نقد و بررسی انیمیشن زشتولک‌ها: به اسملیویل خوش آمدید (اگلی‌ها) (The Ogglies Welcome to Smelliville)

انیمیشن «آگلی‌ها: به اسملیویل خوش آمدید» براساس کتابی با همین نام، نوشته‌ی «Erhard Dietl» ساخته شده و از کتاب‌های معروف کودک و نوجوان در کشور آلمان محسوب می‌شود. این انیمیشن شهری را به تصویر می‌کشد که زندگی و کسب‌وکار مردم از دست زباله‌ها و بوی نامطبوع آن مختل شده است. چند «آگلی» که از زباله تغذیه می‌کنند وارد شهر شده‌اند و چند نوجوان در تلاش‌اند تا مردم را متقاعد کنند که بهترین راه برای خلاصی از دست زباله‌ها کمک‌گرفتن از همین زشتولک‌هاست.

خشونت و ترس در این انیمیشن ملایم و فانتزی است و پیام آموزنده‌ای برای کودکان و نوجوانان دارد. مخاطب با تماشای این اثر به اهمیت پاکیزگی شهری و اجتماعی و فواید آن پی می‌برد و متوجه می‌شود در شهری که کثیف و آلوده باشد، نه‌تنها خود ساکنان بلکه توریست‌ها م از شهر و مراکز مختلف آن دیدن نمی‌کنند و درنتیجه کسب‌وکار و درآمد مردم تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. با فرزندتان درمورد وظیفه‌ی شهروندان در قبال پاکیزگی شهر صحبت کنید. دانستن اینکه برای پاکیزه نگه‌داشتن شهر چه کارهایی از دست ما برمی‌آید و موظف به انجام چه کارهایی هستیم در شکل‌گیری هویّت و شخصیت بچه‌ها بسیار مفید و سودمند خواهد بود.

این انیمیشن به زبان ساده و کودکانه به نقد «سرمایه‌داری» پرداخته است؛ به ماهیت سرمایه‌داری و افرادی که با زیرپاگذاشتن ارزش‌های انسانی و ایجاد مشکل برای مردم، تنها به فکر منافع شخصی خود هستند و به ثروت‌اندوزی می‌پردازند. این مسئله فرصتی فراهم می‌کند تا با فرزندتان درمورد «سرمایه‌داری» صحبت کنید. صحبت درمورد این موضوع به کودکان و نوجوانان کمک می‌کند نگاه بازتر و روشن‌تری نسبت به مسائل کلان پیرامون خود داشته باشند. از سوال‌های بخش «صحبت با فرزندان خود» نیز می‌توانید استفاده کنید.

از نکات مثبت دیگر داستان، مسئله‌ی «درک احساس دیگران» است. این انیمیشن به مخاطب نحوه‌ی همدردی و همدلی را یاد می‌دهد. درک احساس دیگران به‌ظاهر ساده است اما در روابط فردی و اجتماعی بسیار مهم و کاربردی است. به بچه‌ها توضیح دهید همان‌طوری‌که مادر مکس بعد از اینکه به یک آگلی تبدیل شد، توانست آن‌ها را درک کند، ما نیز برای درک و فهم احساسات دیگران، باید بتوانیم خود را جای آن‌ها بگذاریم. اگر مسائل را از دید بقیه نگاه کنیم، دست از سرزنش برداشته و با آن‌ها همدلی می‌کنیم، همان‌گونه‌که مکس و لاتا توانستند با آگلی‌ها همدردی کنند.

مواردی هم ممکن است برای کودکان و نوجوانان بدآموزی داشته باشد:

مکس چند کتاب، دفتر و مداد را روی زمین پخش می‌کند تا مادرش خیال کند او تمام مدّت درحال درس‌خواندن بوده و از این فرصت استفاده می‌کرد تا مخفیانه از خانه خارج شود. او برای تمرین موسیقی نیز از صدای ضبط‌شده استفاده می‌کرد. این کارهای مکس کاملاً عادی و هیجان‌انگیز نشان داده شده است.

خلاصه: خشونت و ترس این اثر فانتزی و طنز است و پیامی مثبت پیرامون اهمیت و تأثیر پاکیزگی محیط‌زیست برای مخاطبان دارد. برخی رفتارهای شخصیت اصلی ممکن است بدآموزی داشته باشد.

درمورد «درک احساسات دیگران» با فرزندتان صحبت کنید. از فرزندتان بپرسید به نظرش بهترین راه برای اینکه احساسات بقیه را درک کنیم چیست؟ مثلاً در این انیمیشن، مادر مکس چطور توانست احساسات و نیازهای آگلی‌ها را درک کند؟ او قبلاً مخالف ماندن آگلی‌ها در شهر بود، اما بعداً از مخالفت خود صرف‌نظر کرد. علّت تغییر نظر مادر مکس چه بود؟

چطور می‌توانیم احساس دیگران را بهتر درک کنیم؟ آیا تابه‌حال شده که سر یک موضوع از دوستت ناراحت شده باشی و او را سرزنش کنی؟ آیا در آن موقعیت تلاش کردی خود را جای او بگذاری تا شرایط و موقعیت دوستت را بهتر درک کنی؟

پاکیزه نگه‌داشتن شهر نیز می‌تواند موضوعی برای گفت‌وگو با فرزندتان باشد. نظر او را درمورد پیام اصلی انیمیشن جویا شوید. به نظرش نکته‌ای درمورد پیام داستان (تمیزی شهر و اهمیت بازیافت‌ زباله) وجود دارد که برایش جالب آمده باشد؟ آیا پاکیزگی شهر تابه‌حال برایش اهمیت داشته است؟ چه کارهایی برای تمیز نگه‌داشتن شهر انجام ‌داده است؟

درمورد مفهوم «سرمایه‌داری» نیز می‌توانید با فرزندتان گفت‌وگو کنید. از فرزندتان بپرسید آقای چکشی از ساخت یک مرکز سلامتی و بهداشت چه قصدی داشت؟ آیا نیت او خیر بود و می‌خواست با این کار به مردم کمکی کرده باشد؟ اصلاً چرا اینقدر زباله جمع شده بود؟ چرا مادر مکس اجازه نمی‌داد شهردار از افرادی مثل پروفسور مشورت بگیرد؟

به فرزندتان توضیح دهید همان‌طوری‌که آقای چکشی و مادر مکس از روی عمد، زباله‌ها را به یک مشکل عمومی و همگانی برای مردم تبدیل کردند تا از آن به نفع خود بهره ببرند، سرمایه‌داری نیز به همین منوال کار خود را پیش می‌برد.

خلاصه: می‌توانید درمورد «اهمیت پاکیزگی شهر و بازیافت زباله‌ها»، «درک احساسات دیگران» و نیز مفهوم «سرمایه‌داری» با فرزندتان صحبت و گفت‌وگو کنید.

«مکس» پسر شهردار شهر «اسملیول» است، در این شهر زندگی مردم و کسب و کارشان به خاطر بوی بد زباله مختل شده است. مکس و دوستش لاتا، امیدوارند بتوانند مشکل بوی بد شهر را با یک ماشین عجیب، حل کنند. آن‌ها‌ زمانی که در حال آزمایش این ماشین در محل دفن زباله‌ها هستند، چشمشان به موجودات عجیب سبزرنگی به نام «آگلی» می‌افتد که از زباله‌ها تغذیه می‌کنند. آگلی‌ها به مکس توضیح می‌دهند که به تازگی به محل دفن زباله‌ی این شهر نقل مکان کرده‌اند و قصد دارند برای مدتی طولانی در اینجا زندگی کنند. مکس به فکرش می‌رسد که وجود آگلی‌ها می‌تواند یک راهکار عالی برای تنظیم ازدیاد زباله‌های شهری باشد.

از طرف دیگر مادر مکس از سادگی شهردار (یعنی شوهرش)، سوءاستفاده کرده و او را به یک مسافرت تفریحی می‌فرستد تا برنامه‌های خود را عملی کند. او قصد دارد در غیاب شهردار، محل دفن زباله را در اختیار پیمانکاری به نام آقای چکشی قرار دهد تا در آن یک مرکز سلامت بسازد. با این کار، آگلی‌ها مجبور به ترک اسملیول می‌شوند.

مکس و دوستانش تلاش می‌کنند بقیه را قانع کنند که بودن آگلی‌ها، با محیط زیست سازگار است و آ‌ن‌ها می‌توانند بهترین بازیافت‌کنندگان طبیعی باشند. اما افراد زیادی از جمله مادر مکس، مخالف وجود این موجودات سبزرنگ و بدبو در شهر هستند.

در ادامه مادر مکس به خاطر خوردن داروی اشتباهی، تبدیل به یک «آگلی» می‌‌شود. او که قبلا مخالف ماندن آگلی‌‌ها در شهر بود، اکنون با زندگی کردن آن‌ها در زباله‌دانی شهر موافق است. در آخر، بعد از تلاش مکس و دوستانش، آگلی‌‌ها در زباله‌دانی می‌مانند و با خوردن زباله‌ها، مشکل بوی نامطبوع شهر حل می‌شود.

کارگردان: Toby Genkel/ Jens Møller/ تابی جنکل/ ینس مولر

نویسنده: Toby Genkel/ John Chambers/ تابی جنکل/ جان چمبرز

تهیه کننده: Ulrike Duwert/ Mayank Jhalani/ Markus Langer/ Anna Zielasko

اولریک دورت/ مایانک جلانی/ مارکوس لانگر/ آنا زیلاسکو

بازیگران: Sema'j Alexander Cunningham/ Kya Stein/ Ben Young/ Lily Held

سماج الکساندر کانینگهام/ کیا استاین/ بن یانگ/ لیلی هلد

شخصیت‌ها:

آگلی‌ها (زشتولک‌ها): آن‌ها موجودات سبزرنگی هستند که بینی برجسته و چند شاخک توپر روی سر دارند. آگلی‌ها قوطی‌های زنگ‌‌زده و سوپ چسبناک زباله‌ای را دوست دارند. بعد از اینکه زشتولک‌ها وارد شهر اسملیویل شدند و شروع به خوردن زباله‌ها کردند، شهر تمیزتر شد و دیگر خبری از بوی بد زباله نبود. زشتولک‌ها یک اژدها به نام دم‌آتشین دارند.

مکس: او فرزند شهردار و پسری بسیار باهوش است. مکس علاقه‌ی زیادی به طراحی و ساخت ماشین‌ها و تجهیزات مختلف دارد.

خانم شهردار: او همسر شهردار و مادر مکس است. او، رفتار نسبتا سخت‌گیرانه‌ای با پسرش دارد و کلاس‌های فشرده‌ای برای مکس تدارک می‌بیند. مادر، ابتدا، مخالف ماندن آگلی‌ها در شهر بود، اما وقتی برای مدتی کوتاه به شکل آگلی‌ها درآمد، توانست آن‌ها را درک کند. برای همین از مخالفت خود صرف نظر کرد.

آقای چکشی (آقای هَمر): او یک پیمانکار ثروتمند است که قصد دارد به بهانه‌ی نجات مردم شهر از شر زباله‌ها، در آن مکان یک مرکز سلامت احداث کند. البته او قصد ندارد زباله‌ها را از بین ببرد، فقط می‌خواهد آن‌ها را به جای دیگری منتقل می‌کند تا بعداً دوباره به بهانه‌ای در آن مکان یک مرکز سلامت دیگری بزند!

پروفسور کف‌ساز: او برای حل مشکل بوی بد شهر، ماشین عجیبی اختراع می‌کند. پروفسور به اشتباه به جای شربت کاهش استرس، عصاره‌ی زشتولک را به مادر مکس می‌دهد. این اشتباه او چهره‌ی مادر مکس را تغییر می‌دهد و او شبیه آگلی‌ها می‌شود.

کشور سازنده: آلمان/ بلژیک

کمپانی سازنده: WunderWerk/ Grid Animation/ Verlag Friedrich Oetinger