نقد و بررسی انیمیشن میرای (Mirai)

«میرای» محصول سال 2018 کشور ژاپن، انیمه‌ای بلند در ژانر خانوادگی، فانتزی، ماجراجویی و سفر در زمان است. شدت خشونت و ترس در این اثر پائین است، اما ممکن است بعضی صحنه‌های ذکرشده برای کودکان حساس‌تر ناراحت‌کننده باشد. از سوی دیگر به‌دلیل موضوع «سفر در زمان» در متن اثر برش‌هایی وجود دارد که ممکن است باعث سردرگمی کودکان شود؛ بنابراین فرزندان خود را در تماشای این انیمه همراهی کنید. به‌دلیل نمایش یک صحنه‌ی کوتاه از ناهنجاری، کدومو به شما پیشنهاد می‌دهد که از نسخه‌ی پالایش‌شده‌ی این اثر استفاده نمایید.

موضوع اصلی این اثر اضافه‌شدن فرزند دوم به یک خانواده‌ی سه‌نفره‌ی ژاپنی است که باعث می‌شود احساسات فرزند اول نسبت به والدین و عضو جدید خانواده ناخوشایند شود. ریشه‌ی این اتفاق به الگوی رفتاری نادرست والدین بازمی‌گردد. اگرچه متوازن‌نبودن رفتار والدین به آن شدتی که کان (فرزند اول) احساس می‌کرد، نبود اما مخاطب بزرگسال از تماشای این محصول درمی‌یابد که لازم است درباره‌ی تغییر شرایط خانه و تغییر نقش‌ اعضای خانواده، قبل از به‌دنیاآمدن فرزند دوم با فرزند اول گفت‌وگو کند تا زمینه‌ی پذیرفتن فرزند دوم در ذهن او فراهم شود.

معمولاً بعد از به‌دنیاآمدن فرزند جدید، کودکان به‌خاطر کم‌شدن توجه والدین و مراقبت از نوزاد، به او حسادت می‌کنند و دوست دارند به او آسیب بزنند. اما شما برای کمک به فرزندتان در برقراری ارتباط و دوستی با خواهر یا برادر کوچک‌ترش می‌توانید از او بخواهید تا در امور ابتدایی نوزاد به شما کمک کند یا می‌توانید در حضور خودتان به فرزندتان اجازه دهید نوزاد را در آغوش بگیرد. توجه کنید که با آمدن فرزند جدید، فرزند اول وابستگی بیشتری به شما (والدین) پیدا می‌کند و باید درکنار عضو جدید، مواظب احساسات او هم باشید و از همکاری اعضای دیگر در این راه بیشتر استفاده کنید.

روابط سالم خانوادگی، رفت‌وآمد با دوستان و اقوام، آشپزی در خانه، جمع‌شدن بر سر میز غذا، گفت‌وگو، داشتن تفریحات خانوادگی و ارزش قائل‌شدن به رسومات قدیمی ژاپن از ویژگی‌ها و روزمرّگی‌های مثبتی است که در این انیمه صحنه‌ی نمایش مستقیم دارد. نمایش این صحنه‌ها می‌تواند نهاد خانواده را به‌عنوان یک محیط امن، گرم، سالم و نشاط‌آور در ذهن مخاطب کودک جا بی‌اندازد.

سفر در زمان، یکی از فانتزی‌های ذهنی پرطرفدار در بین کودکان است که در این انیمه برای شخصیت اصلی (کان) آورده‌های مثبتی دارد. او با افرادی از خانواده‌ی خود در گذشته و آینده دیدار می‌کند که همراهی با هرکدام از آنها احساس تنهایی را از او می‌گیرد و به او اعتماد به‌نفس می‌دهد. داشتن فانتزی تا حدی برای کودکان طبیعی است، اما لازم است که والدین راجع به مرز میان واقعیت و خیال با فرزندان خود صحبت کنند تا کودکان دنیای واقعی را با دنیای خیالی اشتباه نگیرند. مثلا شما می‌توانید از فرزند خود بخواهید که خیال‌پردازی‌های خود را در قالب نقاشی، بازی یا نوشتن داستان تخلیه کند. از این طریق شما هم می‌توانید قوه‌ی خلاقیت او را تقویت کنید و هم می‌توانید با آسیب نرساندن به قوه‌ی تخیل فرزندتان، او را در مسیر رشد طبیعی خود آزاد بگذارید.

خلاصه: این انیمه می‌تواند برای والدینی که با آوردن فرزند دوم، عضو جدیدی به خانواده‌ی خود اضافه کرده‌اند الهام‌بخش پیام‌های مثبتی درباره‌ی نحوه‌ی تعامل با فرزند اول باشد. روابط خانوادگی و روزمرگی‌های زندگی در این اثر می‌تواند نهاد خانواده را برای کودکان مستحکم‌تر جلوه دهد.

به‌نظر تو چرا کان به میرای حسادت می‌کرد و از او بدش می‌آمد؟

اگر تو به‌جای کان بودی، میرای را دوست می‌داشتی؟ آیا الان هم خواهر یا برادرت را دوست ‌داری؟

چرا کان مانع سوارشدن میرای به قطار سرزمین فراموشی شد؟ اگر تو هم به‌جای کان بودی همین کار را می‌کردی؟

درباره‌ی سفر در زمان چیزی می‌دانی؟ تو هم دوست داری که به آینده یا گذشته سفر کنی؟

به‌نظر تو در دنیای واقعی می‌توان در زمان سفر کرد؟

می‌توانی راجع به سفر در زمان یک نقاشی بکشی؟ یا یک داستان خیالی در این‌باره بنویسی؟

شما می‌توانید خاطرات کودکی خود را برای فرزندتان تعریف کنید یا مثلا آلبوم عکس‌های کودکی خود را به او نشان دهید تا ذهن او از خودمحوری آزاد شود و با تصورکردن کودکی شما احساس صمیمیانه‌تری به شما پیدا کند.

خلاصه:

اگر تو به‌جای کان بودی چطور سعی می‌کردی که با میرای بازی کنی تا به او آسیبی وارد نشود؟

«کان» پسربچه‌ای 4ساله است که به‌تازگی صاحب خواهر کوچکی به‌نام «میرای» شده است. با آمدن میرای به‌خانه مسئولیت‌ها، کارها و خستگی پدر و مادر بیشتر می‌شود؛ از همین روی توجه و صبر و حوصله‌ی آنها گاهی نسبت به کان کم می‌شود. از سوی دیگر کان دوست دارد با میرای بازی کند و علاقه‌مندی‌های خود را به او نشان دهد، اما مادر درک کمی از این موضوع دارد و نمی‌گذارد که کان به میرای نزدیک شود. این رفتارها کان را عصبانی می‌کند و باعث می‌شود که به میرای حسادت کند و از او متنفر شود.

در یکی از روزها، کان به‌دور از چشم پدر و مادر به‌سراغ میرای می‌رود و با شیطنت زیادی با صورت او بازی می‌کند. مادر سرمی‌رسد و کان را از میرای دور می‌کند. کان عصبانی می‌شود و اسباب‌بازی‌اش را بر سر میرای می‌کوبد. هر دو گریه می‌کنند و کان با نفرت زیادی به‌حیاط خانه می‌رود. در همان لحظه از تک‌درخت باغچه‌، نوری روشن می‌شود و مردی عجیب در برابر کان ظاهر می‌شود. او گذشته‌ی «یوکو» سگ خانگی آنهاست و به کان می‌گوید که با به‌دنیاآمدن او توجه خانواده نیز به من کم شد. پس از این اتفاق، هربار که کان با نفرت و انزجار از میرای به حیاط خانه می‌رود از آن درخت انسان دیگری در برابرش ظاهر می‌شود. نوجوانی میرای، جوانیِ کان، کودکیِ مادر و پدر پدربزرگش افرادی بودند که هربار با او ملاقات، بازی و ماجراجویی می‌کردند. آنها از این طریق به کان نشان می‌دهند که اتفاقات پیرامونش همگی حوادثی طبیعی است که باعث رشد او می‌شود و کان نباید از پذیرفتن آنها سر باز زند.

اما همچنان حضور میرای و کم‌توجهی پدر و مادر او را آزار می‌دهد. بنابراین در دیدار با جوانیِ خود، کان طغیان می‌کند و سوار بر قطار زمان به ایستگاه توکیو می‌رود. مأمور ایستگاه از او می‌خواهد که نام اعضای خانواده‌اش را به او بگوید تا بتواند آنها را پیدا کند. کان نام پدر و مادرش را نمی‌داند و از آنجایی که میرای را عضوی از خانواده نمی‌داند، اسمی از او نمی‌برد. بنابراین او به‌سمت قطار ترسناکی کشیده می‌شود که مقصدش سرزمین تنهایی است. کان در برابر سوارشدن به آن قطار مقاومت می‌کند، اما در همان لحظه میرای را در حال سوارشدن به قطار می‌بیند. کان از دیدن این صحنه وحشت می‌کند و میرای را نجات می‌دهد. او در این مرحله سرانجام تصدیق می‌کند که خواهری به‌نام میرای دارد.

در همین حین نوجوانی میرای سر می‌رسد و با کان پرواز می‌کند. او حقایقی را از گذشته‌ی خانواده‌‌اش مشاهده می‌کند. مثلا می‌بیند که پدرش در نوجوانی از لحاظ جسمی ضعیف‌تر از آن بود که دوچرخه‌سواری کند. یا می‌بیند که مادربزرگش چطور برای ازدواج با پدربزرگ مجروحش فداکاری می‌کند. حالا کان احساس بهتری به اعضای خانواده‌اش دارد و متوجه می‌شود که همیشه همه‌چیز مطلوب انسان نخواهد بود. او به زمان حال بازمی‌گردد و حالا با ذهن بازتر و محبت بیشتری در کنار خانواده‌اش زندگی می‌کند.

کارگردان: مامورو هوسودا/ Mamoru Hosoda

نویسنده: مامورو هوسودا/ Mamoru Hosoda

نام تهیه کننده: نازومو تاکاهاشی، یوشیرو ساتیو، تاکویا ایتو/ Nozomu Takahashi, Yûichirô Saitô, Takuya Itô

نام بازیگران: موکا کامیشیرایشی، هارو کوروکی، گن هوشینو، کومیکو آسو، میتسو یوشیهارا، یوشیکو میازاکی، کوجی یاکوشو/ Moka Kamishiraishi, Haru Kuroki, Gen Hoshino, Kumiko Aso, Mitsuo Yoshihara, Yoshiko Miyazaki, Koji Yakusho

نام شخصیت ها:

کان: او یک پسربچه‌ی 4ساله‌ست که با به‌دنیاآمدن خواهرش شرایط خانه و خانواده‌اش تغییر پیدا می‌کند. گاهی توجه پدر و مادر کان به او کم می‌شود و این باعث عصبانیت، نفرت و حسادت کان نسبت به میرای می‌شود. او با سفر در زمان اعضای خانواده‌ی خود را در دوره‌ها و سنین مختلف ملاقات می‌کند.

میرای: او یک نوزاد تازه‌به‌دنیاآمده و خواهر کوچک کان است. میرای به‌طور مادرزاد یک کبودی در کف دست خود دارد. کان با سفر در زمان، نوجوانی میرای را می‌بیند.

یوکو: او سگ خانگی خانواده‌ی کان است. کان با سفر در زمان، گذشته‌ی یوکو را در قالب یک مرد جوان می‌بیند. یوکو نیز با به‌دنیاآمدن کان متحمل کم‌توجهی اعضای خانواده نسبت به خود شده است.

پدر و مادر: زن و شوهری که والدین کان و میرای هستند. مرد یک معمار و زن مدیر اجرایی در یک دفتر است. با به‌دنیاآمدن میرای کارها و مسئولیت آنها بیشتر می‌شود و همین مسائل باعث خستگی و گاهی عصبانیت آن دو در مواجهه با کان می‌شود.

کشور سازنده: ژاپن

کمپانی سازنده: استودیو شیزو/ Studio Chizu