نقد و بررسی کتاب لئون نارنجی (Neon Leon)

موضوع اصلی داستان این است که اگر جمع یا گروه دوستی پذیرای حضور ما نباشد قطعا گروه دیگری هست که اعضای آن مانند ما بوده و از حضور ما استقبال کنند. فقط باید برای پیدا کردن جمع جدید تلاش کنیم. این پیام به‌ خوبی در بطن داستان به کودک منتقل می‌شود بدون آن‌که این جملات مستقیم بیان شده باشد.

دو نکته قابل توجه وجود دارد: اول اینکه لئون یک آفتاب‌پرست است که برای همرنگ جماعت شدن تلاش می‌کند (هرچند در نهایت گروه را ترک می‌نماید)؛ در نگاه اول این ذات آفتاب‌پرست است و هیچ اشکالی ندارد اما بهتر است حواسمان به برداشت کودکان بزرگ‌تر، از این موضوع باشد؛ مبادا یاد بگیرند که برای پذیرفته شدن در یک گروه دوستی حتما باید همرنگ و شبیه آن‌ها شوند. دومین نکته رفتن سراغ حذف مسئله به جای حل مسئله پیش‌رو است. لئون بدون آن‌که برای حل مسئله خود وارد تعامل با دیگران شود تصمیم می‌گیرد تا جمع دیگری انتخاب کند.

البته این موارد، مفاهیم پنهان داستان است و ممکن است کودک به هیچ عنوان چنین برداشت‌هایی نداشته باشد و نکات مثبتی دریافت کند. بنابراین لازم است والدین بعد از خواندن کتاب طی گفتگویی، فهم کودک از کتاب را بسنجند تا در صورت فهم نکات منفی، بیشتر صحبت کنند. مثلا والد می‌تواند برای کودک توضیح دهد که ابتدا باید روشی برای حل مسئله در محیط پیدا کرد و اگر مقدور نبود موقعیت و محیط را تغییر داد. در برخی شرایط، تلاش برای بهبود وضعیت فعلی ممکن نیست و برای حفظ سلامت روان خود باید از آن فضا دور شد. می‌توان از کودک پرسید تا‌به‌حال در مدرسه موقعیت مشابه داستان را تجربه کرده است؟ راه‌حل او چه بوده؟ می‌توان از کودک سوالاتی با پیچیدگی بیشتر پرسید مثلا:"اگر گروه دوستی دیگری شبیه لئون وجود نداشت او باید چگونه حل‌مسئله می‌کرد؟"

این کتاب به‌صورت گفتگوی فعال با پرسش‌های مداوم نوشته شده است. مثلا در قسمتی از کتاب آمده است:"به لئون بگو باید به چه رنگی دربیاید. فکر می‌کنم صدایت را نمی‌شنود. می‌توانی بلندتر بگویی؟" و دوباره بخشی از متن، توضیح درباره وضعیت لئون است و مجدد سوالی پرسیده می‌شود. کتاب‌هایی با رویکرد گفتگوی فعال برای کودکانی که به مطالعه علاقه‌ای نشان نمی‌دهند مناسب است. به‌طور کل کتاب‌هایی که فعالیت‌محور هستند برای کودکانی که کتابخوانی جدی را به‌تازگی شروع کرده اند، گزینه‌ی خوبی است. والد و کودک با خواندن این کتاب می‌توانند با هر سوال مکث کرده و درباره جواب آن فکر کنند بنابراین این کتاب، فرصت تعاملی بین والد و کودک ایجاد می‌کند.

داستان لئون نارنجی برای یادگیری اعداد (۱ تا ۱۰) و رنگ‌ها نیز مناسب است. در قسمتی از کتاب، لئون آرام حرکت می‌کند. نویسنده از کودک می‌خواهد :"بهتر است به او کمی فرصت بدهیم. بیا تا ده بشماریم و بعد ورق بزنیم". و یا درباره رنگ محیط‌های مختلفی که لئون نمی‌تواند هم‌رنگ آن‌ها شود سوالاتی مطرح می‌شود. مثلا در بخشی از کتاب آمده است:"بیا ببینیم لئون می‌تواند در کوه‌های خاکستری بزرگ و پر از صخره موفق بشود. تو این بار می‌توانی کمکش کنی؟ پس به لئون بگو باید به چه رنگی دربیاید".

رده سنی پیشنهادی شناسنامه کتاب گروه سنی ب(سال‌های اول، دوم و سوم دبستان) است اما به‌دلیل تصاویر کودکانه و موضوع داستانی ساده می‌تواند برای کودکان پیش از دبستان نیز قابل‌فهم و جذاب باشد. بنابراین رده سنی این کتاب ۴+ پیشنهاد می‌شود.

داستان درباره یک آفتاب‌پرست به نام لئون است که نمی‌تواند مانند باقی آفتاب‌پرست‌ها هم‌رنگ محیط شود. در مکان‌های مختلف در جنگل، در صحرای شنی و در کوهستان تلاش می‌کند ، اما برخلاف باقی آفتاب‌پرست‌ها توان تغییر رنگ ندارد و همواره نارنجی است. یک‌ بار به سراغ دسته‌ای از پرندگان نارنجی هم‌رنگ خود می‌رود تا بتواند بدون تغییر رنگ، با محیط یکسان شود، اما به محض اینکه پرنده‌ها پر می‌زنند و به آسمان می‌روند لئون دوباره ناامید می‌شود. درنهایت او یک محیط کاملا نارنجی با دوستی نارنجی‌رنگ پیدا می‌کند. حالا لئون خوشحال است و لازم نیست رنگ خود را تغییر دهد.

لئون: شخصیت اصلی داستان است. او یک آفتاب‌پرست است که نمی‌تواند هم‌رنگ محیط اطراف شود. کمبود اعتماد به‌نفس (ناشی از عدم پذیرش در جمع) از ویژگی‌های اوست.