نقد و بررسی انیمیشن نان‌آور (The Bread winner)

نان آور محصول سال ۲۰۱۷ و یک انیمیشن سینمایی درام با موضوع ظلم به زنان در افغانستان تحت حکومت طالبان است. داستان این انیمیشن از رمانی به همین اسم نوشته‌ی نویسنده‌ی کانادایی دبوراالیس در سال ۲۰۰۱ اقتباس شده است‌. داستان انیمیشن ‌و کتاب در جزئیات روایت، با هم متفاوتند. نان‌آور روایت پروانا دختر ۱۱ ساله‌ای است که برای سیر نگه داشتن خانواده و نجات پدر از زندان طالبان تلاش می‌کند. او برای خلاصی از محدودیت‌های طالبان که اجازه نمی‌دهد زن‌ها بدون حضور مردان بیرون بیایند، با کوتاه کردن موها و پوشیدن لباس‌های برادر فوت شده‌اش خودش را به شکل پسر در می‌آورد.

نان آور داستانی است که در دو فضای واقعی و اسطوره‌ای روایت می‌شود. جهان واقعی انیمیشن، نقل امید و شهامت و رؤیاپردازی زنانه در دل تاریخ سیاسی جنگ‌زده‌ی افغانستان است. این انیمیشن به خوبی توانسته رشد زنان در شرایط نامطلوب زن‌ستیز، درایت و شهامت زنانه در مقابله با دشمن و تأثیرپذیری از همدیگر و اثرگذاری بر جامعه حتی مردان را نشان دهد. در این اثر، مردان با خوی وحشی به تصویر درآمده‌اند که نگاهی فروکاهیده و جنسی به زن دارند. از بین کاراکترهای مرد این داستان، نورالله برخلاف جو مردسالار حاکم بر افغانستان، شخصیت‌ مؤثری در زندگی پروانا است.

او با عطوفت و تشویق به علم‌آموزی، نقش مهمی در ساخته شدن شخصیت پروانا دارد. می‌توانید با ارجاع به رفتار شخصیت‌های زن داستان، با فرزندتان در باره‌ی نقش امید و تلاش برای ایجاد تغییر در شرایط نامطلوب در زندگی فردی و جمعی، شهامت و ایستادگی در برابر ظالم صحبت کنید. از دیگر نکات قابل توجه این داستان این است که زمانیکه حق زندگی آزاد و طبیعی یک انسان از او گرفته شود عواقبی همچون میل به فرار از خانه، قربانی کردن خود در قالب ازدواج تحمیلی و بالاتر از این‌ها، تغییر هویت در پی دارد. با اشاره به تاریخ افغانستان و شکل‌گیری طالبان و القاعده، و به دلیل بازتاب اسلام تحریفی طالبانی در این انیمیشن، بهتر است با فرزندتان در باره‌ی نگاه حقیقی اسلام به زن صحبت کنید.

شخصیت‌ها: پروانا: دختر نوجوانی که بعد اسارت پدر، برای بقا خانواده، خود را به شکل پسر در می‌آورد. نورالله: پدر و معلم پروانا که در علم‌آموزی، مشوق اوست. شوزیه: دوست پروانا که در انجام کارهای سخت و پول در آوردن، همراه اوست رزاق: سرباز بی‌سواد طالبان که به پروانا کمک میکند پدر را از دست طالبان نجات دهد.

داستان اثر:

نان آور روایت دختر ۱۱ ساله‌ای است که در افغانستان تحت کنترل طالبان در سال ۲۰۰۱ زندگی می‌کند. داستان از جایی شروع می‌شود که پدر پروانا به خاطر کینه‌توزی شخصی یک سرباز طالبانی اسیر می‌شود. پروانا در غیاب پدر برای تأمین نیاز خانواده به بازار می‌رود منتهی به خاطر سختگیری طالبان نسبت به زنان، هیچ فروشنده‌ای به او محصول نمی‌فروشد. پروانا با کوتاه کردن موها و پوشیدن لباس‌های برادر بزرگ فوت‌شده‌اش، خودش را به شکل پسر در می‌آورد.

نقشه‌ی او می‌گیرد و حالا می‌خواهد پدر را از دست طالبان، نجات دهد. به پیشنهاد شوزیه، دختر نوجوان دیگری که خود را به شکل پسر در آورده، به مأمور طالبان پیشنهاد رشوه می‌دهد. هر چند مأمور پروانا را طرد میکند، با این حال او مصمم است پول بیشتری برای رشوه بیشتر به دست آورد. شوزیه نیز که قصد فرار از دست پدر بد سرپرستش را دارد، همراه پروانا به کارهای سخت تن می‌دهند. در این حین، فاطمه مجبور می‌شود برای نجات خانواده‌اش از چنگ طالبان، به ازدواج تحمیلی ثریا با یکی از فامیل‌هایش در مزار شریف تن دهد. در این میان پروانا با رزاق، سرباز بی‌سواد طالبانی ملاقات کرده و با خواندن نامه‌ی وی، کم کم با او دوست می‌شود. این دوستی تا جایی ادامه دارد که رزاق از پروانا، سواد می‌آموزد و در مقابل برای قدردانی، به پروانا کمک میکند برای نجات پدر از پسرعمویش که سرباز زندان طالبان است، کمک بگیرد‌.

پروانا بعد از درگیری با نگهبان زندان به رزاق فاش میکند که پسر نیست. رزاق در نبود پسرعمویش که به جنگ آمریکا و افغانستان رفته، داوطلب می‌شود خودش، پدر پروانا را نجات دهد. در این حین، فامیل فاطمه به بهانه‌ی مسدود شدن راه‌ها به علت جنگ، با بدرفتاری او و ثریا و ذبیح را سوار ماشین می‌کند. فاطمه در میانه‌ی راه، با شهامت مقابل او ایستادگی کرده و خانواده‌اش را نجات می‌دهد.‌ رزاق هنگام نجات پدر پروانا بر اثر تیراندازی سرباز طالبان، کمی زخمی می‌شود ولی در نهایت، پدر پروانا را نجات می‌دهد.‌

کارگردان/ مولف: Nora Twomy                             

نویسنده/ مترجم: Deborah Ellis/ Anita Doron

نام تهیه کننده: Anthony Leo,Tomm Moore, Andrew Rosen, Paul Young, Anjelina Jolie

نام بازیگران: Soma Chhaya-Lara Sadiq-Saara Chaudry-Ali Badshah-Kawa Ada-Noorin Gulamgau-Kanza Feris-Zar Amir Ebrahimi-Noorin Gulamgaus

کشور سازنده: ایرلند،کانادا، لوکزامبورگ

کمپانی سازنده:Cartoon Saloon*Aircraft Pictures*Irish Film Board*Gaia Entertainment*Telefilm Canada