نقد و بررسی انیمه بر فراز تپه‌ی شقایق (From up on poppy hill)

«بر فراز تپه‌ی شقایق» در فضای بعد از جنگ کره و ژاپن به کارگردانی گورو میازاکی، پسر هایائو میازاکی ساخته شده است. داستان این انیمه نیز توسط هایائو میازاکی با اقتباس از مانگایی به همین عنوان نوشته شده است.

در این انیمه تأکید و تمرکز بر اهمیت ترمیم و تعمیر دنیای پس از جنگ است. جنگ، هم در معنای عام آن که برابر است با فقدان وجود عزیزانی که در جنگ از دست رفته‌اند و هم به مفهوم وسیع و مطلق کلمه که شامل مبارزه با نفس و نابسامانی‌های به بار آورده‌ی آن است. شکستن روحیه‌ی سوگوارانه و افسرده و جهت‌دادن این انرژی به سمت کوشش فردی و فعالیت گروهی، در سرتاسر فیلم به خوبی به نمایش درآمده است، از انگیزه‌ی «یومی» برای زنده‌نگهداشتن یاد پدر گرفته تا جنبش عدالت‌طلبانه‌ی دانش‌آموزی «شان». اینها همه نشان از یک مسئولیت‌پذیری عمیق سامورایی‌وار ژاپنی دارند، چیزی که ژاپنِ بعد از بمباران اتمی را تبدیل به یک کشور توسعه‌یافته کرد.

اهتزاز روزانه و مستمر پرچم نیروی دریایی توسط یومی به نشانه‌ی احترام به روح پدر و قدردانی از رزمندگان جنگ حاکی از روحیه‌ی سپاسگزاری و قدر‌شناسانه‌ی فرهنگ ژاپنی است که می‌تواند برای نوجوانان امروز الهام‌بخش و اثرگذار باشد.

مبارزه‌ی دانش‌آموزان با استبداد رأی مدیر مدرسه، به‌عنوان نمادی از حرکت گروهی اعتراضی اگرچه زیباست، اما زیباترش آنجاست که این حرکت گروهیِ اعتراضی به‌صورت منطقی از طریق مجاری دیپلماسی و حتی‌المقدور قانونی و با پشتوانه‌ی خرد جمعی و منطقی پیش می‌رود و به نتیجه می‌رسد. این موضوع نیز برای مخاطب نوجوان که به‌دلیل شرایط سنی دوست دارد در گروه‌ها و حرکت‌های تأثیرگذار ابراز وجود کند می‌تواند الهام‌بخش باشد و مسیر درست یک اعتراض گروهی را به او نشان دهد.

روحیه‌ی همدردی در این اثر به‌خصوص در آن بخشی از داستان که به سرپرستی‌گرفتن شان از سوی پدر یومی است بسیار ارجمند و ستودنی است. درواقع اگر با نگاه عمیقی به این انیمه بپردازیم همین خیرخواهی‌ها و نیکی‎کردن‌ها باعث افراشته‌ماندن پرچم پدر یومی بعد از فوتش و خانواده‌ی مهربان آنها شده است.

روایت شگفت‌انگیز ماجرای بین یومی و شان هم به جذابیت فیلم افزوده و به نحوی پیام پیچیدگی و حکمت‌آمیزبودن سرنوشت را به مخاطب القاء می‌کند. از سوی دیگر، فعالیت‌های هنری یومی مثل آشپزی و خوش‌نویسی و فعالیت‌های اجتماعی شان و یومی هرچند که باعث خوش‌آب‌ورنگ‌شدن و لذت‌بخش‌شدن این اثر شده‌اند اما می‌توانند روحیه‌ی مخاطب را نیز برای فعالیت‌های خاص برانگیزد.

به نظر شما حفظ و مرمت آثار فرهنگی و تاریخی چقدر اهمیت دارند؟

آیا حاضرید کفالت و سرپرستی فرزند نزدیکان یا دوستانتان را عهده‌دار شوید؟ چرا؟

شما به عنوان یک شهروند چه سهمی در اعتلای فرهنگ و تمدن کشورتان دارید؟

آیا به صورت خودجوش و بدون عواید مالی حاضر به کار مفید برای سرزمینتان هستید؟

نام شخصیت‌ها:

یومی: دختر نوجوان دانش‌آموزی که بسیار مهربان، آرام و خوش‌ذوق  در هنر و آشپزی است. او در جریان جنگ کره و ژاپن پدر خود را از دست داده و به یاد و احترام او هر روز پرچم ادای احترام به سربازان نیروی دریایی را به اهتزاز در می‌آورد.

شان: پسر نوجوان دانش‌آموزی که شجاع، بی‌پروا و عدالت‌طلب است. او عضور انجمن مدرسه است و در یک مجله‌ی دانش‌آموزی فعالیت می‌کند. شان که دغدغه‌ی حفظ مدرسه از تخربب را دارد در انجمن دانش‌آموزی شخصیتی بسیار جسور و دلسوز و دغدغه‌مند است و به یومی نیز علاقه دارد.

میزونا: نوجوانی بسیار باهوش و محافظه‌کار است که دوست صمیمی شان و نماینده‌ی دانش‌آموزان در انجمن است.

داستان درباره‌ی دختر و پسری دبیرستانی به‌نام یومی و شان است. شان، عضو انجمن دانش‌آموزی مدرسه است و به‌همراه دوستش میزونا در نشریه‌ی انجمن فعالیت می‌کند. یومی نیز دختری مهربان، آرام و خوش‌ذوق در هنر و آشپزی است که به‌همراه مادر، خواهر و خانواده‌ی مادرش در بالای تپه زندگی می‌کند. او همکلاسی شان است که پدرش را در جنگ ژاپن و کره از دست داده است و هر روز به یاد پدرش پرچم نیروی دریایی را بر فراز تپه‌ی شقایق به اهتزاز درمی‌آورد.

شان که به‌طور مخفیانه به یومی علاقه دارد یک روز در‌ روزنامه‌ی مدرسه شعری برای یومی چاپ می‌کند؛ شعری که به اهتزار درآوردن پرچم توسط یومی اشاره دارد و همین آغاز آشنایی این دو باهم می‌شود. بعد از این آشنایی، یومی که تاحدی نسبت به شان کنجکاو شده است با سماجت‌های خواهرش وارد انجمن دانش‌آموزی می‌شود و به‌واسطه‌ی خط زیبایش در کنار شان شروع به فعالیت می‌کند. در این میان خبر می‌رسد که قرار است عمارت انجمن تخریب و تبدیل به یک استادیوم شود. شان که مخالف این تخریب است به پیشنهاد یومی تصمیم می‌گیرد که با کمک بچه‌های انجمن خودشان مرمت و بازسازی عمارت را بر عهده بگیرند.

یک روز که یومی شان را به خانه‌اش دعوت کرده بود، عکس پدرش را به او نشان می‌دهد. شان با کمال تعجب متوجه می‌شود که پدر آنها یک نفر است و در فرصتی یومی را از این راز باخبر می‌کند. از سوی دیگر، بعد از تلاش‌های بسیار در مرمت عمارت، مدیر مدرسه به بچه‌ها می‌گوید که به هرحال آنجا تخریب خواهد شد. شان و یومی به همراه میزونا به دیدن رئیس کل می‌روند. او می‌گوید در صورتی که عمارت تغییر کرده باشد و مرمت به‌درستی پیش رفته باشد آن را ویران نمی‌کنند. درست زمانی که قرار است رئیس کل به دیدن عمارت برود، مادر یومی نیز از سفر بازمی‌گردد و اصل ماجرا را برای بچه‌ها تعریف می‌کند. او می‌گوید که شان پسر واقعی آنها نیست، بلکه او را به فرزندخواندگی پذیرفته‌اند.

یومی به درخواست شان نزد یکی از دوستان همرزم پدرش می‌روند. او به آنها می‌گوید که وقتی پدر شان در جنگ کشته شد، پدر یومی تا مدتی شان را به سرپرستی گرفت. پس از کشته‌شدن پدر یومی سرپرستی شان به مردی که اکنون به‌عنوان پدر با شان زندگی می‌کند سپرده می‌شود. در آخر نیز عمارت مدرسه از تخریب مصون می‌ماند و شان و یومی که به هم علاقه‌مند شده‌اند در کنار هم باقی می‌مانند.

کارگردان: گورو میازاکی/ Gorō Miyazaki

نویسنده‌ی اثر: هایائو میازاکی، کیکو نیوا / Hayao Miyazaki, Keiko Niwa

نویسنده‌ی مانگا: تتسورو سایاوا/ Tetsurō Sayama

نام بازیگران: Masami Nagasawa,Junichi Okada, Keiko Takeshita, Yuriko Ishida, Jun Fubuki, Takashi Naito

کشور سازنده: ژاپن

کمپانی سازنده: Studio Ghibli

جوایز و افتخارات: جایزه‌ی آکادمی فیلم ژاپن و نامزدی دریافت یک جایزه در جشنواره‌ی انجمن منتقدان فیلم شیکاگو ۲۰۱۳. فروش گیشه ۶۱ میلیون دلار.

مخاطب اثر: نوجوان و بزرگسال