نقد و بررسی انیمیشن سیندرلا (Cinderella)

داستان اصلی این انیمیشن درمورد دختری به نام سیندرلا و نامادری و خواهران ناتنی‌اش است که درادامه به ماجرای عاشق‌شدن او و شاهزاده ختم می‌شود. درصورتی‌که در روایت جزئی که حدوداً نیمی از انیمیشن را تشکیل می‌دهد، شاهد موش‌های بامزه و دوست‌داشتنی هستیم که همواره درحال تعقیب‌وگریز با گربه‌ی بدجنس نامادری هستند؛ چیزی شبیه کارتون موش و گربه.

با توجه به این توضیحات، رده‌ی سنی داستانی با این ویژگی‌ می‌تواند گسترده‌تر باشد؛ از کودک زیر هفت سال تا کودکان بزرگ‌تر و حتی نوجوانان. این درحالی است که روابط عاشقانه و ازدواج برای کودکان مسئله نیست.

سیندرلا دختری خوش‌رو، مهربان و صبور است که از طرف خانواده اذیت می‌شود. او اتفاقی و صرفاً از روی شانس با یک شاهزاده ملاقات می‌کند و بعد از ازدواج، از شر نامادری و خواهران ناتنی و بدجنسش خلاص می‌شود. در ضمیر ناخوداگاه کودک و نوجوان این موضوع ثبت می‌شود که ازدواج تنها راه رهایی از مشکلات و سختی‌هاست. انیمیشن‌هایی از این دست به‌صورت افراطی، خوشبختی زن را در گرو ازدواج و وابسته به مرد می‌دانند. البته این به معنای نادیده‌گرفتن حمایت مردان در نقش پدر و همسر نیست؛ بلکه مشکل اساسی تلاش‌نکردن کاراکتر اصلی و عملکرد منفعلانه‌‌ی اوست.

موضوع دیگری که جزء نکات منفی داستان محسوب می‌شد بحث زیبایی و زشتی است که در این انیمیشن کاملاً پررنگ بود. مسئله‌ی زیبایی کاملاً نسبی است و قرارگرفتن دختری زیبا درمقابل دختری زشت و مقایسه‌ی این‌دو باهم، تأثیر منفی و مخرّبی روی مخاطبان کودک و نوجوان به‌ویژه دختران دارد. البته این انیمیشن محصول سال 1950 است و اکثر انیمیشن‌های این دوره، همواره پیرامون مواردی مانند دختران زیبا و ازدواج آن‌ها با شاهزاده‌ای جوان و خوش‌قیافه تمرکز دارند. رده‌ی سنی براساس نسخه‌ی اصلاح‌شده تعیین شده است.

خلاصه: تمرکز افراطی روی مسائل عاشقانه، ازدواج با شاهزاده‌ای رویایی و رفتار منفعلانه‌ی سیندرلا در مواجهه با مشکلاتش، از نکات منفی داستان است که باید به آن توجه کرد. رده‌ی سنی مطابق نسخه‌ی اصلاح‌شده در نظر گرفته شده است.

فکر می‌کنی چرا سیندرلا دوست‌داشتنی به نظر می‌رسد؟ آیا اگر چهره‌ی او شبیه آناستازیا و دریزلا بود، بازهم دوستش داشتی؟ یا اگر چهره‌ی آناستازیا و دریزلا شبیه سیندرلا بود، آن‌ها را هم همچون سیندرلا دوست می‌داشتی؟ با این سوالات می‌توانید به فرزندتان یادآوری کنید مهم‌ترین و اصلی‌ترین علت محبوبیت سیندرلا، اخلاق خوب و مهربانی اوست، نه صرفاً چهره‌ی زیبا.

اگر سیندرلا نمی‌توانست با یک شاهزاده ملاقات و با او ازدواج کند، چطور باید مشکلش را حل می‌کرد؟ اگر سیندرلا با یک پسر روستایی که مهربان و اهل کار است ازدواج می‌کرد، به نظرت باز خوشبخت به نظر می‌رسید؟

در بین انیمیشن‌هایی که تابه‌حال دیده‌ای، کدام قهرمان‌ها رو بیشتر دوست داری؟ چرا؟ به نظرت سیندرلا چه ویژگی خوبی دارد تا بتوان او را به‌عنوان یک قهرمان پذیرفت؟ به نظرت ازدواج با یک شاهزاده، می‌تواند یک شخصیت انیمیشنی را قهرمان کند؟ قهرمان‌ها چه ویژگی‌هایی باید داشته باشند؟

خلاصه: می‌توانید پیرامون مواردی مانند تأثیر مهربانی و اخلاق خوب بر محبوبیت سیندرلا و همین‌طور ویژگی‌های قهرمانان داستان‌ها و علت محبوبیت آن‌ها، با فرزندتان صحبت کنید.

دختری به نام سیندرلا بعد از مرگ والدینش، مجبور می‌شود با نامادری خبیث و خواهران ناتنی‌اش به نام‌های آناستازیا و دریزلا زندگی کند. بااینکه خانه‌ای که آن‌ها در آن به سر می‌برند متعلّق به پدر سیندرلاست ولی او با اجبارِ نامادری، تنها حکم خدمتکار آن خانه را دارد.

یک روز، دعوت‌نامه‌ای از شاه به دست آن‌ها می‌رسد. در این دعوتنامه از تمام دختران مجرّد برای شرکت در جشنی که به مناسبت ورود شاهزاده برپا شده، دعوت شده است. نامادری بدذات به این شرط با حضور سیندرلا در جشن موافقت می‌کند که اولاً تمام کارهای خانه را به‌موقع تمام کند و هم اینکه لباسی مناسب برای خود پیدا کند.

سیندرلا علی‌رغم رفتارهای خبیثانه‌ی آن‌ها، بالاخره موفق می‌شود کارها را تمام کند و لباسی مناسب بپوشد. نامادری و خواهران ناتنی باز دست از سر او برنمی‌دارند و از سر حسادت به زیبایی او، شروع به پاره‌کردن لباس‌های سیندرلا می‌کنند. سیندرلا که با این صحنه مواجه می‌شود از روی ناراحتی و ناامیدی شروع به گریستن می‌کند. در این لحظه، در اوج سختی‌ها، فرشته‌ی مهربان سر می‌رسد و با استفاده از جادو، لباسی زیبا به همراه کالسکه در اختیار او قرار می‌دهد ولی به او گوشزد می‌کند که بعد از نیمه‌شب، این جادو باطل خواهد شد.

سیندرلا به جشن می‌رود و با شاهزاده ملاقات می‌کند. شاهزاد عاشق سیندرلا می‌شود، اما زمان به نیمه‌شب می‌رسد و حالا سیندرلا باید مجلس را ترک می‌کرد. اما به‌خاطر عجله، یکی از کفش‌هایش جا می‌ماند. درنهایت، مأموران شاهزاده از همان کفشِ جامانده، سیندرلا را پیدا می‌کنند و در آخر، شاهزاده و سیندرلا با یکدیگر ازدواج می‌کنند.

کارگردان: Clyde Geronimi/ Wilfred Jackson/ Hamilton Luske

کلاید جرونیمی/ ویلفرد جکسون/ همیلتون لاسک

نویسنده: Charles Perrault/ Bill Peet/ Erdman Penner/ Ted Sears/ Winston Hibler

چارلز پرولت/ بیل پیت/ اردمن پنر/ تد سیرز/ وینستون هیبلر

نام بازیگران: Ilene Woods/ Eleanor Audley/ Verna Felton/ Claire Du Brey/ Rhoda Williams/ James MacDonald

ایلن وودز/ النور آدلی/ ورنا فلتون/ کلر دو بری/ رودا ویلیامز/ جیمز مک‌دونالد

شخصیت‌ها:

سیندرلا: دختر زیبایی است که در کودکی پدر و مادرش را از دست می‌دهد. سیندرلا دختر مهربانی است و همیشه امیدوار است که در آینده روزهای خوبی پیش رویش قرار خواهد گرفت.

خانم ترمین: او زنی بیوه است که دو دختر دارد، پدر سیندرلا بعد از مرگ همسرش، با خانم ترمین ازدواج می‌کند. در انیمیشن، او تنها با نام «خانم» صدا زده می‌شود. خانم ترمین با سیندرلا دخترخوانده‌اش، همچون خدمتکار رفتار می‌کند و تمام توجه او بر روی دو دخترش متمرکز است.

آناستازیا: او دختر بزرگ بانو ترمین و یکی از خواهران ناتنی سیندرلا است. او دختری سخت‌گیر و بدجنس است.

دریزلا: او دختر کوچکتر بانو ترمین و خواهر ناتنی سیندرلا است. دریزلا نیز مانند آناستازیا دختری بدجنس و از خود راضی است.

کشور سازنده: آمریکا

کمپانی سازنده: Walt Disney Productions/ Walt Disney Animation Studios

مخاطب اثر: کودک، نوجوان