هفت سنگ کجایی؟ دقیقاً کجایی؟

حضور و تأثیر بازی‌های رایانه‌ای در جامعه امروزی، بیش از پیش، ما را متقاعد می‌سازد که بازی‌های رایانه‌ای یک فضای رسانه جدید هستند که به کمک دو ویژگی «غوطه‌ورسازی» و «تعاملی بودن» ما را به درون فضای سایبر می‌برند. بازی هاي رایانه اي به عنوان یک پدیده اجتماعی در کنار رسانه هاي صوتی و تصویري در دنیاي امروز به دلیل رشد چشمگیر فناوري هاي ارتباطی، طی سال هاي اخیر با کشش و جاذبه اي حیرت انگیز، عمده ترین مخاطبان خود را از میان کودکان و نوجوانان انتخاب می کند و نه تنها بخش قابل توجهی از اوقات فراغت این قشر را به خود اختصاص داده بلکه به نظر می رسد اوقاتی را که آنان باید به تکلیف درسی یا در جمع خانواده یا همسالان خود اختصاص دهند پوشش داده است. در بازی رایانه‌ای گرافیک، صدا و تعامل، ابتکار سیر داستان، کنجکاوی، پیچیدگی وتخیل، منطق، حافظه، بازتاب‌ها، مهارت‌های ریاضی، چالش حل مساله و تجسم از جمله جنبه‌های فنی، روانی و فردی است که بازیگران را جذب این بازی‌ها می‌کند. کار مستقل، مداومت در بازی، لذت بردن از بازی، مشارکت فعال، تعامل مشارکتی، ساختار گروهی، یادگیری، رقابت یا همکاری گروهی و فرصت‌های برابر در بازی از جمله عواملی است که در فرد برای ادامه بازی ایجاد انگیزه می‌کند. توجه به اثرات مثبت و منفی بازی های رایانه ای و ارائه راهکارهای مفید به خانواده ها کمک می کند تا بتوانند همراهان بهتری با فرزندان خود باشند.  

آثار مثبت بازی های رایانه ای

• بازی در خدمت درمان

بازی هاي رایانه اي می تواند بـه بچه هاي بیمار کمک کند و درد و ناراحتی شان را کاهش دهد.

• اجتماعی شدن بچه ها

پروفسور گریفیس، استاد دانشگاه ناتینگهام می‌گوید: «انجام دادن بازی هاي رایانه اي مناسب می تواند بچه هاي خجالتی را از پیله خودشان خارج کند و از آن ها، بچه هایي اجتماعی بسازد.».

• اطمینان به تیم درمانی

کارکنان تعداد زیادی از مراکز درمانی معتقدند کـه بچه ها با انجام دادن بازی هاي رایانه اي، پیش از شروع درمان هاي فیزیکی مانند فیزیوتراپی، بهتر و بیشتر با آن ها همکاری می‌کنند و زودتر هم التیام می یابند.

• افزایش مهارت های حرکتی

یکی دیگر از فواید انجام دادن بازی هاي رایانه اي برای بچه ها این اسـت کـه آن ها می توانند مهارت استفاده هم زمان از دست ها و چشم هایشان را پیدا کنند.

• بهبودی قدرت تصمیم گیری

این بازی ها می تواند بـه بچه ها کمک کند تا یاد بگیرند چطور روی پای خودشان بایستند و در موقعیت هاي حساس زندگی، تصمیم هاي درست و عاقلانه اي بگیرند.

• مسوولیت پذیری

انجام دادن بازی هاي رایانه اي بـه صورت گروهی باعث می شود بچه ها نسبت بـه یکدیگر احساس مسوولیت کنند و همین حس مسوولیت را هم در آینده شغلی و زندگی خانوادگی شان همراه داشته باشند.

• خلاقیت

یکی از مهم‌ترین فواید چنین بازی هایي این اسـت کـه حس خلاقیت بچه ها شکوفا می‌شود.

• یادگیری زبان انگلیسی

بیشتر برنامه ها و بازی هاي رایانه اي بـه زبان انگلیسی هستند و مهارت آموختن زبان دوم بچه ها با انجام دادن انها، بیشتر و بهتر می شود. بـه علاوه این بازی ها می‌توانند مهارت ریاضیات، سرعت در انجام دادن کارها و عکس العمل نشان دادن در مواقع ضروری بچه ها را افزایش دهند.

• تثبیت عِرق ملی

تعداد زیادی از بازی ها براساس داستان ها و افسانه هاي ملی هستند یا ساختمان هاي شهر در آنها بـه نمایش درمی آیند. وقتی کـه بچه ها خودشان را به جای قهرمان این بازی ها فرض می کنند و با جنگیدن از کشور و شهرشان دفاع می‌کنند، حس اعتماد بـه نفسشان بالا می‌رود کـه این افزایش اعتمادبه نفس و وطن دوستی می تواند برای جامعه مفید باشد.

• خودکفایی

طبق معمول بازی هاي رایانه اي، مرحله بـه مرحله، سخت تر می شوند و بچه ها هم دوست دارند کـه مراحل سخت تر را پشت سر بگذارند. همین علاقه باعث می شود کـه آن ها قدرت حل مساله پیدا کنند و بتوانند مسایل و مشکلات سخت زندگی شان را نیز بـه تنهایی حل کنند.

آثار منفی بازی های رایانه ای

• آسیب های جسمانی که شامل: آسیب به چشم، ستون فقرات و استخوان بندی، احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف و مچ دست. ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصا در کودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض بازی های رایانه ای است
• آسیب های روانی/تربیتی از جمله: تقویت حس خشم، انزوا طلبی، تنبل شدن ذهن، تاثیر منفی در روابط خانوادگی، افت تحصیلی، افت اخلاقی با اشاعه ی فرهنگ برهنگی و روابط نامشروع اخلاقی.

راهکارهایی برای والدین پدر و مادرها اغلب فقط تماشاچی بازی‌های کودکان‌شان هستند و عده کمی از آن‌ها با فرزندشان بازی می‌کنند. آن ها باید برای جلوگیری از بروز عوارض مخرب بازی‌های کامپیوتری، حضوری فعال و مؤثر در این حوزه داشته باشند.

پدر و مادر باید برای برای فرزندشان ساعت بازی معین کنند، همراه با فرزند، بازی های رایانه ای مناسب با رده سنی آن ها تهیه کنند، توجه کنند که کامپیوتر فقط برای بازی نیست و با تهیه کتاب‌ها و لوح‌های آموزشی به فرزندشان یاد بدهند که مهارت‌های دیگری در رابطه با کامپیوتر یاد بگیرد، فرزندان را تشویق کنند از بازی های داخلی استفاده کنند، و به آن ها بیاموزند که بازی کامپیوتری فقط یک بازی است، در کنار سایر بازی ها.