشان دهد.

امیرعلی با کمک دوستانش باید برای مادر بیمارش دارو پیدا کند وگرنه ممکن است او را از دست بدهد. اما قحطی دارو آمده و باید به فکر راه دیگری باشد. در این مسیر امیرعلی و دوستانش درگیر یک ماجراجویی بزرگ و عجیب می‌شوند و او متوجه قدرت‌های ناشناخته و مسئولیت‌ خطیری که بر گردنش است می‌گردد.