نقد و بررسی فیلم گل به خودی

در سکانسی که اشکان از دوستانش جدا می‌شود، حس غم و تنهایی بر فضای پرورشگاه حاکم می‌شود، که می‌تواند همدردی بچه‌ها را برانگیزد. بهتر است بدانید این سکانس کوتاه است و فیلم فضای طنز و موزیکالی دارد و حتی باعث خنده‌ی بچه‌ها می‌شود.

شخصیت عروسکی فیلم که نامش مشنگ است، عاشق یک خانم می‌شود. او به این خانم خیره می‌شود و می‌گوید نمی‌دانم چرا اینطوری شدم! ایلیا و بقیه به او می‌خندند و می‌گویند حتما عاشق شدی! مشنگ دلش می‌خواهد با این خانم ازدواج کند و به خواستگاری‌اش برود. بچه‌ها مدام به این رفتار او می‌خندند. مطرح کردن موضوع عشق و ازدواج در فیلمی که برای بچه‌هاست و قهرمانان اصلی‌اش بچه‌ها هستند، چندان جالب نیست. از طرف دیگر این عشق از طرف یک عروسک اتفاق می‌افتد که ممکن است تاثیرش بر روی کودکان را دوچندان کند. البته این را باید اضافه کرد که موضوع با خنده‌های بچه‌ها و شوخی آن‌ها همراه است و چندان جدی گرفته نمی‌شود.

به نظر می‌رسد فیلم بیشتر به دنبال تبلیغ گروه موسیقی پازل بند است. سکانس‌های بسیاری به آن‌ها اختصاص داده می‌شود. ترانه‌های عاشقانه شان با همراهی قهرمانان داستان خوانده می‌شود، ساز و آواز در فیلم جریان دارد و حتی آن‌ها به عنوان ناجیان بچه‌ها به تصویر کشیده می‌شوند. اشکان را به سرپرستی می‌پذیرند و باعث نجات آرش نیز می‌شوند.

فیروز خان که کودکان بی‌سرپرست را دور خود جمع کرده و آن‌ها را به کار وا می‌دارد، در این فیلم شخصیتی مهربان و دلسوز به تصویر کشیده شده است. فردی که قصدش کمک به آن‌هاست نه سوء‌استفاده. بچه‌ها دوستش دارند و به جان و دل به او خدمت می‌کنند. در پایان که دستگیر می‌شود نیز با اشک و گریه‌ی او، بیننده بیشتر دلش برای او می‌سوزد تا اینکه او را مقصر بدانید. بهتر است برای بچه‌ها در این باره صحبت کنید که در حقیقت اینطور نیست و اشخاصی که از کودکان برای کار و رسیدن به پول استفاده می‌کنند، انسان‌های پاک و مظلومی نیستند بلکه برعکس بسیار ظالم و سنگدل هستند و نباید برایشان دل بسوزانیم.

بعد از تماشای فیلم ممکن است سوالاتی در ذهن بچه‌ها ایجاد شود، مانند اینکه چرا این بچه‌ها در پرورشگاه زندگی می‌کنند؟ چرا پدر و مادرشان رهایشان کرده‌اند، چرا فیروزخان بچه‌ها را با خود می‌برد؟ فیروزخان که خیلی مهربان است و بچه‌ها دوستش دارند! پس چرا پلیس او را دستگیر کرد؟ و سوالاتی از این دست که پاسخ به آن‌ها نیاز به همدلی و همراهی ما والدین دارد.

خلاصه: فیلم فضای شاد و موزیکالی دارد، موضوع عشق و ازدواج برای بچه‌ها مطرح می‌شود که البته با شوخی و خنده همراه است. فیروزخان، شخصیتی مهربان و دلسوز است که در واقعیت جامعه اینطور نیست. در کنار فرزندانمان به تماشا بنشینیم و ابهامات ذهنی‌شان را برطرف کنیم.

درباره‌ی کودکان کار و بچه‌های پرورشگاهی و لزوم توجه به آن‌ها با فرزندان خود صحبت کنیم. از آن‌ها بپرسیم:

به نظر تو برای کمک به این بچه‌ها چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟ چه راه حلی به ذهن تو می‌رسد؟

درباره‌ی فرار بچه‌ها از پرورشگاه از آن‌ها سوال کنیم: آیا این کارشان درست بود؟ آیا بهتر نبود برای پیدا کردن پدر و مادرشان با مسئولین پرورشگاه صحبت می‌کردند؟ به نظر تو چه خطرات و اتفاقاتی در کمینشان بود؟

خلاصه: درباره‌ی کودکان کار و بچه‌های پرورشگاهی و لزوم توجه به آن‌ها با فرزندان خود صحبت کنیم.

ایلیا، آرش و اشکان در پرورشگاه زندگی می‌کنند. آن‌ها از کودکی با یکدیگر بزرگ شده‌اند و بسیار به هم وابسته هستند. اشکان، اما طبق رسم پرورشگاه، یک روز به فرزندی خانواده‌ای پذیرفته می‌شود و از آنجا می‌رود. رفتن اشکان، باعث ناراحتی و غم بزرگی برای دوستانش می‌شود. آن‌ها تصمیم می‌گیرند تا از پرورشگاه فرار کنند و به دنبال پدر و مادرشان بروند. در این میان یک دوست عروسکی نیز پیدا می‌کنند. عروسکی که لب به سخن می‌گشاید و نامش مشنگ است. مشنگ از اینجا به بعد همیشه همراهشان است. بالاخره آن‌ها موفق به فرار می‌شوند و به خانه‌ی اشکان می‌روند. آن‌ها به طور مخفیانه چند روز را آنجا زندگی می‌کنند. یک روز آرش، نزد یکی از دوستانش می‌رود که کودک کار است و از او می‌خواهد در پیدا کردن پدر و مادرش به او کمک کند. دوستش او را به فیروزخان معرفی می‌کند. فیروزخان اما آرش را نیز به جمع بقیه‌ی کودکان کار می‌برد و به او نیز شغلی در چهارراه می‌دهد! بالاخره با مداخله‌ی پدر و مادر اشکان، آرش را پیدا می‌کنند و فیروز خان نیز دستگیر می‌شود. بچه‌ها نیز که از کار خود پشیمان شده‌اند به پرورشگاه برمی‌گردند.

کارگردان/ مولف: احمد تجری

نویسنده/ مترجم: احمد تجری، لاله قهرمانی

نام تهیه کننده: علی قائم مقامی

نام بازیگران: ابوالفضل رجبی، رایان سرلک، ال آی بشارت، آرینا تجری، محمدرضا علی‌نیا، شقایق فراهانی، نسیم ادبی، علیرضا استادی، ستاره حسینی، مهسا ایرانیان، پانته‌آ خادمی، غزاله اکرمی

نام شخصیت ها:

ایلیا، آرش و اشکان: شخصیت‌های اصلی داستان هستند. سه پسربچه‌ی بین 6 تا 10 سال که رفتارهای شیطنت‌آمیزی از آن‌ها سر می‌زند.

خانم رهبری: مدیر پرورشگاه. خانمی بسیار مهربان، دلسوز و عاشق بچه‌ها.

علی آقا: نگهبان پرورشگاه است که گاهی بچه‌ها را دعوا می‌کند اما قلبی مهربان دارد.

فیروز خان: زنی در لباس مردان که کودکان کار را رهبری می‌کند و آن‌ها را به کار وا می‌دارد.

علی رهبری: خواننده‌ی گروه پازل بند که اشکان را به سرپرستی می‌پذیرد.

کشور سازنده: ایران