نقد و بررسی سریال جیران

«جیران» سریالی تاریخی_عاشقانه است که جنبه‌ی عاشقانه‌ی آن پررنگ‌تر است، از همین روی می‌تواند برای نوجوانان جذاب و سرگرم‌کننده باشد. ناهنجاری، ترس و خشونت این محصول قابل تأمل‌اند و والدین می‌توانند بنا بر روحیه‌ی فرزند و سبک تربیتی خود تصمیم بگیرند که این محصول در سبد مصرفی نوجوان آنها قرار بگیرد یا خیر.

در ابتدای این سریال جیران و ملک‌زاده اقدام به خودکشی می‌کنند. ممکن است عمل آنها کنجکاوی بعضی از نوجوانان را نسبت به این کار و انگیزه‌های آن تحریک کند. اگر بچه‌ها سؤالی در این رابطه از شما پرسیدند آگاهانه پاسخشان را بدهید و درباره‌ی پیامدهای آن با فرزندتان گفت‌وگو کنید.

تصمیمات و اقدامات جبران‌ناپذیر و اشتباه شخصیت‌ها نیز می‌تواند بستر گفت‌وگوی مناسبی را در خانواده ایجاد کند تا فرزندان به‌درستی متوجه عواقب این اقدامات شوند.

این اثر می‌تواند مخاطب نوجوان را تشویق کند تا شخصیت‌های تاریخی حاضر در سریال را از کتاب‌های تاریخی بخواند و بشناسد. شخصیت‌هایی مثل ناصرالدین شاه، مهدعلیا، امیرکبیر، میرزا آقاخان نوری و... همگی افراد مهم و تأثیرگذار این عصر به‌شمار می‌روند که در این سریال نقش‌های پررنگی دارند.

خلاصه: جنبه‌ی عاشقانه‌ی این سریال بر جنبه‌ی تاریخی آن غلبه دارد. شدت ناهنجاری، خشونت و ترس آن نیز پایین است و می‌تواند بستری را فراهم کند تا مخاطب نوجوان به مطالعه درباره‌ی شخصیت‌های تاریخی اثر علاقه‌مند شود.

درباره‌ی اقدامات نامتعارف و اشتباه شخصیت‌ها با فرزندان خود صحبت کنید تا آنها به‌درستی متوجه پیامدهایشان بشوند.

شما می‌توانید همراه با خانواده‌ی خود به مطالعه درباره‌ی شخصیت‌های تاریخی این سریال بپردازید.

خلاصه: شخصیت‌های تاریخی این سریال، فرهنگ دربار ناصری و همچنین نقش «زن» در دربار سلاطین ایرانی می‌تواند موضوع خوبی برای مطالعه‌ی خانوادگی شما شود.

پس از قتل امیرکبیر، ناصرالدین شاه در شرایط روحی نامساعدی به‌سر می‌برد. از همین روی با سَرقراوُل خود «سلمان» با لباس مبدّل به دشت شکار می‌زند. رفتن او به شکارگاه تجریش همانا و ملاقات با خدیجه و عاشق‌شدنش نیز همانا. خدیجه نیز دختر باسواد و زبروزرنگ آن حوالی است که دلباخته‌ی شاگرد پدرش «سیاوش» است. سیاوش نیز سخت عاشق خدیجه است و برای آنکه بتواند به خواستگاری او بیاید به روستای خود می‌رود تا دست پر و به‌همراه مادربزرگش که تنها کس‌وکار اوست به خواستگاری خدیجه بیاید. اما ماجرا طور دیگری رقم می‌خورد. شاه که بی‌تاب خدیجه شده و او را جیران لقب داده است، کاروانی را به خواستگاری خدیجه می‌فرستد. اهالی روستا و خانواده‌ی خدیجه با شنیدن خبر و دیدن کاروان، سر از پا نمی‌شناسند و برای عروس‌کردن خدیجه لحظه‌شماری می‌کنند. همه‌چیز به خواست شاه پیش می‌رود. خدیجه که شوکه شده است، توسط خانواده و اهالی روستا بی‌هیچ اراده‌ای راهی دربار می‌شود و سیاوش در نقطه‌ای دور و بی‌خبر از همه‌جا عزادار مادربزرگش شده است. از سوی دیگر مهدعلیا که از همه‌چیز بی‌اطلاع است، به پیشنهاد ندیمه‌اش «نقره» دختری به‌نام «سارای گرجی» را برای ازدواج چندباره‌ی پسرش لقمه گرفته است، تا بلکه حال و روز شاه بهتر شود. سارای گرجی نیز با غم و اندوه فراوانی به سمت دربار راهی است و برادرش توسط افرادی ناشناسی که وابسته به دربارند گروگان گرفته شده است.

خدیجه به صیغه‌ی شاه درمی‌آید و رفته‌رفته او نیز به شاه علاقه‌مند می‌شود. از سوی دیگر، سیاوش از داستان شاه و جیران مطلع می‌گردد و به‌خواست جیران و با همدستی سلمان لباس قراولی به‌تن می‌کند و وارد دربار می‌شود. داستان با فراز و نشیب‌های فراوانی سیاوش را به پهلوان اولی شهر می‌رساند و جیران و شاه را عزادار نوزادشان می‌کند. در گیرودار اینکه جیران به‌دنبال قاتل نوزادش می‌گردد، سیاوش از دربار بیرون می‌زند و حالا که او و سارای گرجی در ماجرایی عاشق یکدیگر شده‌اند، از طریق کفایت خاتون (تاجر و از نوادگان سلسله‌ی زندیه) متوجه می‌شود که از نوادگان سلسله‌ی زند است و تنها اوست که می‌تواند تاج و تخت غصب‌شده‌ی اجداد خود را از قجرها پس بگیرد. حالا سیاوش به پشتوانه‌ی عشق سارا و راهنمایی‌های کفایت خاتون و گرفتن حق و حقوق رعیت بی‌نوا در فکر بازپس‌گیر سلطنت است و می‌خواهد که به جای شاه بر مملکت تسلط پیدا کند.

کارگردان: حسن فتحی

نویسنده: حسن فتحی، احسان جوانمرد

تهیه‌کننده: اسماعیل عفیفه

بازیگران: بهرام رادان، پریناز ایزدیار، امیرحسین فتحی، مهدی پاکدل، مریلا زارعی، رویا تیموریان، امیر جعفری، ستاره پسیانی، رعنا آزادی‌ور، غزل شاکری، هومن برق‌نورد

شخصیت‌ها:

ناصرالدین شاه: او چهارمین پادشاه سلسله‌ی قاجار است که بعد از قتل امیرکبیر در شرایط روحی نامساعدی قرار می‌گیرد. تحت همین شرایط روزی با دختر رعیت‌زاده‌ای به‌نام «خدیجه» آشنا می‌شود که این ملاقات، ابتدای داستان عاشقانه‌ی او با خدیجه خواهد بود.

خدیجه تجریشی/ جیران: دختری رعیت‌زاده که دلباخته‌ی شاگرد پدرش یعنی سیاوش است. خدیجه دختری زیرک، شاد و باسواد است که دست تقدیر او را بر سر راه شاه قرار می‌دهد تا به سوگلی دربار او تبدیل شود.

سیاوش: او شاگرد پدر خدیجه و پسری کاری و بانشاط است که عاشق خدیجه است، اما دست تقدیر او را به‌سمت پادشاهی می‌کشاند.

مهدعلیا: او مادر ناصرالدین شاه است که بسیاری از امور دربار و کشور به‌دست و اراده‌ی او اداره می‌شود.

نقره: او ندیمه‌ی مخصوص مهدعلیاست که در بعضی از امور به‌نفع خود کار می‌کند.

میرزا آقاخان نوری: مشهور به اعتمادالدوله، دومین صدراعظم ناصرالدین شاه است که پس از امیرکبیر به صدرات می‌رسد.

روشن: او مردی است که در قالب یک خواجه به حرم‌سرای شاه رفت‌وآمد دارد. روشن برای اربابی ناشناس کار می‌کند و به‌همراه نقره جنایت‌های بیشماری را انجام می‌دهد.

ملک‌زاده: او خواهر شاه و بیوه‌ی امیرکبیر است. ملک‌زاده به دستور شاه، همسر کاظم (پسر میرزا آقاخان) می‌شود.

سارای گرجی: او دختری ارمنی است که به‌دستور مهدعلیا برای صیغه‌شدن شاه به ایران می‌آید، اما دست تقدیر او تبدیل به معشوقه‌ی سیاوش می‌کند.

کشور سازنده: ایران

مخاطب اثر: نوجوان- بزرگسال