نقد و بررسی کتاب من صندلی نیستم (I am not a chair)

هیچ‌گونه علائمی از خشونت و ترس در داستان دیده نمی‌شود. داستان، شفاف و روشن است و ابهامی ندارد. در پایان، زرافه حرفش را می‌زند و می‌گوید که صندلی نیست و با اهالی جنگل دوست می‌شود بنابراین پایان داستان، امیدبخش است. تنها این نکته که زرافه در نهایت، لاک‌پشتی را با صندلی اشتباه می‌گیرد، می‌تواند کمی ناامیدکننده باشد اما بیشتر از هرچیز مایه طنز و خنده است. این موضوع که زرافه نمی‌تواند حق خودش را بگیرد و حرف دلش را بزند کمی غم‌انگیز است اما به‌ هیچ عنوان، عمیق و جدی نیست خصوصا که پایان خوب و تصویرگری طنز این غم را کاملا از بین می‌برد.

زبان و واژگان کاملاً متناسب با گروه سنی مخاطب است. از کلمات پیچیده و سخت استفاده نشده است. موضوع داستان و پیام تربیتی آن یعنی اعتمادبه‌نفس، گفتگو در حل مسائل و عدم قضاوت ظاهر دیگران برای مخاطب کاملا قابل فهم است. موضوع، متناسب با سن کودک است. بنابراین همذات‌پنداری با زرافه اتفاق می‌افتد. کودکان پیش از دبستان و دبستانی‌ها ممکن است در جمع دوستان خود در مهد و مدرسه، تجاربی مشابه داشته باشند. به‌خصوص کودکان اول دبستان در شرایط دوست‌یابی و معرفی خود در جمع جدید قرار می‌گیرند. پایان‌بندی و پیام داستان کاملاً متناسب با سن و سطح درک مخاطب است و به‌گونه‌ای طراحی شده که باعث رشد فکری و عاطفی او می‌شود. کودک می‌آموزد تا وقتی نتواند گفتگوی موثری در معرفی خود به دیگران داشته باشد احتمال سوءتفاهم و سوءاستفاده نسبت به او وجود دارد. در انتهای داستان، خود زرافه هم یک لاک پشت را با صندلی اشتباه می‌گیرد. این موضوع به کودک نشان می‌دهد که او نیز ممکن است در مواجهه با دیگران دچار چنین خطایی شود و علاوه‌براینکه باید در جمع، خود را به‌درستی معرفی کند، نباید درباره ظاهر دیگران قضاوت اشتباه داشته باشد.

عنوان، مرتبط با محتوای داستان است و این سوال که چرا یک زرافه می‌گوید:"من صندلی نیستم" می‌تواند حس کنجکاوی را در کودک پیش از دبستان به‌طور جدی ایجاد کند. طراحی جلد با رنگ های شاد و پررنگ، بسیار زیبا و جذاب است و همچنین کاملا با محتوای کتاب و عنوان همخوانی دارد. چالش اصلی کتاب هم در عنوان هم در تصویر جلد آمده‌ است. به‌دلیل ارزیابی نسخه الکترونیک، بررسی "تناسب قطع کتاب" و "استحکام صحافی و کیفیت چاپ" ممکن نبوده‌ است.

داستان کاملا منسجم و پیوسته تا انتها ادامه دارد. جذاب و پرکشش است و مخاطب را درگیر می‌کند که زرافه بالاخره می‌تواند حرف دلش را بزند یا نه. شخصیت‌ها به‌ خوبی طراحی شده‌اند و کودک را همراه می‌کنند. درون‌مایه کتاب مبنی‌بر ارزش گفتگو در حل مسائل، بسیار عمیق و سازنده است و به‌طور واضح منتقل می شود. مفاهیم اعتماد‌به‌نفس، عدم قضاوت از روی ظاهر، معرفی خود در فرایند دوست‌یابی و دفاع از حق خود نیز از جمله پیام‌های تربیتی داستان است.

ترجمه، روان و قابل‌فهم است. هیچ‌گونه تغییر یا نقصی در انتقال جزئیات یا معنای اصلی وجود ندارد. ترجمه به‌گونه‌ای است که برای مخاطب ایرانی قابل‌‌فهم است. به‌طورکل پیام داستان، جهان‌شمول است و نکته خاصی در مغایرت با فرهنگ ایرانی در متن دیده نمی‌شود. سبک ترجمه نیز تا انتها یکدست و هماهنگ است. به‌دلیل ارزیابی نسخه ترجمه‌شده بررسی "وفاداری به ساختار روایی" ممکن نبوده‌ است.

عنوان کتاب جمله‌ای از زبان زرافه‌ است که به‌نظر ناراحت می‌رسد. چنین عنوانی می‌تواند کنجکاوی کودک را کاملا برانگیزد. کودک با خواندن این عنوان مایل است بداند ماجرای صندلی بودن زرافه چیست. شروع داستان ساده و منطقی و غافلگیرکننده است و برای مخاطب پیش از دبستان می‌تواند جذاب باشد. سرعت پیشبرد داستان، خوب است و تعداد حیواناتی که در مواجهه با زرافه روی او می‌نشینند، زیاد است. بنابراین متنوع بودن موقعیت‌ها و حیوانات، منجر به کشش داستان شده است. استفاده از تصاویر ساده و رنگارنگ جذابیت بصری خوبی ایجاد کرده است. کودک پیش از دبستان عمدتا به تصاویر پررنگ جذب می‌شود. از ویژگی‌های اصلی تصویرگری این کتاب، طنزامیز بودن آن است؛ تاحدی که این کتاب در فهرست کتاب‌های طنز نیز جای دارد. تصاویر با متن هماهنگ است و در کنار هم آمده اند. بازنمایی هیجانات زرافه به‌خوبی در تصاویر دیده می‌شود و کودک، احساس ناراحتی و معذب بودن زرافه را علاوه بر متن از تصویر نیز دریافت می‌کند.