نقد و بررسی فیلم سرو زیر آب

والدین عزیز بهتر است بدانید هرچند این فیلم در ژانر جنگی و دفاع مقدس ساخته شده اما سکانس‌های جنگی در آن وجود ندارد. دعوا و درگیری مختصری در فیلم وجود دارد و گاهی مشاجراتی بین شخصیت‌ها اتفاق می‌افتد.

این فیلم اطلاعات خوبی از نحوه شناسایی شهدای دفاع مقدس و وجود مشکلات متعدد در آن برهه برای مردم کشور و مسئولین این امر، در اختیار نوجوانان قرار می‌دهد و کمک می‌کند تا دید بازتری نسبت به مسائل داشته باشند.

موضوع شهدای زرتشتی و غیرمسلمان که در این فیلم مطرح شده، می‌تواند برای نوجوانان جالب و قابل توجه باشد و ممکن است ابهاماتی در ذهنشان به وجود آورد. پس از تماشای فیلم راجع به این ابهامات با آن‌ها گفتگو کنید.

خلاصه: فیلم خشونت چندانی ندارد. اطلاعات خوبی از برهه جنگ و دفاع مقدس و موضوع شهدا و شناسایی پیکرهایشان به مخاطب، به ویژه نوجوانان امروزی، داده می‌شود.

به طور کلی فیلم‌هایی با ژانر دفاع مقدس، مباحث مختلفی را پیش روی بیننده قرار می‌دهد که می‌توان درباره آن‌ها صحبت کرد؛ به ویژه اگر مخاطب، نوجوان باشد، سوالات متعددی در ذهنش شکل خواهد گرفت و یا کنجکاو خواهد شد که درباره موضوع جنگ بیشتر تحقیق کند. درباره همین موضوع می‌توانید با یکدیگر گفتگو کرده و اگر نیاز باشد کتاب بخوانید و یا تحقیق کنید.

در مورد داستان این فیلم و شخصیت‌های آن نیز با یکدیگر صحبت کرده و از آن‌ها سوال کنید:

نظر تو درباره حرف‌های جهانبخش چیست؟ در مورد تحویل دادن پیکر شهدای گمنام به خانواده‌های دیگر به جای پیکر فرزندشان و حرف‌های او درباره اهمیت زنده‌ها، چه نظری داری؟ آیا حرف‌های او صحیح بود و یا همانطور که خودش در فیلم اذعان کرد، اشتباه کرده بود؟ تحویل پیکر جهانگیر به خانواده آبادیان در یزد به جای فرزند خودشان، کار درستی بود؟

خلاصه: در مورد موضوع دفاع مقدس و رفتار و تصمیم شخصیت اصلی فیلم، با فرزندان خود گفتگو کنید.

جهانبخش به علت دلسوزی برای خانواده شهدا و به ویژه پدر و مادرهایشان و برای اینکه با به خاک سپردن پیکر فرزند، روحشان آرام بگیرد، معتقد است که اگر پیکر یکی از شهدای گمنام را به خانواده‌هایی که وضعیت پیکر فرزندشان هنوز مشخص نیست، بدهد، به آن‌ها کمک بزرگی کرده و باعث آرامش خاطرشان خواهد شد. در نتیجه، او، پیکر شهیدی به نام سیاوش آبادیان را که سر در بدن ندارد، بدون ادله محکم به یک خانواده اهل لرستان، تحویل می‌دهد. پس از آن، خانواده دیگری از یزد که فرزندی به همین نام دارند، به معراج شهدا می‌روند و از آن‌ها می‌خواهند که پیکر فرزند را تحویشان دهند. سرگرد پوشیاس به همراه جهانگیر و یک نفر دیگر، به لرستان رفته و از خانواده شهید، می‌خواهند که نبش قبر کرده و یک بار دیگر پیکر را بررسی کنند؛ چرا که معتقدند ممکن است این، همان سیاوش آبادیانِ یزدی باشد؛ اما خانواده شهید، با این موضوع مخالفت می‌کنند. در همین حین، جهانگیر به شهادت می‌رسد در حالی که پیکر مطهرش، طوری سوخته که قابل شناسایی نیست. تنها چیزی که به شناسایی او کمک می‌کند، سنگ یادگاری است که همسرش به او داده بود. جهانبخش، برای جبران اشتباه خود و با فداکاری تمام، پیکر برادرش، جهانگیر را، به خانواده یزدی می‌دهد تا پدر و مادر او نیز به آرامش برسند.

کارگردان/ مولف: محمدعلی باشه‌آهنگر

نویسنده/ مترجم: محمدعلی باشه آهنگر، حامد باشه آهنگر

نام تهیه کننده: سید حامد حسینی

نام بازیگران: بابک حمیدیان، مینا ساداتی، مسعود رایگان، همایون ارشادی، شهرام حقیقت‌دوست، رضا بهبودی، مهتاب نصیرپور، هومن برق نورد، ستاره اسکندری، فرخ نعمتی، حسین باشه آهنگر، هادی قمیشی، سیاوش چراغی‌پور، حسن نجاریان، حسین فلاح، امیر دلفانی، دنیا مدنی

نام شخصیت ها:

جهانبخش کرامت: مرد جوانی که در معراج‌ شهدا کار می‌کند. جهانبخش غواص نیز هست و پیکرهای شهدا را از زیر آب و یا رودخانه، جمع‌آوری کرده و برای شناسایی به معراج می‌برد. جهانبخش معتقد است زنده‌ها بیشتر از مرده‌ها ارزش دارند و باید برای آرامش روح و روانشان، هر کاری را انجام داد و در پایان، خود برای این عقیده‌اش، فداکاری بزرگی می‌کند.

جهانگیر کرامت: برادر جهانبخش که قبلا معلم بوده اما با شروع جنگ در معراج شهدا کار می‌کند. پدر، مادر و همسر او در حادثه حج سال 66، شهید شده‌اند و پیکر همسر جهانگیر پس از یک سال هنوز به کشور بازنگشته است و خبری هم از او نیست. جهانگیر معتقد است که گمنامی فضیلت است. او در میانه فیلم، به شهادت می‌رسد.

ابوالقاسم حسینی: یکی از مسئولان تحویل دادن پیکر شهدا به خانواده‌هایشان و انتقال به شهرهای محل زندگی‌شان است.

سرگرد پوشیاس: یکی از افراد مهم در شناسایی پیکرهای شهدا و از مسئولان رده بالای معراج شهدا.

چیستا: خواهر سیاوش آبادیان که به همراه پدر به دنبال پیکر برادر شهید خود به معراج شهدا می‌آیند. آن‌ها زرتشتی و ساکن یزد هستند.

گودرز: برادر سیاوش آبادیان که اهل لرستان بوده و اینطور به نظر می‌رسد که او قصد ازدواج با همسر برادر شهیدش را دارد. گودرز بسیار کم‌تحمل و عصبی رفتار می‌کند و به نوعی مدیریت مسائل خانواده‌اش را به عهده دارد.

کشور سازنده: ایران

کمپانی سازنده: با مشارکت بنیاد سینمایی فارابی، حوزه هنری و شهرداری تهران

جوایز و افتخارات: نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد، نامزد سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه، نامزد سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی، نامزد سیمرغ بلورین بهترین فیلم، برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه ملی، نامزد سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های بصری، نامزد سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه میدانی (محسن روزبهانی)، برنده سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه (عباس بلوندی)، برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری (علیرضا زرین دست)، تقدیر ویژه بهترین طراحی کانسپت و استوری برد (سید ارشاد میرشجاعی)،نامزد ۶ جایزه از دوازدهمین جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی، برنده ۲ جایزه از پانزدهمین جشنواره فیلم مقاومت.

مخاطب اثر: بزرگسال